Tag Archives | gizartea

Ondoan behar zaitut

By on 2012(e)ko maiatzak 15 in arazoak, gizartea

Twitter, Facebook, Tuenti eta bestelako sare sozialak, gaur egun, ezagunak bezain erabiliak dira. Denok daukagu garbi hori, ezta? Aisialdirako, lagunekin hitz egiteko, argazkiak eta bideoak partekatzeko eta beste hainbat gauzatarako baliagarriak direla badakigu. Hain ospetsu eta ibiliak diren sare sozial hauek norberaren onurarako bakarrik erabili ordez, beste bati laguntzeko ere balia daitezke; benetan laguntza behar duten pertsonei laguntzeko, hain zuzen ere.

Ideia hau kontuan hartuta, gaixoek laguntza handia behar dutela konturatu ziren Osakidetzako berrikuntza taldekoak. Gaixo guztien artean gaixotasun kronikoak -luzerako edo betiko diren gaixotasunak- dituztenak dira benetan laguntza behar dutenak. Askok galdetu dezaketen galdera da: zeintzuk dira gaixotasun kroniko hauek? Bada, askotarikoak daude: diabetesa, bihotz-hodietako gaixotasuna, asma, epilepsia, parkinsona, ultzeradun kolitisa… Zure bizitza osoan jasan beharreko gaixotasunak.

Gaixo hauek laguntza berezi bat beharko zutela pentsatu zuten, medikuen laguntzaz gain. Izan ere, hauetako gaixotasunen bat izanez gero, ingurukoen laguntza medikuena bezain beharrezkoa izaten da askotan. Gainera, gero eta gehiago dira gaixo kronikoak egungo ospitaleetan, hala nola, %80 dira mediku kontsultetan, 2/3 larrialdietan eta %60 ospitaleratuak.

Pertsona hauei laguntza handiagoa eman ahal izateko -momenturo nola sentitzen diren, non daude, hobeto ezagutu eta tratatzeko eta gaixo aktibo bihur daitezen-, aplikazio bat sortu zuten orain dela urtebete 270 pertsonekin. Orain denentzat zabaldu dute Kronet webgunea. Bertan, bai gaixoek, familiartekoek, eta bai esperientzia hau gertutik bizi izan dutenek edo laguntzeko prest eta lagundu nahi duen pertsona guztiek har dezakete parte. Bizipen eta aholkuekin gaixoari hobeto sentiarazten lagunduko diote pertsona hauek.

Webgune hau atal ezberdinetan dago banatua: Lagundu, egokitu, ikasi eta eraiki. Lehena, Lagundu, zurekin nago delakoa da. Izenak dioen bezala, gaixoari sostengua eta babesa eman eta zalantzak argitzeko asmoa da. Ondoan norbait duzula eta norbait zurekin dagoen segurtasuna ematen ahalegintzen dira. Bigarrena, Egokitu, babes beharra daukat da. Gaixotasun kroniko berri honekin moldatzeko, zure bizitza egokitzeko hartara eta gaixotasuna hobeto ezagutzeko baliabideak ematen dizkizu. Hirugarrenak, Ikasi, erantzunen bila nabil, une txarretan bizipenak kontatu, zure barrua hustu, aholkuak jaso eta besteen bizipenak entzuteko aukera ematen dizu. Medikua izan beharrean, zure gauza berak sentitzen dituzten pertsonekin partekatzeko aukera ematen dizu. Eta azkena, Eraiki, aurrera noa, da. Nork bere gaixotasunarekiko dituen mugak ondo ezagututa, bizi kalitatea eta zaintza hobetzeko laguntza eskaintzen dizu.

Azkenean Kronetekin lortu nahi dutena da gaixoa ez sentitzea bakarrik eta laguntzarik gabe; izan ere, gaixoak gehien sufritzen duena bakardadea baita, gaixotasunari zuk bakarrik aurre egin behar diozula inongo laguntzarik gabe. Honi aurre egiteko, familiaren eta lagunen laguntzaz gain, zure bizipen berdinak bizi dituen jendearen laguntza ezinbestekoa izan daiteke, eta webgune honek horretan laguntzen dio gaixoari. Batzuetan medikuaren aholkuak baino gehiago lagun dezakete horrelakoek. Proiektuaren inguruan lanean ibili direnek diotenez, gaixoak gehienbat bere buru egoera dela eta sartuko dira sarean. Eta nolabait, hitz eginez, bakoitzaren animoak gora egin dezake, bideo honetan Sheila Urbiñak dioen bezala: “Sar naiteke goizeko hiruretan webgunera, insomnio momentu izugarri batekin, eta seguruenik norbait egongo da bertan kaixo sinple bat esango didana. Goizeko hiruretan, kaixo sinple batek, sinetsi, laguntzen dizu.”

Beraz, esan beharrik ere ez dago, horrelako sareek izugarri lagun dezaketela jendeak bere eguneroko bizian aurrera pausoak errazago eman ditzan. Bide batez, aprobetxatu nahi dut artikulua zuek animatzeko sarean parte hartzera, horrelako bizipenen bat gertuko baduzue. Eman izena kronet.net-en. Besteei lagunduz, ziur nago zuek ere zuen buruarekin hobe sentituko zaretela.

Informazio gehiago nahi baduzu: http://cronicidad.blog.euskadi.net/eu/

Comments { 0 }

Zenbat orduz egiten duzu lo?

By on 2012(e)ko apirilak 21 in arazoak, gizartea

Aste Santuko oporrak amaitzearekin batera, berriro ere bueltan sartu gara gure eguneroko gauzetan: lana, ikasketak… Opor egun batzuetatik bueltatzeak nagitasuna ematen digu hasieran; halere, berehala jarri behar dugu martxan, erraz konturatzen baikara lehen genituen lan guztiak berriro ere, oporrak bukatzearekin batera, guregana etorri direla.

Etxekoak, ikastetak, lana, lagunak eta beste hainbat gauza ditugu buruan egunean zehar, nahiz eta askotan konturatu ez. Korrika eta presaka gabiltza gehienetan dena ondo egin nahian. Gauza bat egiten ari garen bitartean, beste bat dugu buruan, askotan kezka sortzen digun eta gustuko ez dugun zerbait. Honekin guztiarekin, etxera iristen garenerako, nekatuta egoten gara eta ohera joateko gogo ikaragarria izaten dugu. Hala ere, badaude askotan etxean egiteko beste hainbat zeregin eta honek guztiak estresa, urduritasuna, lo falta… ekar dezake.

Edozein pertsonak, gazte nahiz heldu, batez beste zortzi orduz lo egin behar du egunean. Hau betetzen ez badugu, arazoak izan ditzakegu gure eguneroko bizitzan. Nekatuta egoteak eguneroko laneko errendimendua txikitzea eta egun osoa indarrik gabe egotea dakar: eserita, ohean edo edozein tokitan deskantsatzen egoteko irrikaz egoten gara. Argi dago hau egun bateko edo biko gauza bada, ez duela kalte handirik egiten. Kontua da horrela denbora asko jarraitzen badugu, epe luzera arazo larriak izan ditzakegula.

Arazo horien artean, denetan entzunena eta ohikoena insomnioa da. Gaixotasun honek lo hartzea galarazten du. Pertsona bat ordu askotan egon daiteke loak hartu gabe gaixotasun honengatik eta hau ez gertatzeko onena da burua beste zerbaitekin (telebista ikusi, zerbait irakurri…) entretenitzea, berriro ere logurea berreskuratu arte. Hari beretik, larria iruditzen zaidan beste arazo bat Britania Handiko Warwick unibertsitateak egindako ikerketa batekin zerikusia du. Ikerketa honek dioenez, lo gutxi egiten duten pertsonek bihotzeko gaixotasunez edo garun gaixotasunez hiltzeko aukera handiagoa dute. Kontua da lo ezak odoleko presioa handitzea dakarrela eta, horregatik, bihotzeko infartuak eta garun ezbeharrak izateko aukerak handiagotu egiten dira. Dena den, ez pentsa arazoa lo gutxi egiteagatik baino ez dela etortzen. Gezurra badirudi ere, badaude beste gaixotasun batzuk lo gehiegi egiteagatik datozenak. Horietako bat somnolentzia da.

Laburbilduz, gure eguneroko bizitza modu egokian eraman ahal izateko, egunero zortzi orduz egin beharko dugu lo. Eta nahiz eta batzuetan horrela ezin den izan, ahal den azkarren berreskuratu beharko dugu galdutako erritmoa. Horrela, asteko egunetan zehar egiteko ditugun guztiak ondo bete ahal izango ditugu, inongo nekerik gabe. Horrez gain, etxera iristean, bertakoekin hitz egin eta beste hainbat gauza egiteko gai izango gara, nekez ez bagaude, aisiko denbora ere gehiago aprobetxatuko baitugu.

Comments { 2 }

Umeen edertasun lehiaketak: izua alde guztietatik

By on 2012(e)ko apirilak 10 in arazoak, gizartea

Lehen gizakietatik hasita, edertasunari eman zaion garrantzia oso handia izan da, bai objektuetan eta baita pertsonetan ere. Gaur egun, edertasunarekiko dependentzia izugarri barneratua dago gizartean. Denok ederrak izan nahi dugu alor guztietan: publizitatea eta hedabideek saltzen diguten irudia ahalik eta gehien kopiatu nahi dugu. Gainera, lehiaketak ere egiten ditugu, nahiz eta batzuk ankerrak eta lekuz kanpokoak izan. Horren adibide garbiena umeen edertasun txapelketak dira. Zertara jolasarazten diegu ume hauei?

“Beraien haurtzaroa lapurtu diete. Objektu erotiko bihurtu dituzte. Objektu sexualen antzera jokatzen erakusten zaie, besteen gustuko izateko”, ziurtatu du Emily Hancock psikiatrak. Umeek askotan nahimen hori edukitzen dute, baina probabilitate handia dago amets hori amesgaizto bihurtzeko. Hala ere, guraso asko ez dira arriskuen beldur, eta euren seme-alabak publizitatera jauzi egiteko aukera baliotsua ikusten dute.

Nahiz eta arazo kaltegarriak nabariak izan, alde dauden ahots batzuk ere badira. Hauen hitzetan, lehiaketa hauek laguntzen dute umea hezitzen eta trebatzen. Lehiakideek ezinbestekoak diren bi gauza ikasten dituztela diote: beraien buruarekiko konfiantza eta hitz egiteko gaitasuna, publikoarekiko harremana beharrezkoa den ogibideetan funtsezkoak diren ikasgaiak. Ikerketek, aldiz, frogatu dute txapelketa hauetan parte hartutako umeek, heldutasunera iritsitakoan, arazo psikologiko larriak garatzen dituztela. Miss izandako batzuek ziurtatzen dute trauma ugarirekin iritsi direla heldutasunera.

“Askotan gurasoak saiatzen dira beraien betiko desioak seme-alaben bitartez betetzen. Beraien beharrak umeekin asetzen dituzte, konturatu gabe beraiengatik egiten dutela, eta ez umeen nahiengatik”, dio Lucia Gilbertek, psikologa eta emakumezko gaietan aditua. Hau guztia esanda, eta azpiko bideoan agertzen den bezala, gurasoek dute arazo honen konponbidearen giltza, euren alabak behartzeari utzi eta beste era bateko haurtzaro dibertigarria eta osasuntsua eskainiz. Gogorarazi nahi dut 1996an, JonBenet Ramsey, Coloradoko edertasunaren erregina txikiaren kasua: hilda agertu zen, bortxatua izan eta gero, bere guraso dirudunen luxuzko etxean. Krimenaren ustezko egileak gurasoak izan ziren, hain zuzen ere.

Artikuluari amaiera emateko, “Pequeña Miss Sunshine” filma gomendatuko nuke; izan ere, nire ustez, oso ondo erakusten baitu umorearen bitartez lehiaketa hauen ankerkeria.

Comments { 2 }
-->