Tag Archives | kirola

Kulturismoa, kirol osasuntsua?

By on 2009(e)ko azaroak 24 in kirola

Kirola egitenGaur egungo gizartean, begi onez ikusten da jendeak kirola egitea eta bere gorputza zaintzea. Gorputz zaindua edukitzea modan jarri da, eta horren adibide dira herri gehienetan aurki ditzakegun gimnasio eta kiroldegi kopurua. Denek, ordea, ez dute arrazoi beragatik egiten kirola. Batzuek ondo pasatzeko egiten; besteek, berriz, soberan dituzten kiloak galtzeko. Badago hirugarren talde bat: bere gihar kantitatea gehitzeko egiten dutenak. Azken hauek kulturista izenez ezagutzen ditugu, eta egiten dituzten ariketen helburua gihar kantitatea gehitzea da.

Esan bezala, kulturisten helburua euren gorputzeko giharrak ahalik eta gehien lantzea da, ondo markatuta gera daitezen. Historian atzera eginez, konturatuko gara, mendeak joan eta mendeak etorri, ez zaiola beti garrantzi bera eman gorputzari. Gorputza zaintzen hasi ziren lehenak grekoak izan ziren. Bere kulturan, asko miresten zen ondo zainduriko gorputza. Honen adibide dira garai hartako marrazki eta eskulturetan azaltzen diren pertsona mitologiko eta gerlariak: denak gorputz gihartsu eta zainduekin azaltzen dira. Erdi Aroan, berriz, gorputzak ez zuen horrenbesteko garrantzirik izan, eta, geroaro, Aro Modernoan, gorputzak gora handia berreskuratu zuen. Gaur ezagutzen dugun kulturismoa Frantzian hasi zen, XVIII eta XIX. mendeetan. Garai hartan kirol modura hasi zen praktikatzen eta honen helburua itxura fisikoa zen, hau da, kultura fisikoa. Hemendik datorkio gaurko izena: kulturismoa. Eugen Sandow izan zen kulturismoa lantzen hasi zen pertson. Bera izan zen lehena bere gorputzarekin erakustaldiak egiten, bere giharrak agerian jarriz. Sandowek, gainera, kulturisten arteko lehen lehiaketa antolatu zuen 1901. urtean Londresen, The Great Competition izenarekin.

Kulturismoa ez da kirol mota bat, bizitzeko era bat dela esan daiteke; izan ere, bertan buru-belarri dabiltzanak kulturismoan besterik ez dute pentsatzen. Ezin dute edozein janari jan, dieta zorrotz bat jarraitu behar dute eta, gainera, bere egunak pisuak altxatzen eta giharrak lantzen pasatzen dituzte. Hasiera batean, hau guztia laguntzarik gabe egiten zen: bakoitzak ahal zuen guztia entrenatu, eta lorturiko emaitzekin konforme egon beharra zuen. Denborarekin, ordea, gauza guztietan bezala, teknologia berriek eta gai honi buruz egindako ikerketek “onurak” ekarri dizkiote kirol honi.

kulturistakAlde batetik, teknologia eta ikerkuntzei esker, giharrak hobeto lantzeko makinak egin dituzte. Makina berri hauei esker, muskuluak azkarrago eta era egokiagoan lantzen dira eta, gainera, lesioak izateko aukera murrizten da. Makina hauen onurak ez dituzte kulturistek bakarrik izaten; izan ere, gimnasio guztietan aurki daitezke, modu batera edo bestera, giharrak lantzeko balio duten makina hauek. Hori gutxi balitz, erabiltzeko errazak direnez, jendeari gorputza zaintzeko aukera ematen diote.

Baina beste hobekuntza batzuk ere izan ditu kulturismoaren munduak. Hauek ikerketa batzuen ondoren lortu dira. Hasiera batean, ezer gutxi zekiten gorputzaren funtzionamenduaz eta honek zituen hormona eta giharrak nola lan egiten zuten. Baina denborarekin, medikuntzaren garapenari esker, badakigu nola funtzionatzen duen gure gorputzeko atal bakoitzak. Ikerketan hauei esker, badakigu dieta berezi bat jarraituta giharrak lantzea posible dela. Hori egiteko honako dieta hau aholkatzen da: karbono hidratoak, %60; proteinak, %30; eta lipidoak, %10. Esan bezala, dieta hau bereziki prestatua dago giharrak ahalik eta gehien lantzeko.

Horiek denak gutxi balira, gaur egungo kulturistek beste laguntza bat ere badute. Egindako ikerketek gorputzaren funtzionamendua hobeto ulertzen lagundu digute eta, beraz, giharrak azkarrago hazteko metodoak garatu dituzte. Horietako bat, ezagunena eta erabiliena, hormonak dira. Hauek gorputzak sortzen ditu, behar dituen kopuruan, gorputza garatu edota funtzio jakin bat burutzeko. Kulturistek hormonak erabiltzen dituzte euren giharrak azkarrago eta gehiago garatzeko. Beste kirol guztietan ez bezala, honetan ez dago debekatua gorputza indartzeko eta garatzeko produktuak erabiltzea. Kulturisten erakundeek ez dute gomendatzen produktu hauek erabiltzea, eta oso era zorrotzean kontrolatzen dute erabilera hori, nahiz eta debekatu ez.

Hormona horietatik erabilienak esteroide anabolikoak dira, testosterona. Gehienbat gizonezkoek eratzen duten hormona da, eta bere sexu aparatua eta giharrak garatzeko erabiltzen da. Kulturistek giharrak ahalik eta gehien garatzeko erabiltzen dute, baina askok ez dakite -edo ez dute jakin nahi- bere gorputza kaltetzen ari direla epe luzera; izan ere, hormona hauek gehiegizko kantitatean hartzeak albo-ondorioak sor ditzake gorputzean: arterietako hipertentsioa, tumore hepatikoak… Gainera, sexuaren arabera, ondorio ezberdinak sortzen ditu. Gizonezkoengan, barrabilen tamaina txikitzen du, espermatozoideen mugimendua murrizten du, esteril bihurtzen du gizona eta ilea erortzen hasten da. Emakumeetan, aldiz, ahotsa aldatu eta aurpegian ilea ateratzen hasten da, eta hilekoaren erregulartasuna ere aldatu egiten da. Ondorio fisikoez gain, psikikoak ere sor ditzake: aldartea aldatu, kontsumitzailea erasokor bilakatu, depresioak jo…

Laburbilduz, argi dago kulturismoa egitea ez dela erabat osasuntsua. Ez dago zertan muturretaraino joan. Kirola ez egitea eta kirol gehiegi egitea kaltegarriak dira gorputzarentzat; beraz, egokiagoa da egin behar den kirol kantitatea neurtzea eta ez itsutzea kirola egitearekin. Bestalde, kulturisten mundua hobe arautu beharra dagoela iruditzen zait. Horretarako, lehiaketetan, antidopin testak egin beharko lituzkete, substantzia kaltegarri horien kontsumoa murrizte aldera. Kulturistak itsututa daude ahalik eta gorputz gihartuena lortzearekin eta ez dira ohartzen, gaur kalte egiten ez dien zerbaitek, hemendik urte batzuetara bizitza izorratu diezaieketela; beraz, kulturismoaren mundua arautzeari ezinbestekoa deritzot.

Comments { 3 }

Esan ez arrazismoari!

By on 2009(e)ko urtarrilak 10 in kirola, orokorra

arrazismoaren aurkaarrazismoari ezDenok dakigun legez, arrazismoa mundu osoan zehar ematen da, hau da,  pertsona batek gizabanakoen ezaugarriak baldintzatu eta determinatzen dituela baieztatzen duen jarrera nahiz pentsamoldea nonahi ematen dela esan daiteke. Arrazismoaren helburua pertsona diskriminatuen giza eskubideak baliogabetzea da. Europan, XIX. mendean ematen hasi omen zen gainontzeko gizakien gainetik arraza zuriko gizakia zegoela esatean. Maiz xenofobiarekin nahasten dugu, hau da, pertsona batek kanpotar batekiko duen gorrotoarekin; hala eta guztiz, diferentzia dago bi kontzeptuen artean: arrazakeria pentsamendu bat da eta xenofobia sentimendu bat. Beste diferentzia bat da xenofobia kanpotarrak baino ez dituela helburu; arrazismoak, aldiz, ez.

Arrazismoaren aurka egiteko, 1965. urtean, Nazio Batuen Erakundeak martxoaren 21a izendatu zuen arrazismoaren aurkako eguna. Azken edizioan, egun honen lema hauxe izan zen: “Berdintasuna bizitzeko, aniztasuna elkarrekin bizitzeko.”

ARRAZISMOA KIROL MUNDUAN

etooBestalde, egun, kirol munduan “Say no to racism” eslogana askotan ikus dezakegu. Alde batetik, kirolariek eramaten dute pankarta batean zelai erdira partida hasi baino lehen; bestetik, kirol ezberdinetako zelaietako harmailetan ikus dezakegu. Hala ere, nahiz eta pankarta hau mutur aurrean izan, jende askori bost axola dio eta kirolariaren azalaren koloreari gehiago begiratzen diote pankartari baino. Esate baterako, duela gutxiko Zaragoza-Barça partiduan, Barcelonako Samuel Eto’o aurrelari kamerundarrak bere azal kolorearen aurkako irain gogorrak jasan behar izan zituen. Halako batean, arbitroarengana abiatu zen eta zelaitik joan egin nahi zuela esan zion, han ezin omen zuen futbolean jokatu irain gogorrak jasanez.

Arrazismoa islatzen duen beste egoera bat, futbola jarraitzen dugun guztiok gogoratuko duguna, Luis Aragonesek Espainiako selekzioa entrenatzen zuen garaian Jose Antonio Reyesi esandakoa dugu. Aragonesek, gaur egun Barcelona futbol taldean dagoen Thierry Henry jokalariari irain egin zion, Reyesi esanez, bera Henry baino hobea zela eta hura aipatzeko “negro” hitza erabiliz. Bestalde, Patrick Vieira, Erik Cantona eta Emmanuel Petit jokalari frantsesek, Ingalaterran jokatzen ari zirela, irain gogorrak jaso zituzten frantsesak izateagatik. Gogorra da esatea, halaber, San Petersburgoko Zenit taldeak garrantzitsuena bere zaleak direnez, ez dute onartzen beltzik. Oso gogorra da hau esatea, berriz diot, kontuan izanik talde hau 2008ko UEFA txapelketa irabazi duela. Iaz Espanyoleko atezain den Kamenik, bere zelaian jokatzen ari zela, irain arrazistak jaso zituen. Zer iruditzen zaizue zure etxean irainak jasotzea? Hauek guztiak adibide gutxi batzuk baino ez dira izan; dena den, zoritxarrez, beste kasu ugari eman dira futbolean.

say-no-to-racismFutbola alde batera utziz, Hego Afrikako kirolariak, zuriak eta beltzak, aparte egin behar izaten zuten kirola. Talde kanpotarrak mistoak zirenean, beste era batera esanda, batzuk zuriak eta beste batzuk beltzak, ezin zuten parte hartu Hego Afrikan; ezta pertsona zuriz osatutako talde bat pertsona beltzez osaturiko beste talde baten aurka ere. Zorionez, COIren bidez, 1959an egoera hau bukatu egin zen; hala ere, Tokion egin behar ziren joko olinpikoetan ezin izan zuten parte hartu Hego Afrikako kirolariek. Rodeshan ere horrelako kasu bat eman zen, baina ez dira bakarrak. 1968ko Mexikoko jokoetan, podiumean korrikalari beltz batzuek eskularru beltz bat jantzita zeramatela, ukabila altxa eta “Black power” (Beltzen indarra) ideologia erakutsi nahi izan zuten. Denak deskalifikatu zituzten. Horrez gain, 1947an beisboleko bi liga zeuden AEBn, bata zuriena eta, bestea, beltzena.

Hau guztia esan ondoren, zaila dirudi esatea askotan esan ohi den moduan, kirolak herrialdeen arteko harremanak lasaitzen dituela; aitzitik, guztiz aurkakoa da hainbat kasutan gertatzen dena. Bi herrialdeek beraien artean norgehiagoka badute, euren arteko partiduan sortzen den giroa oso gogorra izatera irits daiteke denok dakigun legez.

Azkenik, badirudi, urteak pasatzen ari diren heinean, jendeak gero eta kontzientzia handiagoa duela. Nire ustez, kirolak ezin ditu herrialdeen arteko gatazka gehiago sortu; guztiaren gainetik tolerantzia izan behar da garrantzitsuena. Dena den, jendea konturatu arte azalaren kolorea, pertsonaren kultura, arraza, erlijioa… ez direla garrantzitsuak arrazismoa egongo da. Espero dut azkar ohartzea horretaz, horrela lasaiago biziko baikara gure herrian nahiz eta kanpotar asko egon. Besterik gabe, ESAN EZ ARRAZISMOARI!

Comments { 1 }

Noiz bukatuko da futbol zelaietako biolentzia?

By on 2008(e)ko urriak 16 in kirola

boixosnoisTxikia nintzela, telebistan ikusten nituen futbol partidak. Batzuetan, izugarrizko borrokak izaten ziren futbol estadioetan; beste hainbatetan, ordea, partidua gelditu eta jokalari guztiak aldageletara joaten ziren. Nik zergatik joaten ziren galdetzen nion neure buruari. Orduan esaten zidan aitak jarraitzaile batzuek bengalak piztu eta beste jarraitzaileei bota zizkietela. Ni oraindik ez nintzen ohartzen zer ari zen gertatzen eta ez nion jaramon handiegirik egiten.

Baina urteak pasa ahala, Barça-Madrid bezalako derbietan, korner bakoitza atera behar zutenean, gauza pila botatzen zizkietela jokalariei ikusten nuen: mugikorretatik hasi eta kristalezko botiletaraino, txerri buru bat ere azaldu zen egun batean. Eta ez hori bakarrik, futbola pixka bat jarraitzen duen edonork daki nolakoak izaten diren Sevillako derbiak. Penagarria izaten da jarraitzaileak poliziak eskolta emanda sartzen ikustea. Eta zer esanik ez, zelai barruan gertatzen dena ikustatzea. Azkeneko gertakaria 2007ko martxoan gertatu zen, Sevillako entrenatzaileari botila bat bota zioten eta buruan jo. Partidua bertan behera gelditu eta entrenatzailea ospitalera eraman behar izan zuten estadio osoan pertsona batek egin zuen erokeriarengatik.

Eta ez dut hitz egiten hasi nahi Hego Amerikan gertatzen diren borrokez; izan ere, izugarrizko irudiak ikusi ohi baititugu horrelako partidu beroetan. Sekulakoa iruditzen zait futbola bezalako joko baten inguruan horrelako gorrotoak eta ezinikusiak sortzea. Eta zer esanik ez, futbol partida baten ondorioz hildakoak egotea. Noizbehinka entzuten dira hildakoak izan direla talde ezberdinetako jarraitzaileen liskarren ondorioz eta niri hori onartezina iruditzen zait, noski.

bengalakJadanik ahaztuta nuen horrelako gauzak gertatzen direla futbol zelaietan, azkenaldi honetan horrelako ezer gertatu den berririk ez baikenuen. Baina joan den irailaren 28an, oraindik futbolean ez dela biolentziarekin bukatu gogoraraziko zigun gertaera jazo zen. Espanyol eta Barçaren arteko derbia zen eta Montjuicen jokatzen zen. Esan beharra dago elkarte guztiek dutela jarraitzaile erradikalen taldeak eta hauek ez dira gutxiago. Gauzak horrela, halako batean, Barçako Boixos nois taldeko partaide batzuek dozena erdi bat bengala jaurti zituzten Espanyoleko jarraitzaileak zeuden lekura, bertan zeudenak arrisku bizian jarriz. Espanyoleko jarraitzaileak hori ikusirik, piztu egin ziren. Orduan, epaileak partidua eten zuen eta 10 minutu ondoren, berriro ekin zioten partidari. Bitartean, poliziak Boixos nois taldea inguratu zuen eta partida amaierara arte ez zen beste ezer pasatu.

Hurrengo egunetan, 5 pertsona atxilotu zituzten mossos d’esquadrakoek eta bengalak jaurtitzen ibili zirenak beraiek izan zirela baieztatu zuten. Oraindik ez da finkatu zein zigor jarriko zaien baina, isuna ordaintzeaz gain, futbol zelaietara ezin sartu geratuko dira denboraldi batean. Badirudi zigorrik gabe ez dugula batere jaramonik egiten.

Baina nahikoa al dira horrelako gaztiguak gertakizun itsusi hauek berriro gerta ez daitezen? Noiz amaituko da biolentzia futbolean edota amaituko ote da noizbait? Zer egin daiteke edota dezakegu horrelako gauzak berriro gerta ez daitezen? Zigor gogorragoak ipini?

Comments { 6 }
-->