Tag Archives | natura

Lurrak minbizia dauka

By on 2011(e)ko azaroak 18 in arazoak, ekologia, gizartea

Ofiziala da jadanik. Lurra oso gaixo dago, eta egora oso larria da. LURRAK MINBIZIA DAUKA!

Aspaldi hasi zitzaizkion lehen sintomak. Ondoezak, hotzikarak, dardarizoak, botagura… Dirudienez, CO2 gehiegi arnasten du eta horrek izugarrizko sukarra eragiten dio, eta horrenbeste igo zaio sukarra non bere izotzezko begirada hori urtzen ari zaion. Negar zotinka ari da eta bere aurpegia urak estaltzen du jada, zati handi batean. Galdu du bere irribarre eder hori, garai batean mendira joan eta bertatik ikusten zenuena, dena berde-berdea, eta zuhaitzez betea, eta lorez, eta ibaiez, errekaz, lakuz… Orain azala lehor-lehor dauka, hori-hori, pikorrez beteta. Eta eguzkiak gogor jotzen dio. Gainera, eguzkitik babesteko zuen biserak zulo handi bat dauka orain eta bertatik iristen zaizkio izpi guztiak azalera. Lurra babesik gabe dago. Eta honek guztiak ondorio tamalgarri bat dakar: Lurreko bizitza desagertzen ari da. SEIGARREN SUNTSIPEN MASIBOAREN AURREAN GAUDE!!! Eta hori gutxi balitz, gu gara Lurraren gaitz sendaezin honen kausa.

Lurra behin baino gehiagotan egon da kinka larrian. ActionBioscienceblogean Niles Eldredgek adierazten duenez, seigarren suntsipen masiboa da hau (batzuk zazpigarrena dela diote). Ezagutzen den lehenengoa duela 440 milioi urte gertatu zen klima aldaketa baten ondorioz, lurreko bizidun ia guztiak desagerraraziz. Esaten dutenez, bizitzaren %95 desagertu zen. Baina suntsipen guztien artean ezagunena Cretaceo garaian gertatu zena izan zen, duela 65 mila urte. Pentsatzen denez, kometa batek Lurrarekin talka egin zuen eta garai hartako animalia eta landare ia guztiak suntsitu zituen. Bertan dinosauroak desagertu ziren besteak beste. Suntsipen hauetan guztietan, kometarenean izan ezik, aldaketak pixkanaka-pixkanaka eman ziren. Tenperatura aldaketak, poloen urtzeak, glaziazioak… milioika urte pasa ziren faunan eta floran eragin zuzena izan baino lehen. Animalia eta landare batzuk hobe egokitzen ziren aldaketa horietara eta horregatik biziraun egiten zuten eta gehiengoak, berriz, ez zuen lortzen ekosistema berrira egokitzea: desagertu egiten ziren. Izan ere, klima aldaketa batek milioika urte irauten du. Adituek diotenez, Lurrak askotan ezagutu ditu bi poloak erabat urtuta eta alderantzizko egoera ere bai, ia mundu osoa izoztuta. Baina oraintxe aipatu bezala, bizitzak egoera horietara egokitzeko denbora izan zuen. Oraingoa, berriz…

80 BIZIDUN ESPEZIE DESAGERTZEN DIRA EGUNERO
Lurraren tenperatura abiadura bizian ari da igotzen. Julio Lopezek bere blogean dio urtero 0,2ºC eta 0,5ºC artean igotzen dela lurreko tenperatura, horrenbeste entzuten den berotegi efektuaren ondorioz. Honen ondorioz, natura ari da saiatzen bere ekosistema aldatzen; adibidez, basoak mendian gero eta altuago sortzen dira, baina aldaketak hain handiak ari dira izaten -nahiz eta guri ez iruditu-, non ez baituen denborarik ematen ezertarako. Horregatik, ekosistema ugari desagertzen ari dira: basoak, lakuak, ibaiak… Hauek desagertzearekin batera, bertan bizi diren animalia guztiak ere desagertzen dira, ekosistemaren kate osoa erabat hautsiz. Lopezek dioenez, zientzialarien aburuz, 80 espezie desagertzen ari dira egunean, 28.000 urtean eta martxa honetan jarraituz gero, hemendik mila urtera bizitza osoa desagertuko da lurrean, gizakia barne. Eta hau irakurritakoan jendeak esango du: “Oraindik asko geratzen da!” Baina ez da horrela, azken batean, zer dira mila urte? Mila urte ez da ezer. Mila urtetan ez du denborarik ematen baso bat basamortu bihurtzeko; mila urtek ez dute denborarik ematen poloak erabat urtzeko; edota ugaztun guztiak desagerrarazteko; edota… Baina bizitzaren desagerpen masibo honetan hori posible dela ere ikusten ari gara, eta lehenengo aldiz bizidun batek beste guztien suntsipena ekarriko du. Guk ekarri dugu suntsipena Lurrera, eta gure suntsipenaren bidean goaz.

Zalantzarik gabe gizakiak sortu du txikizio hau. Gu izan gara sutea sortu duen metxeroa, lurrikararen epizentroa, urakana sortu duen haize bolada. Duela 100.000 urte azaldu ginen lurrean, eta Lurraren kontrola hartzen joan ginen. Lehenengo mundu osora zabalduz eta gero, pixkanaka-pixkanaka, lurralde bakoitzean gure legea inposatuz, gizakien diktadura ezarriz. Gure industriak eraiki genituen eta inguruneak kutsatu (CO2 eta euri azidoarekin); ibaiak zikintzea ere gure ardura izan zen; basoetara sartu ginen motozerrekin, zuhaitz guztiak botaz; barku erraldoiekin itsasora sartu ginen, milaka arrain batera arrantzatzera… Istorio luzea da. Ekintza hauek guztiak, hala ere, ez dira nahikoa orain jasaten ari garen suntsipen hau azaltzeko. Baina badago arrazoi nagusi bat: SUPERPOPULAZIOA.

Arestian aipatu dugunez, suntsipen honek besteen aldean duen desberdintasuna aldaketak ematen ari diren abiadura eta aldaketa hori gizakiok sortua dela, hau da, ez dela modu naturalean eman. Hori guztia gertatu da gizaki gehiegi bizi garelako Lurrean. Erdi Aroan pentsatzen zen 1.000 milioi pertsona bizi zitezkeela munduan. Julio Lopezek bere blogean dioenez, 1999. urtean 6.000 milioi gizaki bizi ziren munduan. Gaur egun, 8.000 milioi inguru bizi gara eta 2030erako 10.000 izango garela diote adituek. Horregatik, aurreko paragrafoan aipatu ditugun ekintza horiek guztiak gero eta neurri handiagoan egiten ditugu. Kyotoko Protokoloa sinatu dugu, baina gero eta gizaki gehiago garenez, gero eta kotxe gehiago erabiltzen dugu eta gero eta CO2 gehiago emititzen dugu atmosferara. Gero eta elikagai gehiago behar ditugu eta, horregatik, arrantza eta ehiza masibora jo dugu. Gero eta zabor gehiago sortzen dugu eta, horren ondorioz, kutsadura mundu guztira zabaltzen ari gara.

Beraz zer esan dezakegu amaitzeko? Bada, seigarren suntsipen masiboa abian dela, eta jada ezer gutxi egin daitekeela Lurrean orain ezagutzen dugun bizitza aurrera ateratzeko. Nik, hala eta guztiz ere, gizakiak honi buelta emango dion esperantza daukat. Gaur egungo gazteok daukagu etorkizuna ongi gauzatzeko bidea. Gure ondorengoei zor diegu. Eta sinisten dut, egunen batean gizakiak begiak ireki eta soluzioa aurkituko duela. Izan ere, badakizue zer esaten duten: “Gizakia bakarra eta apartekoa da”.

Hona hemen aurkitu dudan diapositiba bat. Sentitzen dut baina gaztelaniaz dago.

Sexta ExtincióN Masiva De Especies

View more presentations from acom000

Comments { 6 }

Saihets ote zitekeen?

By on 2009(e)ko apirilak 16 in orokorra

italiako-sarraskiaAzkeneko egun hauetan prentsa guztian azaldu den gaia Italiako sarraskiarena izan da. Aste Santua hasi aurretik, Italiako L´Aquila hirian eta bere ingurunean, Richter eskalan ia 6 graduko lurrikara gertatu zen. Honek etxebizitza ugari suntsitu zituen, eta hauen azpian hainbat pertsona harrapaturik geratu ziren. Honen ondorioz, pertsona ugari desagertu eta bizirik zegoen jendea etxebizitzen azpian geldituriko jendea bilatzen eta ateratzen hasi zen. Orduak aurrera doazen heinean, gero eta hildako gehiago agertzen ari dira eta dagoeneko 280 baino gehiago daude. Beste 20 mila pertsonek lurrikararen eragina izan dute, 10 mila ebakuatuen kasu. Bestalde, hori baino okerragoa desagerturik dagoen jendea bizirik aurkitzeko itxaropena galdu izana da, hau baita gauza guztien artean azkena galtzen dena. Baina orain jende ugarik galdetzen duena zera da: saihets ote zitekeen?

italiako-sarraskia2Galdera honi erantzutean, jende ugarik baiezkoa erantzungo luke; izan ere, geologo batek izugarrizko lurrikara jazo behar zela aurreikusia baitzuen. Geologoak, Giampaolo Giulianik, “Gamma Tracer” izeneko lanabes batekin lortu zuen lurrikara handi bat izango zela aurreikustea. Honek airean dagoen radona kantitatea aztertzen du. Gauzak horrela, lurrazpiko kapak mugitzean gas honek kanporako bidea aurkitzen duenez, lurrazalera iristean makinak gehiegizko gas kantitatea sumatu eta lurrikararen abisua ematen du. Giampaolok hau ikustean, telebistako programa batera jo eta bertan adierazi zuen oso denbora gutxian lurrikara handi bat suertatuko zela eta jendea kanporatzen hasi beharra zegoela. Zoritxarrez, ia inork ez zuen sinetsi. Hori gutxi balitz, adierazi beharra dago Italiako lurrikarak aztertzen dituzten gunean zer edo zer ohikoa ez zena ere antzemana zutela, baina ez ziotela kasurik egin. Hau ikusirik, sarraskia saihestea edo behintzat horren handia ez izatea posible zela esan genezake, geologoak adierazi zituen datuak kontuan hartzea eta eginiko lanari begirada bat botatzea besterik ez baitzen egin behar. Orobat, esan behar da Giampaolo epaiketa batera deitua izan zela jendeari bere aurreikuspenarekin beldurra sartzeagatik.

italiako-sarraskia3Orain, gertatutakoa ikusi ondoren, beste hainbat galdera sortzen dira: zergatik ez zioten geologoaren ikerketari begirada bat eman?, zergatik ez zuten hiritik jende gehiena atera badaezpada ere? Gauza bakarra dago egiteko: barne-barnetik indarrak kanporatu eta, ahal den neurrian, hondakinen artean dauden gorpuak atera eta betiko atsedena eman. Egia da oso zaila izango dela gauza guztiak betiko egoerara itzultzea, batez ere, dirutza handia delako (100 milioi oraingoz) eta betiko joan direnak berriz ez direlako itzuliko. Halaber, eskertu behar zaie gorpuak ateratzen laguntzen ari diren guztiei, 12 mila pertsona gutxi gorabehera; izan ere, lurrikara honez geroztik beste 65 mugimendu baino gehiago jazo direnez, ez da oso lan erraza. Gauza on bakarra atera dezakegu honetatik guztiagatik: beste batean, ikerlari batek esanikoa erabat ezeztatu aurretik bi aldiz pentsatu eta aztertuko da. Beti zer edo zer txarra gertatu behar ote da, baina, esanak serio hartzeko?

Comments { 0 }
-->