About ezabaleta

Author Archive | ezabaleta

Ipuin batean bezala -JOAN MARI IRIGOIEN

IrigoienJoan Mari Irigoien 1948. urtean jaio zen Altzan (Gipuzkoa). Ingeniari ikasketak egin zituen eta irakaskuntzan eta itzulpengintzan jardun izan du. Gaur egun, euskal literaturaren gorenera iristea lortu du. Olerkigintzan eta nobelagintzan aritu den arren, azken honek eman du ezagutzera. Bere lehen liburua, Oilarraren promesa, 1973. urtean kaleratu zuen. 1975. urtean, berriz, Irun Hiria saria lortu zuen “Hutsetik esperantza� olerki bildumari esker. 1983. urtean Hego Ameriketako errealismo fantastikoaren ukitua duen “Poliedroaren hostoak� eleberria kaleratu zuen. Urte batzuetara, 1987an, “Udazkenaren balkoitik� argitaratu zuen eta 1989an, “Babilonia�. Azken honekin Euskadi Saria lortu zuen. 1991n bigarren olerki liburua argitaratu zuen “Denborak ez zuen nora� izenburupean. Handik urtebetera, “Lur bat haratago� nobela kaleratu zuen eta ondorengo urteetan etengabe joan dira bere lanak argia ikusten.

2002an argitaratu zuen nik irakurri dudana, “Ipuin batean bezala� eta ordutik zazpi argitarapen izan ditu liburuak. Idatzi duen azkena, zeinarekin Zilarrezko Euskadi saria lortu duen, “Komunista.com� izan da. Berari buruz gehiago jakin nahi baduzue egin klik hemen eta bere lanen kritikak irakur ditzakezue hemen sakatuz gero.

Giro hartan, Sararen gogoak jauzi eta jauzi egiten zuen, bere iraganeko oroitzapenetatik inguruan ikusten zituen pazienteengana edo haiek zituzten elkarrizketetara…

Orduan… orduantxe erabaki nuen medikua izatea! Gizon handia behar baitzuen, zinez, gure ama salbatu zuena.

Liburuak plano desberdinak aurkezten dizkigu. Bi pertsonaia nagusi, bakoitzak bere aldetik bere istorioa kontatuz. Gizon bat, emakume bat, bakoitzaren bizitzaren gorabeherak eta bien artean sortzen den maitasun istorioarenak.

Ukitzen ditudan loreak zimeldu egiten dira. Ukitzen ditudan eguzkiak itzali egiten dira. Ukitzen ditudan gizonak zapuztu egiten ditut. Gizon ona zara eta ez dizut minik egin nahi, ez zaitut zapuztu nahi. Ene oraingo ametsa, gainera, bestelakoa da eta hor ez du ezein gizonek lekurik. Beharbada, medikuz aldatu beharko nuke. Bai, aldatu egingo dut. Izan zoriontsu. Sara.

azalaPertsonaia hauetako baten bizi gorabeheratsuaren eraginez, euren bideek bat egiten dute. Halere, iraganaren itzalek beraien bizi pozak estaliko dituzte. Bizitzako kolpe gazi eta gozoak nahasten ditu idazleak eta zenbait nahiren ondorioak, inoiz imajina ezin ditzakegunak. Modu estrategikoan narraturik, Sara eta Anderren biziek irakurlearen barrenera heltzea lortzen dute.

Sara, neskato gaztea dela, maitasunak bultzatuta, etxetik urrun joaten da, amarekin haserre eta gainontzekoekin harremana galduz; baita lagunekin ere. Anderrek, berriz, maitasun kontuetan ez du zorte gehiegirik izan eta bizitzaren alor horri ia ateak itxi dizkio Sara ezagutzen duen arte. Ander Altzako mediku da orain eta bertako kontsultan ezagutzen du Sara. Neskaren iragan gogorra begi bistakoa den arren, maitemindu egiten da eta bere alboan egon nahi du. Bere aldetik, Sarak ere ez du zorte gehiegirik izan maitasun kontuetan eta ateak itxita dituela uste duen arren, Anderri, asko kostata, zabaldu egiten dizkio. Horrela, bien iragana, batez ere Sararena, orainaldiko gertaerekin nahasirik, bizitzako gauza ederrenen kontakizun garratz, baina aldi berean goxo, egiten digu idazleak. Dena hobetzen dela uste dutenean, alaba izan ondoren, iluntasuna nagusitzen da euren bizitzan.

Bai nik ere esan dezaket bizi izan naizela, Pablo Nerudak bezala. Eta are gehiago. Oraindik ere bizitzen jarraitu nahi baitut. Sarak eta Leirek nigan bizirik iraun artean, eta zoritxarrari irri bat edo beste osteko gai naizen neurrian. Eguzki bat edo beste…

Liburu hau lagun batek gomendatu zidalako irakurri dut eta zuei irakurtzeko gomendioa luzatzen dizuet, liburu arina, erraz irakurtzeko modukoa izateaz gain, barrura heltzen den horietakoa ere badelako. Errealitatea, fantasiako ukituekin, nahiz eta askotan ez jakin errealitatea noraino hel daitekeen edo fantasia noiz sartzen den jokoan.

Comments { 5 }

Guns N’ Roses, hilko ez den talde handietariko bat

Guns1Ba alda zerbait betiko irauten duena? Erantzuna normalean ezezkoa izaten da, baina nire iritziz badaude talde batzuk inoiz hilko ez direnak. Beno, egia esan, talde horien musika da beti adituko dena, abesti on bat aski baita denboran galduta geratzeko. Nork ez du ezagutzen berak aditzen duen musikatik urrun geratzen den abestiren bat? Batzuetan, irratian, tabernetan… besterik jartzen ez dutelako; besteetan, berriz, abestia ona delako izan ohi da. Azken hauek dira benetako abestiak, burutik kendu ezin ditugunak eta urteak igaro ahala, indar izpirik galtzen ez dutenak. Denborarekin beste talderen batek bertsionatuko dituenak, batzuentzat hobetzeko, beste batzuentzat izorratzeko, baina funtsean nik diodana, abestiek betiko iraungo dute eta ziurrenik noizbait guztiz desberdinak diren pertsonek ezagutu eta abestuko dituzte. Baina utz ditzagun alde batera pentsamenduak eta gatozen harira.

Herenegun, euskarako klasean ariketa batzuk egiten ari ginen tartean, Maitek musika jartzen utzi zigun eta baladak aditzen gustura geunden bitartean, diskoz beteriko karpeta batekin etorri zitzaigun. Handik rockeko baladekin eginiko bat atera eta entzuteko jarri zigun. Abesti zoragarriak zalantzarik gabe, gu gustura entzuten eta bat-batean… Galdera bat luzatu zigun Maitek: �Gustuko al duzue Guns N’ Roses?� Eta segidan hauen bi balada. Nola ez ditugu, bada, atsegin izango? Inoiz hilko ez den talde horietariko bat da nire iritziz edo, bestela esanda, musika ona, betiko iraungo duena. Beraz, zuei guztioi talde honen berri ematea erabaki dut, denok beraien musika zoragarriarekin disfrutatu ahal izateko.

Nik talde hau orain dela urte batzuk ezagutu nuen, irakurtzen dudan aldizkari baten eskutik. Beraien zenbait abesti lortu nituen eta izugarri gustatu zitzaizkidan. Azken aldian bideoklip ugari ikusten aritu naiz eta artikulu honen amaieran zuei zein eskaini pentsatzen buruari hainbat bira eman dizkiot. Baina lehendabizi talde polemiko honen nondik norakoak kontatuko dizkizuet ahalik eta laburren.

Guns21985. urtean Los Angelesen sortu zen hard rockeko talde bat da. Hasierako taldekideak ondorengoak ziren: abeslaria, Axl Roses (gaur egun ere bera da abeslaria eta lehenengo formaziotik geratzen den kide bakarra); bi gitarra-jole, Izzy Stradlin eta Tracii Guns; baxu-jolea, Ole Beich eta Rob Gardner bateria-jolea. Zenbait kontzertu eman ostean, beraien lehen managerra lortu zuten. Arazo ekonomiko batzuen ondorioz, managerra aldatzeko erabakia hartu zuten. Beraien lehen diskoa 1986an grabatu bazuten ere, 1987an izan zen kaleratua. Disko honen aurkezpen birako lehen kontzertura huts egin zuten Tracii , Robbie eta Sergio Stonek, beraz, ordezkatu egin zituzten, Slash gitarra- jole gisa eta Steven Adler bateria-jole modura sartu zirela. Ondorioz, 1986-1989 bitarteko formazioa ondorengoa izan zen: Axl Roses, abeslari; Izzy Stradin, gitarra erritmikoan; Saul “Slash� Hudson, gitarra bakarlaria; Duff McKagan, baxuan eta Steven Adler, baterian.

1987an kaleraturiko disko horrekin, Appetite For Destruction, izugarrizko arrakasta lortu zuten. Salduenen zerrendetan lehen postuak lortzeaz gain, lehen hamar abesti hauen artean beraien diskoko hiru egon ziren: “Welcome to the Jungleâ€?, “Sweet Child o’ Mineâ€? eta “Paradise Cityâ€?. Horren guztiaren ondorioz, CDa historiako estreinaldi-disko salduenetarikoa bilakatu zen.

Taldeak zenbait gorabehera izan zituen, drogekin loturiko iskanbilak tarteko. Hala ere, beraien diskoak izugarri saltzen ziren eta kontzertuak ikaragarriak ziren, batzuetan suspenditzen zituzten arren. Ondoren kaleratu zituzten lanak ere arrakastatsuak izan ziren, Use Your Illusion I eta Use Your Illusion II lanak, batik bat, 108 astez, munduko zerrendetan lehen bi postuak txandaka lortzen zituztela. Horrez gain, aldi berean AEBetako eta Ingalaterrako zerrendetan lehen postua izan zuten. Hori guztiz berria zen, aurrez inork lortu gabeko zerbait.

Taldeak izaniko gorabeheren ondorioz, formazioa aldatzen joan zen ondorengo urteetan eta gaur egun duen osaketa ondorengoa da: Axl Roses, ahotsa; Izzy Stradlin, gonbidatu gisa azkeneko disko eta biran; Tommy Stinson, baxuan; Robin Finck, Richard Fortus, Ron Thal, gitarretan; Brian Mantia, baterian eta, ordezko bezala, Frank Ferrer; Dizzy Reed, teklatuan eta Chris Pitman teklatu, programazio eta soinu-efektuetan.

Hori da talde zoragarri honen historia labur-labur kontaturik, zerbait gehiago jakin nahi duenak klika dezala hemen, eta beraien web orria bisitatu nahi duenak, berriz, hemen. Bestalde, partiturak, argazkiak, letrak… nahi badituzue, klikatu ondorengo zenbakietan: 1 eta 2.

Amaitzeko, zera esan nahi nuke, taldeak aldaketa asko eman dituela eta talde benetan polemikoa izan dela, baina, hala ere, izugarriak izan zirela eta izaten jarraitzen dutela, bai musika aldetik, baita beraien kontzertuetan ere. Eta nik, hemen bi bideo uzten dizkizuet ikusteko eta disfrutatzeko, bereziki Maite eta Eneritzentzat atsegin dutela dakidalako.

Don’t cry

November rain

Comments { 5 }

Emakume langileen eguna

emakume langileakGaur, martxoak 8, emakume langileen eguna ospatzen da mundu osoan zehar. Baina ba al dakigu egun honek non duen jatorria? Zergatik ospatzen da egun honetan? Noiztik dator berdintasunaren eskaria? Ez naiz feministen munduan murgilduko, ez horixe, baina artikulu hau idazteko informazio bila nenbilela, historia desberdin ugari irakurri ditut eta horiez mintzatuko naiz labur-labur.

Badirudi, antzinako Grezian, emakume batzuk berdintasunaren aldeko aldarrikapenak egin zituztela, baina denboran urrunegi geratzen da horren inguruan ezer ziurtatu ahal izateko. Bestalde, bada urte bat horren urrun geratzen ez dena guztiontzat oso ezaguna dena, non emakumeek sufragioan parte hartu ahal izatea eskatu zuten, Frantziako Iraultzan (1789), hain zuzen ere. Hala ere, benetako borroka eta emakumearen egunaren ideia, XIX. mendearen amaieran garatu zen eta XX. mendean zehar borroka asko egin beharrean aurkitu ziren, gaur egun dugun berdintasuna lortu ahal izateko. Aipatu behar da, munduko zenbait lekutan, zoritxarrez, oraindik emakumea tresna huts eta ezertarako balio ez duen gauza kontsideraturik dagoela. Gainera, erlijio katolikoak, esaterako, urteetan zehar gure irudia zapaldu eta giza txar bezala jartzeak kalte ugari eragin dituela emakumeengan ezin uka liteke. Baina gatozen harira. Zer dela eta erabaki zen emakume langileen eguna martxoaren zortzian ospatzea eta ez beste egun batean?

Historiako pasarte ezagunena eta, dirudienez, guztiz egia ez dena, 1908an kokatzen da. Diotenez, New Yorkeko fabrika handietan josten aritzen ziren emakume ugari greban jarri ziren, lan orduak hamarrera murrizteko, igandetan jai izateko eta haurren lanarekin amaitzeko asmoz. Azken finean, gizonezkoek zituzten eskubide berak aldarrikatzen zituzten. Antza denez, greba horiek amaiera tragiko bat izan zuten, 129 emakume Cotton Textile Factory fabrikan hil ondoren. Fabrikaren jabeak, lantokiko ateak itxi eta hauek barruan zeudela, su eman omen zion eraikinari. Hau martxoaren zortzian izan zela uste dute. Hurrengo urteetan, beste zenbait greba eta abarren eraginez, martxoaren zortzia emakume langileen nazioarteko egun bilakatu zutela diote historiako pasarte ezagunenek. Hemen klikatuz gero, gehiago irakurri ahal izango duzu. Jatorria hor ez izateak, dena den, ez du esan nahi gertakizun haiek izan ez zirenik.

ClaraEdonola ere, egun honen benetako sortzailea, Clara Zetkin dela esan liteke, Alemaniako emakume sozialisten liderra izan zena. Hala ere, ideia hau ez zen guztiz berea izan. AEBetako emakumeak 1908tik boto eskubidea aldarrikatuz zebiltzan eta aldarrikapenak egiten zituen taldearen izena Women’s Day zen. Beraz, ez dago inongo zalantzarik egun honen jatorria XIX. mende amaierako emakume sozialisten mugimenduan dagoela. Hauen helburua boto eskubidea lortzea zen. Lehen aldiz, 1911ko martxoaren 19an ospatu zuten emakumearen eguna, Suedia, Danimarka, Austria eta Alemanian, hain zuzen ere. Hurrengo urteetan, ospakizunaren eguna aldatuz joan zen estatuaren baitan.

1914. urtean, Alemaniako emakumeek ospakizuna martxoaren zortzian egitea proposatu zuten eta egun horretan ospatu zen, Alemania, Errusia eta Suedian, baina eguna hautatzeko ez zuten arrazoi zehatz bat izan. Urte batzuk geroago, 1917an (Errusian 1914tik martxoaren 8an ospatzen zen emakume langilearen eguna), gosearen eraginez, Errusiako emakumeek iraultza bat hasi zuten, urte bereko urrian amaiera izango zuena. Martxoaren zortziko gertakizunak eragin handia izango zuten, ez iraultzari hasiera emango ziotelako eta bertako partaideak emakumeak zirelako soilik, gertakizun horien eraginez, emakumearen nazioarteko eguna martxoaren zortzian ospatzera pasatuko zelako eta ordutik, 1917tik, gaur egun arte horrela ospatu delako baizik.

Horren ostean, urtez urte borrokan jarraitu dute emakume eta gizonezko askok berdintasuna lortu ahal izateko eta horri esker, borrokan aritu direnei eta bere garaian iraultzaren bat egin zutenei esker, munduko leku desberdinetan, nazioz nazio eskubideak lortzen joan gara gaur egun arte. Beraz, zorionak gaur lanean dauden emakume guztiei, etxean lanean daudenez ahaztu gabe, jakina, gutxi baloratzen dugun lan gogorra baita (egunero bazkaria prestatu…) etxekoa. Eta, nola ez, ikasten ari garenoi ere bai, gure lana ere ez baita makala!

Historia hobeto ezagutu nahi baduzue, klikatu hemen eta hemen.

Comments { 0 }
-->