Bizi-itxaropenaren hazkunde mugagabea

Hainbat filosoforen teorien arabera, bizitza funtsezko gauza da kultura ezberdinetan. Izan ere, bizitza da une gozo eta latzak ematen dizkiguna, azken finean, bizitzen uzten diguna. Lehengo astean, euskarako azterketan, Maitek bizi-itxaropenari buruzko artikulu bat eman zigun, berauri buruzko iruzkin kritikoa, laburpena…egiteko. Bertan gai honen inguruko hainbat datu agertzen ziren: hazten ari dela, ez duela mugarik, emakume japoniarrak direla bizi-itxaropen handiena dutenak…Benetan gai interesgarria!

Dena den, bizi-itxaropena ez da leku guztietan berdin ematen. Egia da emakume japoniarrak direla zaharrenak hiltzen direnak, 85 urteko batez bestekoarekin. Hauen segidan, emakume frantsesak daude, 77 urterekin. Estatu espainiarrean, batez bestekoa 76 urtekoa da emakumeen kasuan eta 70 urte gizonezkoenean. Aldiz, industrializatu gabeko lurraldeetan, heriotza-tasa izugarri handia da eta are gehiago haurren kasuan. Biak alderatuz gero, ikus daiteke lurralde “aberatsetan” 80 urteetan dagoela batez bestekoa; herrialde “txiroetan”, aldiz, bizi-itxaropena 25 urtekoa izatera irits daiteke. Azken datu hau, baxuena, Sierra Leonakoa da. Dena den, beste estatu askotan, 32 edo 40 urteraino heltzen da, asko jota.

Desberdintasun handi hau hainbat faktoreri lotuta dago: higienea, medikuntza alorrean aurrerakuntzak, ekonomien arteko aldea, eta batez ere HIESA. Gaixotasun beldurgarri hau da faktore garrantzitsuenetako bat, beste hainbatekin batera.

Bestetik, emakumezkoa aipatu dugu gehien; izan ere, emakumezkoen bizi-itxaropena handiagoa baita gizonezkoena baino, hauek tradizioz ohitura txarrak bereganatu dituztelako. Hala ere, azken urteotan, bizi-mailak gora egitearekin batera, bien arteko desberdintasuna parekatzen ari da. Zehazki, Europan nafar emakumeek dute bizi-itxaropenik handiena, 84 urte bizi baitira batez beste. EAEn ere ez da txikiagoa, 83 urtera iristen baita. Emakumezkoen bizi-itxaropena horren luzea izatearen arrazoia emakumezkoetan beraietan dago. Medikuek diotenez, zahartzaroari aurre egiteko prestatuago daude, batik bat aldaketa gehiago jasaten dituztelako bizitzan zehar, hala nola, hilerokoa, haurdunaldia edota menopausia.

Amaitzeko, zera esan, harrigarria iruditu zitzaidala azterketan atera zen datu hau: Oeppen eta Vaupel ikertzaileen ustez, gaur egungo joerak jarraituz gero, 2070.urtean, AEBetako batez besteko bizi-itxaropena, 92,5 eta 101,5 urteren artean egongo da. Benetan harrigarria!!

Informazio gehiago nahi baduzue, klikatu hemen.

About jota

kaixo ni maitane naiz eta uxue da ondoan dudan atsoa!!!!!!!!!!!!!!!!!
No comments yet.

Utzi erantzuna

-->