Archive | arazoak

RSS feed for this section

“Roomba”, XXI. mendeko mirabea

By on 2011(e)ko maiatzak 30 in arazoak, gizartea, teknologia

Nori ez zaio inoiz gertatu larunbat goizean jaiki eta etxea nahaspila batean edukitzea? Astean zehar pilatutako zikinkeria jaso beharrak nekatzen gaitu, eta are gehiago aste osoa lanean eman badugu etxetik kanpo. Egia esan, nire etxean maiz gertatzen zaigu, eta horregatik konponbide baten bila abiatu gara. Topatu ere bai! Hementxe dago: Roomba.

Hasteko, esan beharra dago, etxea garbi mantentzeko, egunero zaindu behar dela eta garbi mantendu; azken finean, bertan bizi gara eta ez litzateke batere atsegina izango garbitzen ez den etxe batean bizitzea. Baina zer gertatzen zaie etxetik kanpo lan egiten duten guztiei? Etxea egunero garbitzeko astirik ez dute! Zein konponbidetara jo behar dute? Gaur egun, neskameak edukitzea ez da ohikoa, eta, balitz, edukitzeak dirua izatea eskatuko liguke hari ordaintzeko. Alferreko gastua izango zen.

Gure erantzuna teknologian dugu. Teknologiaren bilakaera azkarrak era guztietako abantailak ekarri dizkugu etxera, baita garbitzeko laguntzari dagokionez ere. Eta horra hor Roomba robota, XXI. mendeko zerbitzaria. Teknologiak eskaintzen dizkigun aurrerapenekin gure etxeko egongela ordu batzuetan garbirik izandezakegu hatz bat altxatu gabe.

Asko dira robot txiki honek eskaintzen dizkigun abantailak: denbora aurreztu, gure denbora libreaz gozatzko aukera eman, etxeko garbiketarengatik ahaztu… Horiek guztiek gure bizitza hobetzen laguntzen digute! Eta hona iritsi nahi nuen. Gure bizitza hain azkar aldatzen ari da, non egunero jasaten ditugun aldaketa ugari. Egun, abiadura bizian aldatzen dira gauzak eta aldaketa horietako askok gure bizitza kalitatea areagotzeko balio dute. Adibide garbia Roomba robot hau litzateke.

Muturreraino iristen ari gara; izan ere, gure zama izan beharreko guztia beste baliabideen bidez ukatzen dugu, eta guk sortutako baliabide horien menpe bizitzera ohitzen ari gara. Menpekotasuna gero eta handiagoa da, ezin gara bizi aurrerapen teknologikorik gabe. Zoritxarrez, historian ikusi denez, menpekotasunak galera dakar.

Egia da Roomba bezalako aurrerapen teknologikoak onartzen ditugula eta haietaz baliatzen garela gure bizitza errazagoa egitearren. Alde horretatik, sekulako abantaila suposatzen du. Nik ere gustuko dut arazoei konponbidea ematen lehenengoak garen idea. Gure jakinduria arazoak konpontzeko erabiltzea oso ondo dago; halere, arazoak konpontzeko dugun erraztasun berberarekin jakin beharko genuke gure burua neurtzen.

Bestalde, ez dago dudarik ageriko aurrerapen hauek ingurumenean eragozpen handia sortzen dutela. Sortzen duten kutsaduraz gain, denborak aurrera egin ahala, baliorik gabeko “traste” bilakatzen baitira.

Hortaz, esanak esan, ez dago dudarik Roomba robot garbitzaile bezalako aurrerapenak etxea garbitzearen arazoa konpontzeko baliabide azkar eta eraginkorrak direla. Dena den, pixka bat pentsatuz gero, ohartuko gara konponbide bakarra gu geu garela; beraz, etxea larunbatero garbitu behar badugu, soluzio onena animaturik garbitzea da.

Comments { 0 }

Itzalpeko milaka ekintza txiki

By on 2011(e)ko maiatzak 26 in arazoak, erlijioa, gizartea

“Izorratuta nago, abokatu jauna, halaxe esan diot, izorratuta nago, hemengoek esaten duten moduan, ederki izorratuta gainera, epaiketa egin aurretik kondenatu naute, zertarako epaiketa bat, pentsatuko zuten, zertarako astirik galdu, diren krimen guztietatik makurrena omen da-eta nirea, bihozgabeena, zitalena (…)”

Hitz hauekin ematen dio hasiera Xabier Montoia euskal idazle ezagunak Fucking Artists liburuko apaiz pederasta baten bakarrizketari, bakarrizketa bikainari. Gaurko honetan ez nator, ordea, Elizaren errugabetasuna zipriztindu duten delituez -ez hainbestetan salatu diren delituez, ez isilean ezkutatu direnez- hitz egitera. Gaurkoan, Eliza bera izango dugu aztergai.

Azken urteetan fededun kopurua jaisten ari omen da, hauen adinak gora egiten duen artean. Apaizen edadeak ere aurrera dirau, eta badirudi ondorengoen kopurua oso urria -ia nulua- dela. Gero eta jende gehiago da ateoa edo agnostikoa; eta gurasoen erlijio desberdinetara konbertitu denik ere badago. Zergatik ez? Jendearen izaera aldatu dela esan genezake, hala baita neurri handi batean; halere, sinestun kopuruaren beherakada hau ez da fenomeno psikologikoa -edo ez, behintzat, bere osotasunean-.

Batek daki nola definituko duten gure ondorengoek bizi garen mende hau; baina ukaezina da aurrerabidea hitza ezingo litzatekeela falta. Internetaren aroan bizi gara, garapenaren aroan, globalizazioaren aroan: XXI. mendean. Elizaren zati handi bat, aldiz, hermetismo ideologiko moduko batean murgildurik bizi da, abantzuan doan gizartearen iskanbilari entzungor eginez. Gertaera bat ukatzeak honen izaera ukatu ez eta fededunak galtzen ari da, gainera.

Izan ere, gurea bezalakoa den gizarte batean, Elizaren buru den Aita Santuak preserbatiboen erabilerak HIESa ezin geldiaraz dezakeela esateak ez du eragin handirik izango, beharbada; baina hori bera garatze bideetan dauden herrialdeetan esatea guztiz onartezina -zigorgarria ez esatearren- iruditzen zait. Nola liteke! Ez da Aita Santua, gainera, honelako iritziak zabaltzen dituen bakarra; alde baititu Elizako buru asko; eta, hauei jarraiki, fededunak.

Ez da ahaztu behar, dena den, Elizaren alde humanitarioa. Kristau balioetan hazi eta hezi naizelako izango da beharbada, baina aurrekoak bezalako esapideei entzungor egin eta alde ona ikusten irakatsi didate. Komunikabideetan gutxiago agertzen badira ere, hor daude gehien behar dutenei laguntzen dieten talde erlijiosoak. Eta ez dira gutxi.

Kristau erlijioak proposatzen dituen balio asko hurkoaz arduratzen dira, eta balore hauek dira Eliza osatzen duten talde askok duten gizarte konpromisoaren erantzule. Eta horiek dira benetako apaltasunez eta inongo aberastasunik gabe lan egiten dutenak, erlijioaren benetako balioak zabaltzen dituztenak.

Hauen lana, ordea, itzalean geratu ohi da, gainerako guztiei Elizaren beste aurpegia erakutsiz. Egia izango da kristautasunaren mandatari ugari oker daudela; baina horien handitasunari ezentzunarena egin eta beste talde erlijioso askoren laguntza-deia -dei etsia- entzun beharko genuke.

Azkarregi bizi garelako izango da beharbada, gaur egungo gizarteak frenetikotasuna besterik ez duelako onartzen edo, baina aurrekoa bezalako gauza txikiak aztertzeko gaitasuna galtzen ari garela dirudi. Eta, ugariak izanik, haien txikitasunari itzal egiten dio emaitzak: egun bat gehiagoz sabela betetzea lortzen duten behartsu kopuruak, garapen bidean dauden herrialdeetan eraikitako eskolek…

XXI. mendeko Elizak badu, eduki, alde kontraesankor bat; garbiketa handi bat behar duen alde bat. Baina badu, bestalde, gainerakoez arduratzen den zati handi bat. Eta guk gaizki dagoena aztertu eta zigortzen dugun moduan, zoriondu beharko genituzke hain eskuzabalak diren beste itzalpeko milaka ekintza txiki.

Comments { 0 }

Zaharkitzapen programatua

By on 2011(e)ko maiatzak 24 in arazoak, gizartea

Gure eguneroko bizitza lanpetuan, ia inork ez du denborarik hartzen liburu bat irakurri, lagunekin egon edo familiartekoekin une atseginak pasatzeko. Hala ere, badago denok egiten dugun zerbait: kontsumitu, erosi. Izan ere, gure egunerokoan txertaturik dagoen kontzeptu bat baita. Esaterako, nork ez ditu merkealdiak aprobetxatzen? Nork ez ditu urtaro berriarekin jantzi berriak erosten? Nork ez du… ? Horretaz baliatuz, kontsumo katea zuzentzen duten enpresa handiek zaharkitzapen programatua abiarazi zuten duela mende bat.

Wikipedian irakurri ahal dugunez, zaharkitzapen programatua produktu baten bizitza erabilgarriari bukaera zehatza ezartzeari deritzo, ekoizleak berak produktua diseinatu eta merkaturatzean aurreikusi dena. Baina zer eragin du gure gizartean kontzeptu honek? Ekonomia eta Enpresako irakasleak honen berri eman arte, ez nuen inolako informaziorik honi buruz; izan ere, ezinezkoa iruditzen baitzitzaidan horrelako egoerak eman zitezkeenik. Hala ere, Cosima Dannoritzer zuzendariak eginiko dokumental liluragarriari esker (“Comprar, Tirar, Comprar”), benetako errealitateaz jabetu naiz. Denok gara egoera horren biktimak, guztiok jarraitzen baitugu kontsumismoaren katea.

Behin baino gehiagotan hondatuko zitzaizkizuen etxetresna elektrikoak, autoaren piezak edota beste mota bateko aparailuak. Gertatuko zitzaizuen, halaber, hauek konpontzera eramatean, teknikoek aparatu berria erostea gomendatzea. Ez, ez da kasualitate bat; hori da benetako errealitatea. Izan ere, XIX-XX. mendeen buruan, kontsumismoak gailurra jozuen; produktu guztien ekoizpen masiboa eman zen eta mundu aurreratuetako biztanleek erosteari ekin zioten. Hala ere, garai haietan, produktu guztiak iraupen luzekoak ziren (jantziak, elektrotresnak…); nolabait esateko, produktu “idealak” ziren. Hori, baina, arazo larria zen
ekoizleentza; ekoizkin guztiek denbora luzez irautean, jendeak ez zuelako hainbeste kontsumitzen. Hori dela eta, euren ustezko “produktu perfektuaren” bila hasi ziren. Ezaugarri garrantzitsuena iraupen motzekoa izan behar zuela zen eta mekanismo batzuei esker lortu zuten. Ez al da sinesgaitza?

http://www.lamano-invisible.net/2011/01/obsolescencia-programada.html orrialdetik hartuaHonen guztiaren berri izan nuenean, lotsagarria iruditu zitzaidan. Nola liteke munduko ekoizle handiek biztanle guztiez baliatzea euren interes ekonomikoak lortzeko asmoz. Non geratzen da hainbat aldiz aipatzen den etika? Kasu hauetan, gizakiaren etikaz eta moralaz duda egiten dut. Hori gutxi balitz, gure kontsumo masiboaren biktimak hirugarren munduko herrialdeak dira. Izan ere, horrenbeste kontsumitzean, hondakin asko sortzen dira eta hauek “bigarren eskuko material” modura bidaltzen dira bertara. Benetako zabortegiak aurki daitezke (argazkian ikus daitekeen modura). Hango biztanleek ez al dute nahikorik euren egoerarekin gure zaborra bertara eraman gabe? Negargarria iruditzen zait egoera hau guztia eta horregatik plazaratu nahi izan dut funtzionamendu hau.

Hala eta guztiz ere, esan beharra dago gure ekonomia kontsumoan oinarritzen dela eta, inork kontsumituko ez balu, ekonomia ereduak porrot egingo lukeela, azkenaldian ikusten ari garen legez. Baina zein da irtenbidea? Kontsumitzen jarraitzea? Beste antolaketa mota bat sortzea? Ez nago ziur. Aipatu behar dut, dena den, jadanik egon badaudela egoera honi irtenbide bat eman nahi dioten taldeak edota gizartearen kontzientziak astindu nahi dutenak, besteak beste, Zeitgeist mugimenduan parte hartzen dutenak. Talde hau Venus proiektuan oinarritzen da eta euren helburua dirurik eta legerik gabeko mundu aurreratu bat sortzea litzateke. Horretarako, urtero Z-Day eguna ospatzen dutenean, beraien ideiak plazaratzen dituzte. Hori al da, ordea, benetako irtenbidea? Zein iritzi duzue?

Argia astekariaren youtubeko kanalean, zaharkitzapen programatuaz Cosima Dannoritzerren hitzak entzun ditzakegu:



Informazio gehigarria:

Comments { 1 }
-->