Archive | arazoak

RSS feed for this section

Itxura fisikoa: gizartean garrantzitsu, osasunarentzat arazo

By on 2010(e)ko azaroak 6 in arazoak, gizartea

Alimentazio nahasteez hitz egitean, badirudi anorexia eta bulimia bdirela bakarrak, eta hauek emakumeengan baino ez direla ematen. Hala ere, badago beste gaixotasun edo patologia bat bigorexia edo ”Adonisen konplexua” izenez ezagutzen dena. Hau anorexia eta bulimiaren antzekoa da eta, gehienbat, gizonezkoek pairatzen dute. Dena dela, bigorexia eta anorexiaren artean ezberdintasun ugari dago, eta bigorexiadun baten profila anorexiko batena baino zailagoa da aurkitzen.

1993an Harrison G. Popek aurkitutako patologia hau, orokorrean, nerabezaro garaian hasten da. Gazteak bere burua oso ahul ikusten du eta, ondorioz, bere muskulatura desarroilatu nahi du. Honek, hainbatetan, ariketa fisikoenganako eta dieta espezifiko batzuenganako adikzioa sortzen dio. Mabel Bello, anorexia eta bulimiaren aurkako ALUBA fundazioaren sortzaileak dio: “Bigorexikoak bere gorputzaren irudi desitxuratua besterik ez du ikusten, autoestimu oso baxua du eta harreman sozialak izateko arazoak ditu. Ordu ugari igaro ditzake muskulazioa lantzen bere gorputza muga arriskutsuetara eramanez. Edonola ere, inoiz ez du bere gorputza gustuko izango.”

Baina hori ez da arazorik larriena. Anorexia eta bulimia ez bezala, Nazioarteko Medikuntza Elkarteak ez du oraindik bigorexia gaisotasun bezala onartu; nahaste edo desoreka emozional bezala kalifikatzen dute. Argentinako Psikoanalisten Asoziazioko (APA) partaide den Harry Campos Cerverak dioenez, ez dute orain arte gaitz bezala onartu ez dutelako patologia hau larritzat jotzen.

Aipatu beharra dago, patologia hau gero eta maiztasun handiagoz detektatzen ari dela (gaur egun hamar mila pertsonetatik lauk jasaten dute). Ez hori bakarrik, anorexia eta bulimia baino bortitzagoa ere bada, giza gorputzak ezin baitu sei hilabete baino gehiagoz iraun desoreka emozional honekin.

Bigorexiadunek hain obsesionaturik egon ohi dira euren gorpuzkerarekin, non zortzi orduz jarraian egon baitaitezkeen kirola eginez. Ez dago esan beharrik, honek ondorio txar batzuk ekar ditzakeela. Esaterako, familia eta lagunekin harremana galtzen da (gimnasioak denbora asko kentzen baitie), giharrak atrofiatu egin daitezke eta, kasu ia gehienetan gertatzen den modura, inpotentzia sexuala eragiten duten anabolizanteak hartzen dituzte. Hori gutxi balitz, izugarrizko proteina eta karbohidrato kantitatea eta lipido kantitate oso urria duten dietak irensten dituzte. Horrelako jan-edan desorekatuak konsumitzeak alterazio metaboliko larria ekar diezaieke.

Comments { 4 }

Kontsumismoaren esklabu

By on 2010(e)ko azaroak 5 in arazoak, gizartea

Larunbata, azkenean! Nork ez du inoiz hau pentsatu? Ni neu sarritan pentsatzen dut hain itxarona den egun sakratu hau noiz iristsiko den. Planak eta intereseko ekintzak aldez aurretik pentsatzeko ohitura dugu. Kirolen bat egitea, paseotxo bat ematea, zinera joatea eta erosketaz erosketa ibiltzea dira ohikoenak, eta astean behin baino izaten ez den egun preziatuenean ahalik eta ondoen pasatzea dugu helburu nagusi. Larunbatak gizakiarentzako aisialdirako egun bilakatu dira, ez dago esan beharrik; izan ere, aldez aurretik antolatzen ditugun ekintza guztien helburua horixe izaten da.

Urrutira joan gabe, azken larunbatean erosketaz erosketa joan nintzen Donostiara, nire oinetako zaharrek hala eskatuta. Aldez aurretik, guztiok egin ohi dugun bezala, zein motatakoak eta zein dendatan topa nintzakeen pentsatu nuen, denbora aurreztearren; izan ere, neure burua ez baitut jendez pilatutako leku horietan gustuko ikusten. Handik eta hemendik, ez oso gustura, hainbat saltokitan ibili ondoren, azken batean saiatu nintzen. Bertan atentzioa eman zidan ume petral bat amatxori hiru pare zapatila erosteko konbentzitu nahian zebilen. Hiru pare zapatila!

Umearen nahia oso garbia zen, eta, dendako arduraduna nire oinetakoan bila ari zen bitartean, pentsatzeari ekin nion gure gizartean hain barneratuta dagoen kontsumismoari buruz. Ez zitzaidan burutik kendu dendan ikusitakoa, eta arratsalde horretan, ume horren antzera ni ere kontsumismoaren atzaparretan erortzen ari nintzela konturatu nintzen. Pentsakor utzi ninduen pasadizo hark. Dendakoak zapatila pare dotorea erakustean, aisialdiko arratsaldean erositako hainbat pultsera, jandako bi izozki eta pintxo zoragarriak etorri zitzaizkidan burura. Benetan beharrezkoak ote ziren pentsatu nuen, beste pertsona batzuk faltan zeuden bitartean. Ideia horretaz jabetzean, kontsumismoaren esklabu bihurtzen ari nintzela jabetu nintzen. Halaber, kontsumismoa gaur egungo gizartearen arazo garrantzitsuenetako bat bihurtzen ari zela pentsatu nuen. Afrikako beltz txikiek zer janik ez, eta ni arratsalde osoan jan eta jan, gastatu eta gastatu.

Hauxe da, bai, kontsumismoaren alde txarra: batzuek hiru pare edo gehiago dituzten bitartean, beste batzuek bakar bat ere ez. Umeari berriz begiratu eta nire barnean zergatik nahi zituen hainbeste pare pentsatu nuen. Ez nuen erantzun zehatz bat aurkitu, baina egungo iragarkietan egon zitekeela gakoa otu zitzaidan. Nire ezinegona handitzen joan zen, eta pentsamendu batek beste batera eraman ninduen. Zer erabili zuten zapatila horiek egiteko eta nork eginak ziren? Non? Nola? Laster jabetu nintzen estetikoki oso erakargarriak izateaz gain, erosoak ere bazirela. Halere, pixka bat sakonago aztertuz, “Made in Vietnam” ikusi nuen. Produktu horrek ingurumenari sekulako kaltea eragin zion susmoa nuen. Trenean, Donostiarako bidean amak denbora pasatzeko emandako consumer Eroski aldizkariaren artikulu bitaz gogoratu nintzen. Ez nekien zehazki zer esaten zuten, gainbegiratu besterik ez nituelako egin, baina lehenak kontsumismoa ingurumenean izaten ari den ondorio txarrak azpimarratzen zituen eta bigarrenak, aldiz, kontsumismoaren hazkundea. Trenean nindoala, Donostiara iritsi aurretik, hainbesterako arazoa ezin zitekeela izan pentsatu nuela oroitzen dut. Zapata-dendatik irten eta esku banatan bi erosketa poltsa zeramaten hiru neskatila gazte ikusi ondoren, berehala jabetu nintzen artikulu hark arrazoi osoa zuela.

Kontsimismoa eutsi ezin daitekeen erritmoan hazten ari zela jabetzeak eta denda hartan umearen bidegabekeria ikusteak arratsalde hartan nituen ideia guztiak aldatu zituen. “Ez naiz gehiago erostera etorriko”, esan nuen. Oso garbi ikusi nuen aisia kontsumismo hutsa bilakatzen ari zela. Ez dakit zuek zer pentsatzen duzuen gai honi buruz; nik dakidan gauza bakarra da, arratsalde hartan, nire zapatila zaharrek kontsumismoaren atzaparretatik bizirik ateratzea lortu zutela.

The story of stuff (1):

Informazio gehigarria:

Comments { 6 }

XXI. mendeko injustizia

By on 2010(e)ko urriak 29 in arazoak, gizartea

Ijito errumaniarren manifestaldi bat.Egungo Frantzia “aurreratu eta modernoan” Erdi Aroko egoera bat jazo da. 1789an beraiek aldarrikatutako “askatasuna, berdintasuna eta anaitasuna” bertan behera utzi izanaren irudia eman dute; izan ere, Sarkozy Frantziako lehendakariak ijito errumaniarrak beraien jatorrizko herrira erbesteratu baititu. Hori gutxi balitz, egoera horren aurrean, Europar Legebiltzarrak beste alde batera begiratu du azken unera arte jaramonik egin gabe, hiritar hauen eskubideak kontuan izan gabe. XXI. mendean omen gaude, baina era honetako gertakariak ez al gaituzte Erdi Arora eramaten?

Sarkozyren erabakiak pentsaera ultraeskuindarra areagotzen du, hala nola, diskurtso eta ekintza xenofoboak Europa osoan zehar zabalduz. Hala ere, larriena izan da esatea Frantzian zehar dauden arazo guztien jatorri ijito hauek direla. Dena dela, ekintza honen bidez, europar hiritar hauen eskubideak urratuak izan dira. Biztanle hauen funtsezko eskubidea den askatasuna guztiz ukatu zaie, nahiz eta Europar Batasuna bezalako erakundeak izan baditugun, kasu honetan bertako kide diren herrialdeetako herritarrak babesteko sortu zena, inolako salbuespenik egin gabe.

Aurreko asteetan zehar, Frantziak 700 errumaniar eta bulgariar ijito erbesteratu ditu gutxi gorabehera. Hauetako batzuk borondatez bueltatu omen dira beraien jatorrizko herrira; izan ere, Frantziak 300€ eskaini dizkie motxaileei inolako iskanbilarik sortu gabe beraien herrira bueltatzeko. Horietako batzuek, diru falta zela medio, baiezkoa eman dute. Hala ere, ekintza hau gogor kritikatu dute; izan ere, Frantziak “borondatezko erbesteratze” deitutako hori, beste hainbatek ekintza arrazistatzat hartu dute.

Gendarme frantsesak ijito bat atxilotzen.Irakurri dudanez, azkenean, Europar Batzordeak Frantzia ohartarazi du, pertsonen joan-etorri askearen eskubidea errespeta dezan. Eta batzordeak hitz eman du kontrolak jarriko dituela, eskubide hau bete dadin. Era berean, Bukarest Nicolas Sarkozyren erabakiarekiko ados eta ulerkor agertu da. “Gobernu frantsesaren erabakia ulertzen dugu eta, era beran, EBko edozein hiritarren eskubideak defendatzen ditugu inolako salbuespenik egin gabe” adierazi zuen Traian Basescu lehendakari errumaniarrak. Nolanahi ere, errumaniar eta bulgariar hauek, beraien arraza eta egoera ekonomikoaren ondorioz, bere herrian pairatzen duten diskriminazioa dela eta laster Frantziara edo gertuko beste herrialderen batera, Espainiara besteak beste, bueltatuko direla espero da.

Egia da, hala ere, egungo krisi ekonomikoak eragindako inmigrazioak hainbat arazo sorrarazi dizkigula. Urrutira jo gabe, gure herrialdeetara etorri diren nazionalitate desberdineko etorkinek delitugintza tasa handiagotu dute, besteak beste. Jakina da hauetariko batzuk, euren betebeharrak asetzeko, lapurretaz baliatzen direla. Hori dela eta, uler daiteke zati batean Sarkozyren haserrea hiritar hauekiko. Hala eta guztiz ere, haserre horrek ez dio biztanle hauek bere herrialdetik kanporatzeko eskubidea ematen. Horrela jokatuz, gizaki ordez, animalia moduan tratatzen ditu biztanle hauek, merkantzia bailiran, leku batetik bestera garraiatuz.

Hainbatetan, harriduraz begiratzen ditugu hirugarren munduko herrialdeetan ematen diren eskubide urraketak (esklabutza, gorputzeko atalen trafikoa, haurren esplotazioa…). Ez gara konturatzen, baina, gure inguruan ere horrelakoak ematen direla; garbi baitago diskriminazio, klasismo eta aurreiritziz beteriko gizarte batean bizi garela. Hori dela eta, azpimarratu nahiko nuke horrelako injustiziei gizarteak aurre egin beharko liekeela. Orain ijito errumaniarrek pairatu dute erasoa, eta guk bitartean ez dugu ezertxo ere egin. Baina honek horrela jarraituz gero, bihar zu izan zaitezke eta inork ez du ezertxo ere egingo zugatik. Ez al da hainbat gauza aldatzeko garaia?

Comments { 7 }
-->