Archive | denetarik

RSS feed for this section

Bizitza bizitzea ez denean…

Hanna JonesGogorra da bizitza” esaten dugu askotan. Denok izan dugu inoiz mundua gainera erori izanaren sentipena, baina erori garen guztietan altxa gara berriz ere. Aitzitik, Hanna Jones orain dela 13 urte Ingalaterran jaio zen neskatilak ez du atzera zutitu nahi.

Bost urte zituenetik leuzemiaren hatzaparretan bizi izan da. Hiru hilabetean behin medikuarekin ordua zitatu izan du medikamentuen tratamendua taigabe jarraituz, eta hala segi beharko du aurrerantzean ere gerora biziko bada. Are gehiago, dagoeneko bihotzeko hiru transplante egina da hainbeste medikamentuk bihotza ahuldu izanagatik, eta azaroan sei hilabeteko bizi esperantza aurreikusi zioten Herefordeko Herefordshire Primary Care Trust erietxeko medikuek. Honela, bada, laugarren operazio bat egitea hautatuko luke bizitza gogorra dela irizten duen gizarte sasijakitunak. Alta, Hannak kirurgiari muzin egin, eta, horrek ekarriko liokeen aukera berriari uko eginez, geratzen zaion apurra, zoriontsu, gurasoen eta hiru anaien alboan igaro nahi du. Kristy eta Andrew Jones gurasoek ere alabaren nahia babesten dute, jakin badakitelako hala zoriontsu izango dela, eta, datozen sei hilabeteotan erabakiz aldatuko balu, berriro ere itxaroneko zerrendara itzul daitekeela.

Hanna amarekinTamalez, haur batek eutanasia eskatu izanak min egin dio gizarteari sekula transplantatu beharko ez duen bihotzean. Zeinen gogorra den bizitza! Hasiera batean, medikuak ere aurka agertu ziren Jonesen eskariaren aurrean, 13 urte baino ez dituen ume bat ez ei delako bizitzen jarraitu gura ez duela erabakitzeko gai. Neskatxaren erreguek, ordea, legeak limurtu eta bereganatu ditu. Eta orain, bai. Orain, bere bizitza naturaren eskuetan uzteko eskubidea du, bere mentalitatearen aurkako asko baditu ere.

Hannak hitza hartu eta argi eta garbi azaldu du zein den bere ikuspuntua. Egia da medikuntzak aurrerapen handiak egin dituela, baina neska honen kasua hain apartekoa da, non zientziak oraindik ezin berma dezakeen etorkizun seguru bat. Jakinaren gainean daude operazio hau onartuz gero, uste ez bezala irteteko aukera dagoela, eta, ongi irtengo balitz ere, bost urteren buruan beste halako bat egitea ezinbestekoa lukeela ostera arnasten jarraitzeko.

Ez hori bakarrik, badira arrazoi gehiago ere geroari bizkarra emateko: motibo moralak, alegia. Bizitzen hasi besterik ez den arren, jadanik jakin badaki datozen urte guztiak ere nolakoak izango diren, eta ez dago prest behin eta berriro bizimodu hori bizitzeko, sufritzeko. Gainera, esperientziak irakatsirik, ezaguna du itxaroneko zerrendan emaile apropos bat aurkitzea zeinen zaila den. Beraz, benetan desio ez duen bizitza bat eskuratu izanak benetan nahiko lukeen besteren bati nolabait lapurtzea suposatuko luke.

Eskarmentuak berak egin du heldu 13 urteko gorputz txikian ezkutatzen den emakumea. Ez da ume gorri bat, eta horregatik hain zuzen ere halako erabakiak hartzeko gaitasuna du. Onartzea bortitza iruditzen bazait ere, zergatik ez? Duintasunez hil dadila!

Comments { 2 }

Denok argitzen gaituzten argiak?

Gizarte aurreratuenetako hainbat kide aspalditik ibili dira edertasuna zer den zehaztu nahian, eta, helburu hori lortu dutenean, gizarte osoak “kanon” horiek jarrai ditzan saiatu dira iragarki eta beste hainbat trikimailuren bidez. Gauzak horrela, jendea edertasuna zerbait materiala dela kontzientziatzen hasia dago hitz honen esanahia muga hori baino harago doala ahaztuta, mundu honetako gehiengoaren kalterako. Guk, eta guk horretan ni eta zeuen buruak sartzen ditut, gizarteak erakusten digun bideari jarraituz, dirutza galantak gastatzen ditugu edertasun horien atzetik.

Aurretik aipatu bezala, gizakiok ezarritako edertasunaren definizioan itsu-itsuan erortzen gara, eta, munduko beste hainbat lekutako miseriez ahaztuta, dirua alferrik xahutzen dugu. Guk geuk definitzen ez dakigun edertasun hori lortzeko, garrantzitsuena ez da ordaindu beharreko kantitatea, kantitate hori ordaindu ahal izatea baizik. Horrela, gure itxura nahiz gure ingurukoa edertzeko asmotan auto garesti, luxuzko etxe, markako arropa eta hainbat krema edo operaziotan dirua uzteak ez digu axola. Eta hori ez da okerrena, gure bizi-kalitatea ez baloratzea da tristeena, eta akats horretan behin eta berriro erortzen gara.

Baina gaurko nire asmoa ez da edertasunaren definizio bat lortzea, mundu honetan dauden ezberdintasunez hitz egitea baizik. Ondorengo irudia ikusi bezain laster jakin nuen gai honi buruz idatziko nuela nire hurrengo artikuluan. Horixe egin dut.

Argazki hau erabat esanguratsua iruditu zitzaidan, modu sinpleagoan ezin baitzitekeen benetako errealitatea azaldu. Espazioan dagoen satelite batek lurrari gauez eginiko argazkia da, eta bertan munduko herri eta hirietako argi artifizialak ikusten dira. Gainbegiratzen badugu, irudi bitxitzat jo, eta jaramon handirik egin gabe pasatzen utz dezakegu, baina arreta gehixeago ipinita, berehala jabetzen zara irudi horren benetako esanahiaz: argiztatutako lurraldeak aberastasunaren sinonimo dira, eta, hau gutxitzen doan heienean, pobrezia nagusitzen hasten da.

Argi horiek artikuluaren hasieran aipatutako edertasunaren baliokide kontsidera daitezke; izan ere, txiki-txikitatik ikusten ditugu kaleetan eta ez gara beraien presentziaz batere harritzen, ez gara hauen garrantziaz jabetzen, baten bat fundituta ez badago behintzat. Horrelako argazkiak ikusteak, ordea, oraindik harritu egiten gaitu. Herrialde behartsuen egoera ulertzen dugula behin eta berriro esaten dugu, baina krisi ekonomikoa dela eta gabon hauetan argi gutxiago jarri behar dituztela esan digutenean, inork gutxik hartu du berria begi onez. Jarrera hauek geure gizarteak ezarri dizkigun baloreen ondorioak baino ez dira. Beste herrialdeetako miseriez jabetzeko, horrelako argazkiak ikusi beharra benetan tristea iruditzen zait niri. Ez al zaizue gauza bera gertatzen zuei?

Comments { 2 }

Ba al daki norbaitek 1995eko abenduaren 15ean zer gertatu zen?

euro1995eko abenduaren 15ean, Europar Batasunak euro izeneko txanpona sortu zuen, eta, hemendik egun batzuetara urteurrena ospatuko denez, horri buruz idaztea otu zait. Txanpon hau Europar Batasunean dauden hainbat herrialderen txanpon bakar eta ofizial bezala ezarri zen, toki horietan lehen zeuden txanponak desagerraraziz. Gure kasuan, pezetaren ordez hasi ginen Euroa erabiltzen.

Europar Batasunak bere barneko herrialdeen arteko batasun ekonomikoa erdietsi nahian sortu zuen moneta berria. Hasieran, Ecu izena eman behar zioten; halere, azkenean, Euro deitu zioten. Euroa ehun zentimotan zatitzen da; honen etorrera arte, ordea, ehun pezetako txanpona hirurogei zentimok osatzen zuten. Euroaren sinboloa alfabeto grekoko epsilon hizkian oinarrituta dago, eta Europa hitzaren lehenengo hizkiari egiten dio erreferentzia.

Euroa osatzen duten txanpon eta billeteei dagokienez, zera esan dezakegu: billeteak 5, 10, 20, 50, 100, 200 eta 500ekoak dira. Hauek berdinak dira Eurogunea osatzen duten herri guztietan. 1, 2, 5, 10, 20 eta 50 zentimo, zein 1 eta 2 euroko txanponak, ordea, aurrealde berdina baina atzealde ezberdina dute.

15 kide dira Eurogunea osatzen dutenak (ikus mapa): Alemania, Austria, Belgika, Zipre, Eslovenia, Espainia, Finlandia, Frantzia, Grezia, Irlanda, Italia, Luxenburgo, Malta, Herbehereak eta Portugal. Honela, estatu hauetan euroa txanpon ofizial eta bakar bezala erabiltzen da eta Europako Banku Zentrala da 15 herrialde hauen politika monetarioaren arduraduna . Dena den, Eurogunean sartuta ez egonagatik ere, badaude beste estatu batzuk euroa erabiltzen dutenak, besteak beste, Andorra eta Monako.

txanponakEuroa duten estatuek Europar Batasunean parte hartzen dute, eta data ezberdinetan joan dira moldatzen moneta berri hau beraien egoera ekonomikora. Estatuan, 2002ko urtarrilaren 1ean hasi zen erabiltzen, hasieran pezetarekin batera. Geroago, azken hau desagertu egin zen. Gaur egun, euroa da denok erabil dezakegun txanpon bakarra gure erosketa eta ordainketak egiteko.

Zazpi urte beteko dira laster euroa erabiltzen hasi ginenetik. Egia esan, hasieran dezente kostatu zitzaigun txanpon honetara ohitzea, eta oraindik ere badago, erosketak egiterako orduan, pezetatan pentsatzen duen jendea. Hori gutxi balitz, prezioak pezetatan pentsatzen ditugunean, dena garestiagoa dela iruditzen zaigu. Nire ustez, pertsona helduak izan dira eurora ohitu ez direnak edo ohitzea gehiago kostatzen ari zaienak; izan ere, urte mordoa egon ziren pezeta erabiltzen eta, logikoa denez, egun batetik bestera aldaketa egitea oso zaila da. Gazteok, ordea, hobeto moldatu gara gure eguneroko bizitzan aldaketara, eta, pezeta ahaztua izateaz gain, euro-pezeta aldaketaren beharrik ez dugu.

Comments { 2 }
-->