Archive | denetarik

RSS feed for this section

Gizakiak gizaki izateari uzten dionean

torturaXXI. mendean bizi gara, gizarte aurrerakoi batean. Gizarte osoan aurrerapauso izugarriak eman dira, bai medikuntzan, bai ekonomian eta baita teknologia berrien munduan ere. Gizakiak ilargira joatea ere lortu du. Horrela ikusita, edozeinek esango luke gizarte perfektu batean bizi garela, ezta? Baina ez al da harrigarria medikuntzan eman diren aurkikuntzak eta egin diren asmakuntza guztiak ikusirik, animaliek oraindik ere jasaten dituzten torturak jasaten aritzea? Gainera, okerrena da tortura hauek hain daudela sartuta gure kulturan, non ez baikara konturatzen zein gogorrak eta ikaragarriak diren. Adibide garbiena, zezenketak, noski. Horregatik, gai honi buruz idaztea erabaki dut; jendea konbentzitu ahal izateko, tortura ez dela kultura, eta are gutxiago artea.

Zezenketa gure kulturan oso sartuta dago, baina ez dugu ahaztu behar, sartuta egon ala ez, tortura baino ez dela. Toreatzaileak ez du nahikoa zezena hiltzearekin; aitzitik, prozesu luze eta mingarri honetan animalia torturatzen du bizia kendu arte. Gainera, zezena ez da bere egoera naturalean ateratzen plazara. Honen aurretik, tortura ugari jasaten ditu: jipoitu egiten dute, sulfato kantitate handiak ematen dizkiote tripako mina eta nekea senti dezan, begiak baselinaz igurzten dizkiote ikusmena gutxitzeko asmoz… Horregatik, oso ahul iristen da zezen-plazara eta ez da gai izaten bere kabuz defendatzeko. Esan dezakegu “drogatua” iristen dela plazara; horrela, toreatzaileak ziurtatuta dauka borroka honen garaipena. Zer uste zenuten, baina, toreatzaileak zezen osasuntsu eta sendo bati aurre egiten ziola? Ez. Ikuskizunaren aurretik, dena ondo moldatzen dute animalia indartsuegi ez ateratzeko, gizakiaren garaipena ziurtatuz.

Bere tokian ipini

Baina jokoa ez da hemen bukatzen; izan ere, zezen gaixoari zezen-ziriak eta ezpata sartu ondoren (nahiko iraingarria nire ustez), belarria mozten diote bizirik egon arren.

Guztiarekin, dena den, okerrena da zezenketak ikustera joaten direnek gozatu egiten dutela animalia baten sakrifizioarekin. Ez al da nahiko bihozgabea, hori dena eginda, zezenaren sakrifizioa ospatzea? Nire ustez, jasanezina da; baina, tira, ikus dezakegunez, jendeari izugarri gustatzen zaizkio tortura makabroak.

larruazalakBeste alde batetik, animalien larruazalaren arazoa dago; izan ere, gero eta animalia gehiago akabatzen dira beraien larruazala erabiltzeko asmoz. Larru-industriek urtero 140 milioi animalia baino gehiago hiltzen dituzte mundu osoan larruazala kendu eta jantziak egiteko. Baina larrugintzak ez dakar bizidunen heriotza bakarrik, sufrimendua ere badakar. Larrua kendu ahal izateko, animalia astintzen dute makila bat erabiliz, hauek konortea galtzen duten arte. Baina ez dute piztia hiltzen, hobe baita azala bizirik daudenean kentzea. Honek, noski, animaliaren sufrimendua areagotzen du.

Bestalde, ekintza basati honek ehunka animaliaren bizia arriskuan jarri du; izan ere, bizidun asko galdu dira eta beste asko galzorian daude industria hauengatik. Adibide garbiak dira kastorea, pantera, itsas igaraba, tigrea, koala, txintxilla, katamotza, hartza eta beste hainbeste. Galdera, dena den, hauxe izango litzateke: beharrezkoak al ditu gizakiak horrelako larruazalak? Erantzuna uste dut garbia dela. Nahiz eta pertsona batzuek animalien azalez eginiko arropak gustuko izan, inork ez ditu beharrezko foka, azeri edo beste edozein animaliarekin eginiko jantziak. Honek guztiak bizi garen gizarte kontsumista agerian uzten du.

Bukatzeko, esan nahi dut nik bi animalia tortura motaz baino ez dudala hitz egin; halere, beste asko daude. Txinan, adibidez, hartzen bilisa erabiltzen dute propietate sendagarriak dituela pentsatzen dutelako. Noski, ez da egia. Mundu osoan kasu desberdin ugari daude eta nik, behintzat, ez dut bat gogoko; horregatik, edozein tortura dela, horren kontra borrokatuko dut. Espero dut artikulua irakurri ondoren, zuek ere begiak ireki eta hauen aurka ihardukitzea.

Hementxe uzten dizuet Reincidentes taldeak zezenketaren kontra idatziriko abesti bat. Letra entzun besterik ez duzue, ezin hobea!

Comments { 4 }

DVDa hilzorian

DVD ala Blu-Ray?Ez nekienez oso ondo zeri buruz idatzi, ordenagailuaren aurrean eseri eta buruari bueltak ematen hasi nintzen baldineko gai baten bila. Halako batean, aurrekoan gelan aipatu genuen kontu bat etorri zitzaidan burura: DVDaren desagerpena.

Azken egun hauetan, guztiok entzun dugu DVDa azkenetan dela Blu-ray izeneko formatu baten sorrera dela eta. Gauzak horrela, HD-DVD eta Blu-Ray diskak lehian aritu dira ea zeinek irabaziko hurrengo urteetako nagusitasuna. Badirudi Blu-Ray atera dela garaile; beraz, HD-DVDak, agi denez, ez dira sortuko eta Blu-Rayk izango du hegemonia osoa.

DVDa, Digital Versatil Disc, 1995 urtearen amaieran sortu zen informatiko eta ikus-entzuneko 10 bat enpresaren eskutik. Elektronika eta informatika alorretako fabrikatzaileek eta zine eta musikako estudioek agerturiko interesari esker, egundaino azkarren sartu den produktu elektronikoa bilakatu da berau. DVD diskoa, berez, gaitasun handiko CDa da; izan ere, adibide xume bat jartzearren, film oso bat sartzen da bertan.

Atzera eginda, komeni da esatea 1990. urtearen hasieran, orain gertatu den bezala, bi formatu zeudela lehian: bata, Philipsek eta Sonyk bultzatutako Multimedia Compact Disc (MMCD) eta bestea, berriz, Toshiba, Mitsubishi Electric eta JVCk babestutako Super Density disc izena zuena. Philips eta Sonyk MMCD alde batera utzi eta, Toshibarekin adostu ondoren, Super Density Disc (SD) honi aldaketa batzuk egin zizkioten. Sortutako taxuera berri honek hobeto jasaten zituen kolpeak, urradurak edo oinatzak. Hau horrela izanik, 1.5 DVD bertsioa sortu zen 1995. urtearen amaieran eta, azkenik, 1996an gaur egun ezagutzen dugun DVDa sortu zen.

DVDak 4.7 gigabyte ditu, hau da, CD batek baino 7 aldiz gehiago eta irakurketa laser baten bidez egiten du. Datuen transferentzien abiadura 1350 kB/s da; honek esan nahi du CD arrunt bat baino 9 aldiz azkarrago dabilela.

Oraingoan, lehian izan diren formatuak HS-DVD eta Blu-Ray izan dira. HD-DVD (High Density-Digital Versatil Disc) disko-formatu berri hau DVD forumak sortu eta hobetu egin du, egile eta entretenimendu munduko estudio handienekin batera. Talde hau DVD estandarrak gauzatzeaz arduratu da formatu hau sortu zenetik. Handia da duen kapazidadea; izan ere, 15 GB gorde daitezke bertan, DVD arrunt baten 4,7 GBen aldean. Bi geruzako HD-DVD batek 30 GBeko edukiera du, eta hirukoak 45 GBera iristen dira.

Blu-rayBlu-rayk, CD eta DVDaren antzera, 12cm-ko diametroa du eta bideoak eta datuak gordetzeko balio du. 25 GBeko espazioa dauka eta bi kapakoak, 50 GB. HD-DVDari irabazi dio formatuen lehia, garai batean VHS eta Betamaxarekin gertatu zen bezala, DVDaren oinordeko bihurtuz. Disko hauek laser urdin baten bidez irakurtzen dira, DVDak ez bezala (hauek laser gorri batez irakurtzen dira). Honek, beste aurrerakuntza teknologiko berri batzuekin batera, DVDak baino informazio gehiago biltegiratzea dakar. Sistema hau erabiltzen lehenengoak Sonykoak izan ziren Play Station 3an.

Bitxikeriaren bat aipatzearren, izena bere kolorearengatik hartzen duela esango dugu (euskaraz izpi urdina izango litzateke). Blueren jatorrizko “e” hizkia ezabatu egin zioten; izan ere, zenbait herrialdetan izen komertzial batek ezin baitu “e” hizkia eraman. Beraz, Blu-ray izenarekin gelditu da.

Amaitzeko, hilzorian badaude ere, DVDak oraindik ere gutxienez urte batzuetan merkatuan ikusiko ditugula esan dezakegu eta arrazoia prezioa baino ez da; izan ere, Blu-ray delako hau oraingoz oso garestia da eta, gainera, urte batzuk pasa arte ez omen da espero merkatzea.

Comments { 1 }

Duintasuna emakumeontzat orain!

Tratu txarrakTxoko honetan, aspaldidanik denon ahotan dagoen errealitate zital bati buruz hitz egiteko beharra dagoela iruditzen zait, emakumeen aurkako bortxari buruz, hain zuzen ere. Eguneroko gosari bihurtu denez, badirudi ohitu egin garela, baina hori ez da inondik ere mende honetako ustezko gertaera berri hau atzean uzteko arrazoi.

Sarri jende askok gertaera hau berria dela uste du, lehen ez zegoela horrelakorik. Baina hori ez da egia, nahiz eta orain dela zenbait urte arte horrelakorik ez dugun entzun. Zer eta emakume bat bere gizonaren eskuetan hiltzea! Zoritxarrez, aspaldikoa da biolentzia matxista honen sorburua. Lehen, esaterako, emakume jipoituak ezkutuan eta isilpean mantentzen zituen gizonaren golpe eta hitz itsusiak. Arrazoi nagusia zera izaten zen: emakumeak gizonarekiko zuen menpekotasun ekonomikoa. Honela, egoera honen aurrean gizonak nahi zuena egiteko parada zuen atetik barrura, ondoren jendearen aurrean familia ezin hobe baten plantak egiten zirela. Ez da ahaztu behar, gainera, biktimak ez direla emakumeak bakarrik, seme-alabak ere hortxe izaten dira, gehienetan inolako babesik gabe.

txatu txarrak2Gaur egun, denok dakigun bezala, egoera erabat aldatu da. Orokorrean, emakumeak etxetik kanpo egiten du lan eta ez du gizonarekiko inongo dependentzia ekonomikorik, hots, salatzeko oztopo bat gutxiago izaten du. Hala ere, hainbatetan emakume hauen azalean jartzea ezinezkoa izaten da; izan ere, kasu bakoitza, biktima bakoitzak bizi duen errealitatea, guztiz desberdina izaten baita. Gauzak horrela, ezinezkoa izaten da datuak alderatzea eta orain lehen baino emakume bortxatu gehiago dauden edo ez jakitea, baliabideak orain gutxi jarri baitziren. Fenomeno latz honen inguruan egiten diren interpretazioak, ondorioz, inpresioak besterik ez dira izaten. Gizon askok, euren autoritatetzat hartzen dutenaren aurrean sumisioa onartzen ez duen emakume eredua ikustean, horrela jokatzen dutela esaten da.

Hilketen kontua izaten da gai honetan, tratu txarrekin batera, tartekatzen dena eta oihartzun gehien izaten duena, sarri salatzeko asmoz eta, bestalde, gaiak ere saldu egiten duelako. Azken batean, salatzea da kontua, bai lehen golpea jasotzen duen emakumearentzat, baita ingurukoentzat ere, ez baitugu ahaztu behar emakumeen kontrako indarkeria gizarte osoaren arazo denik. tratu txarrak3Sentsibilizazio kanpainak eta mobilizazio ugari egin dira gai honen inguruan; batetik, herritarrei informazioa luzatzeko eta, bestetik, tratu txarrak maiz jasaten dituzten emakumeak beraien egoera salatzera bultzatzeko. Hala ere, emakumeen aldeko zenbait taldek erakunde publikoek lan gehiago egin behar dutela aldarrikatzen dute behin eta berriz.

Datu krudelak dira urtero-urtero errepikatzen direnak. Urrutira joa gabe, artikulua idazten hasi nintzenean, 17 hildako zuden (4 biktima 24 ordutan!). Azken zifrek diote, 2008ari dagokionez, 24 hildako daudela. Nahikoa da! Ezin dugu inolaz ere beste alde batera begiratu. Hiltzaileei ezartzen dizkieten zigor lotsagarriak salatzeko ordua da. Nola liteke bestela, adibidez, emakume bati edo haur bati tratu txarrak eman dizkion pertsona bati zaborrontzi bat erretzen duen pertsona bati baino zigor arinagoa jartzea? Onartezina da! Tolerantziarik ez!

Comments { 2 }
-->