Louise Joy Brown probeta batetik ateratako lehen haurra izan zen. Jaiotza honez geroztik, hainbat eta hainbat jaioko dira in vitro ernalkuntza dela eta. Gizartean onartuta dagoen teknika izanagatik ere, hautsak izugarri harrotu zituen bere garaian. Artikulu honen helburua polemika horiei ondorioren bat ateratzea den unetik, hasteko, ernalkuntza honen nondik norakoak azaltzea izango da egokiena.
Denok dakigu medikuntza etengabe aurrera egiten ari dela; hori dela eta, irtenbidea bilatu behar zitzaion haur bat mundura ekarri nahi eta ezin zutenentzat. Eta hori nola? Komunikazio sare zabalek diraute goiz eta gau honen inguruko berriak aipatzen: 60 urteko andre batek bikiak izan dituela, gaur egun posible dela mundura ekarri nahi duten haur horien bereizgarriak aukeratzea… Honen guztiaren inguruan hausnarketa etikoa egin dezakegu. Goazen, bada, gaia atalez atal jorratzera.
In vitro ernalkuntzan, enbrioiaren transferentziaz hitz egin behar da, baina teknika hau ez da batere zaharra. Urteak atzera eginez gero, albaitaritzan erabilia izan zen amaren falopio tronpen arazoak, antzutasuna eta hainbat arrazoi ezberdinak medio. Albaitaritzan, beraz, arazo horiei aurre egitea lortu zen amaren obulu bat hartu, laborategi batean ernaldu eta garatzeke zegoen enbrioi hura, berriro ere, amaren barnean sartuz. Hau ikusirik, animaliekin erabilitako teknika hura gizakiekin erabiltzea pentsatu zen. Horrela, obulu eta espermatozoide normalik ez duten bikoteetan edota emakumea haurdun geratu ezin den kasuetan oso paper garrantzitsua beteko zuen.
Azaltzen hain erraza den prozesu hau aurrera eramatean bere zailtasunak izan ditzake. Emakumeak hormona-alterazio bat jasatea da lehen helburua; hala nola, hilabetean obulu bat sortu beharrean, zenbaitzuk sortzea. 4 eta 10 obuluren artean aterako zaizkio emakumeari ziztada baten bitartez eta ekografia baten bidez kontrolatuz. Hala ere, prozesu hau ez dago arrisku guztietatik at. Jarraian, gizonezkoaren semena lortu behar da eta hori, sarri askotan, masturbazioaren bitartez eskuratzen da. Hemendik aurrera, emakumearengandik eskuratutako obuluak semen horretan dauden espermatozoideekin ernaltzea besterik ez da geratzen. Pauso guztiak banan-banan aztertu behar dira ondo doazela ziurtatzeko. Beste era batera esanda, ernalkuntza honetan sortu diren enbrioiak mikroskopikoki behatu behar dira detaile guztiak kontutan hartuz; itxura anormala erakusten dutenak suntsitu egiten dira. Itxura hoberena dutenetatik hiru aukeratu eta emakumearen uteroan sartuko dira. Gainontzeko enbrioi guztiak izoztu egiten dira. Enbrioi kopuru handia transferitzen bada, haur biki kopuru handia ateratzeko probabilitatea dago; hori ekiditeko, beraz, hiru enbrioi transferitzea nahikoa eta gehiegi litzateke.
Eta teknika hau jarraituz gero, %100eko aukera al dago haurra izateko? Estatistika faboragarri bati beha, bikoteen %45ek baino ez omen du izaten haur osasuntsu bat. Horretaz aparte, adinak zerikusirik badauka prozesua burutzeko garaian. Adibidez, estatistika berdinari begiratzen badiogu, 35 eta 39 urte bitarteko emakumeetan, %28,9ra arte jaisten da; eta 40 urte baino gehiago duten emakumeez ari bagara, portzentajea %14,4 baino ez litzateke izango. Hala eta guztiz ere, oso zaila da in vitro ernalkuntzaren eraginkortasunaren inguruko datu fidagarriak eskuratzea, baina baiezta dezakegu sei bikotetik batek izango duela haurra izateko zorte hori.
Artikuluaren xedea ez da in vitro ernalkuntza zer den adieraztea, lehen esan bezala, horren guztiaren inguruan gertatzen denari buruzko hausnarketa egitea baizik. Konturatuko ginen oraino esandakoagatik, FIV deituriko teknika honek enbrioi kopuru handia hiltzera eramaten duela. Nahiz eta heriotza horiek borondatezkoak ez izan, onartuak dira. Horregatik, mediku taldea eta bikotea, biak, prozesu hau gauzatzearen erantzule diren momentutik, moralki heriotza horien errudun dira.
Beste gauza azpimarragarri bat zera da: denok dakigu medikuak prozedura eraginkorrak erabiltzera derrigortuta daudela, eta inoiz ere ez duda, mina eta arazo ekonomikoak sor ditzaketen prozedurak. Gauzak horrela, FIV horixe da: prozesu garestia, eraginkortasun eskasekoa eta zalantzatsua. Eta hori gutxi balitz, emakumearengan minak, antsietate kasuak, ziurgabetasunak… sortzen ditu. Teknika hau, ikuspuntu horretatik begiratuz gero, etikaren kontrakoa da zeharo. Hau guztia behin prozesuak eraginkortasun osoa eskuratuta eta sufrimendu hori eragiten ez duen momentutik aurrera onartu beharko litzateke.
Amaitzeko, medikuen lana sendatzea, lasaitzea eta kontsolatzea dela kontuan izanda, argi izan behar dugu teknika honekin ez dela antzutasuna sendatzen, nahiz eta bikotea ospitaletik haurra besoetan duela atera. Ez hori bakarrik, medikuek etengabe dihardute aukeratutako haurrak sortzeko teknika berrien bila, baina ez dira saiatu ere egiten arazo fisiologiko eta antzutasunaren inguruko arazoei irtenbidea aurkitzen.
Gure gizarte honetan, ez ote da garrantzitsuagoa haurra mundura ekartzea galarazten duten arazoei irtenbidea bilatzea, arazo horiei muzin egin eta teknika berriak asmatzen denbora galtzea baino? Jarraian, honen guztiaren inguruan ezagutzak zabaltzen lagunduko dizuen bideoa:
Iruzkin berriak