Archive | orokorra

RSS feed for this section

90-60-90: denok berdin?

By on 2008(e)ko azaroak 21 in orokorra

anorexia1Gaur egun emakume guztiak ez gara berdinak; izan ere, ez ditugu gustu berdinak, ezta kargu berdinak ere. Adibide bat jartzearren, lanean, bata ministra izan daiteke, eta, bestea, mekanikaria… Hau emakume guztiok berdin pentsatzen ez dugulako edo berdinak ez garelako gertatzen da. Ondorioz, zergatik emakume guztiok 90-60-90 izan beharra daukagu?, modan dagoelako?,  merezi ote? Pasa gaitezen, bada, gaia atalez atal jorratzera.

90-60-90 askotan entzun ditugun neurriak dira. Tamaina hauek emakume perfektua irudikatzen dutela uste dugu, hala esan digute behintzat. Baina benetan emakume perfektu batek horrelako proportzioak izan behar ote ditu? Zer egiteko gai da emakume bat neurri hauek lortzeko edo gure gizartean gaizki ikusita dagoen gizentasunean ez erortzeko?

Emakume eta, batez ere, neska gazte gehienak edozer gauza egiteko gai dira gizen ez egoteko, besteak beste, dietak. Dieta egoki bat egitea eta honi laguntzeko kirol pixka bat egitea oso egokia da gure osasunerako. Gehiago esango nuke: nire ustez, beharrezkoa da osasuntsu egoteko. Dena den, arazoa ez da dieta egitea; izan ere, buruhaustea dietaren aukeraketan baitago. Neska gazte asko ez dira espezialistengana joaten dieta hasi aurretik, beraien aldetik jartzen dira abian. Honek ondorio larriak izan ditzake, batez ere, neska gazte batek ez dakielako bere gorputzari eta osasunari zer komeni zaion. Espezialista batengana joanez gero, gauzak asko aldatzen dira, berak bai baitaki zer den komenigarriena kasu bakoitzean.

anorexia2Guztiarekin ere, afera hau ez da horren larria; okerragoa baita, dieta hasi ordez, jateari uztea. Honen ondorioz, hainbat eta hainbat gaixotasun sortzen da. Horietan famatuenak, eta zoritxarrez entzutetsuenak, anorexia eta bulimia dira. Aurreko urtean, esaterako, Osakidetzak horrelako 557 kasu ezberdin detektatu zituen. Zifrak oso altuak dira, hala ere, esan daiteke urteak joan urteak etorri, kasu gutxiago daudela, 2004an 640 kasu baitzeuden. Hau horrela izanagatik ere, oso altuak dira zenbakiak eta garbi dago zer edo zer egin beharra dagoela kasu berri gehiago ez egoteko.

Emakume guztiek 90-60-90 neurriak eduki nahi izatearen arrazoi nagusienetakoa moda da. Modan jartze horretan, zalantzarik gabe, TELEBISTAK erru handia du, argi eta garbi baitago gazteengan izugarrizko eragina duela. Hau, batez ere, aktore edo bestelako ospetsuen eraginarengatik gertatzen da. Gehienak oso argalak daudenez eta gazteen eredu direnez, gazte guztiek beraien antza izan nahi dute. Ondorioz, argalak egon nahi izaten dute eta jateari uko egiten diote hori lortzeko.

Aipatutakoa, ordea, ez da janaren erdeinua bultzatzen duen eragile bakarra. Moda da garai honetan gazteengan gehien eragiten duen faktorea. Esan bezala, moda oso garrantzitsua da gaur egun gazteentzat eta, horren haritik, pasarelek eta bertan agertzen diren modeloek eragin zuzena dute. Modelo hauetako asko anorexiak jota daude, eta hori da haiek imitatu nahi dituzten gazteak ere anorexian erortzearen kausa nagusienetako bat. Hona hemen bideo bat ikusteko zer nolako ondorioak ekar ditzakeen jateari uzteak:

Aurreko guztia laburbilduz, esan dezakegu emakume guztiak ez garela berdinak eta, ondorioz, bakoitza den bezala onartzea izango litzatekeela egokiena, batez ere, anorexiaren antzeko gaixotasunak saihesteko eta bizitza osasuntsuagoa izateko. Bide horretan, kirola egitea eta jaki osasungarriak jatea da egokiena, eta EZ JANA UZTEA!!!!

Comments { 2 }

Maitasunaren indarra

By on 2008(e)ko azaroak 15 in orokorra

taj-mahalLehengo batean, nire izebaren etxean nengoela,  sarrerako paretan zintzilikatuta zegoen Taj Mahal eraikuntzaren koadro bati erreparatu nion. Izugarri gustatu zitzaidan; izan ere, harrigarria iruditzen zait honelako eraikuntza bat gizakiak egitea. Nire izeba duela urte pare bat bertan egonda zen eta nire aurpegia ikustean, bertako historia kontatzen hasi zitzaidan. Besteak beste, Indiako eraikuntzarik garrantzitsuena dela esan zidan. Halaber, maitasunari egindako monumentua dela erantsi zuen.

Taj Mahal Indian dago, Agrako hirian hain zuzen ere. Eraikuntza hau egiteko agindua Agran bizi zen Shah enperadoreak eman zuen. Monumentu hau bere emazte Muntaz Mhalagatik sentitzen zuen maitasuna adierazteko eraikiarazi zuen. Dioetenez, 1607an, enperadoreak Muntaz Mahal ezagutu eta erabat maitemindu zen. Handik gutxira, Muntazek 19 urte besterik ez zituenean, printzesa koroatu zuten. Hau Shahen bigarren emazte bihurtu zen, baita enperadorearen gustukoena ere. Zoritxarrez, ezbehar bat gertatu zen. Euren hamalaugarren haurra eduki ondoren, printzesak bere senarrari ekitaldi batera lagundu zion eta bertan hil egin zen. Dena den, hil aurretik honako eskari hauek egin omen zizkion enperadoreari:

  • Bere oroimenez oholtza bat sor zezan.
  • Berriro ere ezkon zedin
  • Euren ezkontzaren urteurrenean bere omenez egindako oholtza bisita zezan.
  • Haurrekin jarrera egokia izan, babestu eta maite zitzan.

1931. urtean hasi ziren printzesaren omenez egingo zuten eraikuntza altxatzen. Hogei mila pertsonek hartu zuten parte eraikuntza horren sorkuntzan; dena den, tamalez, horietako asko esklaboak ziren. Eraikin izugarri hura amaitu ahal izateko, hogeita bi urte behar izan zituzten. Interesgarria, ezta?

Prozesuarekin jarraituz, eraikina egiteko materialak elefanteen bidez ekarri zituzten, eta barrualdea eta kanpoaldea apaintzeko harri bereziak Bagdad, Txina, Afganistan, Tibet, Egipto, Persia, Yemen eta Errusiatik.

Esan beharra dago, enperadoreak hori guztia egiteko, sekulako dirutza xahutu zuela, eta, horren ondorioz, bere semeetako batek tronutik kendu eta kartzela antzeko batean sartu zuela bizitza osorako. Printze gaixoak bertatik ikusi behar izan zuen nola eraikitzen ari ziren bere ametsa.

Aipatu beharra dago, obra honen zuzendaria Listad Isa turkiarra izan zela. Esaten dutenez, eraikina egiten amaitu ostean, enperadoreak hari eskua mozteko agindu zuen, horrela ezin izango baitzuen errepikatu honelako monumenturik.

Gaur egun, Indiako monumenturik preziatuena da, baita munduko zazpi mirarietako bat ere. Ez hori bakarrik, munduan beti gogoratuko da maitasunari egindako oroigarri handiena bezala. Egia esan, izugarri gustatuko litzaidake inoiz eraikin hau gertutik ikusteko aukera izatea!

Comments { 3 }

Nola bizi Alzheimer gaixotasunak jota zaudenean?

By on 2008(e)ko azaroak 10 in orokorra

Maitek artikulu bat idatzi behar genuela esan zuenean, gaia zein izango zen aukeratzea asko kostatu zitzaidan. Buruari buelta asko eman ondoren, nire inguruan gertatzen ari ziren gauzei erreparatu eta Alzheimer gaixotasuna artikulu baterako aproposa izan zitekeela bururatu zitzaidan.

Gaur egun asko entzuten den gaixotasuna da Alzheimerra. Neuronen endekapenezko gaixotasun honen sorrera zein den erabat ezezaguna den arren, lehengo diagnostikoa noiz eman zen badakigu, baina horretaz beranduago hitz egingo dugu. Gaixotasun hau sendatuko duen tratamendurik ez dago oraindik. Bestalde, nahiko arraroa dela esan da betidanik; izan ere, 70 urte baino gehiagokoen artean %3 dira gaitzak jota bizi direnak eta 80 urte baino gehiago duten pertsonen artean %20ra igotzen da kaltetuen kopurua. Gero eta pertsona gehiago jasaten ari dira zoritxarreko gaixotasun hau. Espainian, adibidez, 300.000 pertsona inguru daude gaixotasun honek jota eta adituen iritziz, urteak pasa ahala, kopuru hori igotzen joango da.

alzheimerBaina gatozen Alzheimerraren hastapenetara. Lehenengo diagnostikoa 1906an burutu zen. Garai hartan, Alois Alzheimer mediku alemaniarrak gaixotasun berria azaldu zuen. Haren esanetan, gaixotasunaren ondorioak oroimena galtzea, desorientazioa, haluzinazioak eta, bukatzeko, heriotza ziren. Lehen esan dudan bezala, endekapenezko gaixotasun bat da, hau da, atzera bueltarik ez duena.

Zoritxarrez, 40 urtetik aurrera gero eta kasu gehiago diagnostikatzen dira. Kopuruei begiratuz, esan daiteke XXI. mendeko gaixotasuna dela. Tamalez, gaixotasun honek bi heriotza dauzkala esan ohi da: alde batetik, psikologikoki, mentalki, eta pertsonalki galtzen dena; bestetik, heriotza fisikoa. Gaixotasun honen eragileak zeintzuk diren aipatzeko orduan datu zehatzik ez dago. Hala ere, batzuek diote genetikarekin lotura handia duela; beste batzuek, ordea, proteinengatik edota infekzio baten ondorioa izan daitekeela. Oraingoz, tratamendu farmakologikoek ez dute gaixotasuna galarazten, baina ondoeza mantsoago joan dadin eragiten dute.

Arestian azaletik aipatu baditugu ere, hauexek dira zehaztasun handiagoz sintoma nagusiak:

  • Oroimena galtzea: pertsonen izenak eta hitzorduak ahaztea.
  • Orientazioa galtzea: denbora eta leku pertzepzioa desagertzea.
  • Hizkuntza nahastea: hitz egiteko orduan, hitz zehatzak aukeratzeko erraztasuna eskastea.
  • Mugimendua galtzea: gero eta mantsoago ibiltzea; azkenik, oreka ez mantentzea.
  • Umore aldaketak: depresioak jotzea.
  • …

Denok dakigu gaixotasun hau jasaten dutenek laguntza berezia behar dutela. Horretarako, familia edota gaixotasunean eta adineko jendearekin espezializatuta daudenen laguntza lortu behar da. Hasiera batean, Alzheimerra oso garatuta ez dagoenean, familiaz kanpoko laguntzarik ez da beharrezkoa izaten; hala ere, gaixotasuna oso aurreratuta dagoen momentuan, laguntza berezia lortzea aholkatzen dute adituek. Dena den, hori gaixoaren ingurukoek aukeratu beharreko bidea da.

Comments { 5 }
-->