egutera

iz.  1 iz. Leku eguzkitsua; eguzkiak jotzen duen aldea. Ik. eguzki-begi; ibargi. Baserri batzuek eguteran daude, besteak laiotzean. Eguterako itxitura batean ipini genuen. 2 adj. Eguzkitsua. Leku eguteran. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

egutera (V, G, AN-gip). Ref.: A; Iz UrrAnz, Als, To; JMB At 65; Gte Erd 86.

I (Sust).

1. Lugar soleado, parte soleada; lugar orientado al Sur. “Sitio soleado” A. v. tbn. Izt C 234 (sin trad., en una lista de cosas relacionadas con la agricultura). v. EGUZKI-BEGI. [Mizpira] eguteran egiña, / ez da izango miña. Izt Po 118. Eguterako istura batean ipiñi genduan. Ayerb EEs 1917, 80. Ama Birjina Arantzazukoak / eguteran ttu laioak [= leioak] (AN-araq). A CPV 948. [Baserri-etxe] batzuk egutera ederrean; besteak, laiotz añubean. Elizdo EEs 1929, 49. Egutera artan, eguzki bero. Or Eus 300. Eguterara begiz-begi sakon-unean egoteaz gañera, ezkerreko mendi-bizkarrak eskutatzen zun itxasaldeko aizealdietatik. TAg Uzt 153. Eguterako mats-mordoak margoztu. “Apricis in collibus”. Ibiñ Virgil 60. Eguteran gerizak, ospelean masustak. EZBB I 89. Ospel aldetik txaga pranko bazan […]. Egutera alderdian azpitan bakarrik. JAzpiroz 67s. Eguterako soroetan gora. BBarand 21. Osiñaundiko egutera eta ospela. AZink 20.

Barruko gauzak baiño ormaz kanpoko zerak, izadiaren eguteran egozan gauzak gurago zituan Nikanor-ek. Erkiag BatB 35.

Beraren baratzan arkitzen zan tokirik eguteraenekoan. Izt C 162s.

2. (G-goi-nav). Ref.: A; A Apend. “Oriente” A. Ipar-eguteran Franziya, Egutera ta ego aldetik Naparro, oso ego aldean Araba, eta ego albotik Bizkaia daukala Gipuzkoa dago. EEs 1915, 13. v. tbn. Bera ib. 214. Euskara pixka bat zabala, pixka bat eguterantza abiatua, Axularren alderantza alegia, erabilli nai izan dudala. Vill Jaink 11.

II (Adv.).

1. Cara al sol, en lugar soleado. Ainbat gizon batu dira barlan, egutera. Erkiag BatB 193.

2. Egutera, keiari, / ba-nengoan, begira. “De cara al oriente“. Gand Elorri 183.

III (Adj.).

Soleado, orientado al Sur. Ereiten bada paraje egutera edo beroan. Agric 80.

Sinonimoak: iz./izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

   iz. [leku eguzkitsua]: eguzki-begi, ibargi g.e.
   izond. g.e. [eguzkitsua]: eguzkitsu, ibargi g.e.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. solana, lugar orientado al sol; lugar orientado al sur (2) iz. oriente (3) adb. soleado, -a
fr iz. endroit ensoleillé
en iz. suntrap; sunny spot
port iz. solário,

Eguzkia irten nahian ari zen laino horixken artetik, eta eguraldia eramanerraza zen eguteran, haizeak ez zuen-eta jotzen. [Azkenaz beste, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

egutera (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)