tupiki

iz. KIM. Kobre,  zenbaki atomikoa 29 eta pisu atomikoa 63,54 duen elementu kimikoa (Cu)(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Sinonimoak: iz.
[burdingorria] kobre,  burdingorri neol., urraida g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

tupiki (G ap. A), topinki (V-m-gip ap. A). (Orotariko euskal Hiztegia)

1. Cobre. “Una olla de tupiqui” Arch. Munic. de Hernani 1791, E, 7, III 20, 1. Aren oñak, labean tupikia bezain goriak. Ol Apoc 1, 15 (Lç, He kobre fin, TB kobre, Ur (V, G) latoe, Ip letu, Dv y Echn letoin, Ker e IBk burdin-hori, BiblE brontze gori). Ezta arri bikañez, tupikiz, burniz, naiz marmolez egindako atuxik ere. (…)

2. Olla, puchero. Tupiki ta pertz ori or ditu amonak, / urtean agoz bêra gorde egon diranak. Or Eus 135. Or dauzkazu tupiki, eltze eta pertzak babarrun edo barbantzu, lur-sagar edo azoliyo, dana-dala, bear dezuna egosteko. Munita 30.

3. (G-to-bet, AN-gip). Ref.: Garbiz Lezo 252 y nota en pág. 57; Iz To. “Hierro colado” Garbiz Lezo 252.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

es (1) cobre (2) olla, puchero (3) hierro colado
fr (1) cuivre (2) marmite
en (1) copper (2) pot, stewpot

Goizero, egunsentian, Uil esnatzen zuen, tupikizko ontzi batean pixa eginarazten zion, eta ahate zuri baten arrautza eder bat sartzen zuen hantxe. [Txoria, Oh Jung-hi / Juan Kruz Igerabide (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

tupiki (FlickrCC, by .Bambo.)