Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 9:20 pm on 2018/01/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    zintzur 

    iz. Eztarria. Oilasko hezur bat zintzurrean gelditurik. Eginik urka-bilurra, tinkatuz hartan zintzurra, badoa beste mundura. Hartu zuen neskatxa zintzurretik eta itotzear ipini zuen. Zintzurra erlastu.  (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegia

    zintzur (G, AN, L-ain, B, BN, S, R; Urt I 30, Lar, Añ, Dv, H; -nz- Volt 83, SP, Ht VocGr 283, Arch VocGr 204, VocBN, VocB), tzintzur (L, BN, Ae, S), zintzurri, tzintzurri (Sal, R-vid), tzuntzur (R-is-uzt; Gèze 334), txintxur (AN; Aq 605 (AN)), txintxurri (AN, R; Añ (AN), Mdg 163), txuntxur (R-uzt, S), zuntzur (L, BN, S; Lecl (-nz-), H), zuntxurri (Aq 5 (R)). Ref.: Bon-Ond 140; VocPir 244; A (txintxur, txintxurri, txuntxur, tzintzur, tzintzurri, tzuntzur, zintzur, zinzur, züntzür); A Apend (tzuntzur); Lh y Lrq (züntzür); ContR 522; Iz R 312; Gte Erd 15, 143, 172 y 310; Izeta BHizt2.
    1. Garganta. “Gorge, gosier” SP. “Zinzurrean iorik hil da, el est mort ayant en la gorge coupé” Ib. “Gargüero”, “garganta” y “esófago, tragadero” Lar. “Gaznate” y “tragadero” Añ. “Gorge, iztarri, tzüntzür” Gèze. “Zintzurraren hantura, enfluve de la gorge. […] Zintzurra urratzeko zorian egitea oihu, nigar, kantu, crier, pleurer, chanter, au risque de se déchirer la gorge” H. “Garganta” A. “Züntzürreko min (S): 1.º en gén.: mal de gorge; 2.º partic.: angine” Lh. “Etzit iragotzen zintzurretik betti (AN-gip), […], zintzurrari behera joan zait (BN-lab), zintzurra behera igorri zuen arnoa (BN-ciz), etzaut zintzurretik behera pasatzen (BN-arb)” Gte Erd 310. “Zintzurra erlastu zait (B, S), […] zintzurra erkastu zit (BN-arb), […] au eztarria dauket zintzurrin (AN-5vill), […] zintzurra itxia dut (G-nav), […] zintzurrian marranta dut (B), […] marrantua daukat zintzurra (AN-5vill), […] zintzurrean min düt (S), […], züntzürra karrakatu (S)” Ib. 172. “Zintzurra zukatia dut (BN-arb), zintzurra idortua daukat (AN-5vill), zintzürra idor düt (S)” Ib. 15. “Zintzurreko minez nago. […] Zintzur ona dauke” Izeta BHizt2. Cf. VocNav s.v. zinzurra, chinchur, chinchurri y chindurri. v. eztarri.

    Sinonimoak:
    [zintzur] : eztarri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. garganta
    fr iz. gorge, gosier
    en iz. [eztarria] throat
    port iz. garganta

    Pertsianapetik burua atera orduko akordatu da Maria Antonietari zintzurra moztu ziotenekoaz (Zaldi urdina, Miren Amuriza. Argazkia: rocky sun)

     
  • Maite 8:05 pm on 2017/12/24 Permalink | Reply
    Tags:   

    donkitu 

    ad. Eskaini.

    Orotariko Euskal Hiztegian

    donkitu (Lar, Lh).

    Dedicar, consagrar” Lar. “Consacré” Lh. Nola lehenbizikorik Jainkoa hasi den begi onez behatzen Jentilei idekitzeko hetarik yendaia bat haren izenari donkitua. TB Act 15, 14.

    Dedicar. Goitiko Konseju Justiziakoaren Ministroari donkitua. EConst 3. Donkitua izan zan Bilboko Euskalerriako Alkartadeari 1881an. AB AmaE 15. Donkituba Españari (RArt, 1884). JFlor. Txarra bada ere ona nun duben, beorri donkitzen diotana. Alz STFer 111. Daduzkan orriak / Dizkate donkitutzen / Bere… egilliak. Moc Damu 3. Batzarreari donkitu zion itz atsegingarriekatik. RIEV 1907, 325. Naro donkitzen dio ur garbia / nai duenari. Arruti in Onaind MEOE 817. Donkitzen dio egilleak. Ill Testim 2.

    Sinonimoak: ad. zah.

        [eskaini]: dedikatu, eskaini, opa izan, opatu, opetsi Bizk., eskentu Zub., ohereskatu Zub., ohoreskatu Zub., opaldu neol., agindu zah., ofreitu Ipar. beh., ofrezitu Heg. beh., brindatu Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es dedicar, consagrar
    fr dédier
    en to dedicate
    port dedicar, consagrar

    Gaurko lehenengo topa zuei donkitua!

    donkitu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 8:27 pm on 2017/12/14 Permalink | Reply
    Tags:   

    txolindu 

    iz. txolindu, txolin/txolindu, txolintzen 1 da/du ad. Pixka bat mozkortu. Ik. berdoztu. Hiru egunean edan eta edan egingo bazenute ere, ez zinatekete txolindu ere egingo. 2 da/du ad. Txolin bihurtu. Egun hauetan txolinduta dabil. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    txolindu (V-ger-ple-m ap. A).

    “Ponerse alegrillo, aligerarse de cascos. Orren barrua ondo barru txikia da beintzat, titarakada bat ardao zuri edanezkero ortxe dago ori txolinduta, iñok isildu ezin dabela” A. Edan, gazteak, txolindu artean. Azc PB 92. Iru egun osotan ekiñalian edan eta edan baziñardube bere, etziñatekeze txolinddu be egingo. Otx 111.

    Sinonimoak: ad.
    [txolindu] : mozkortu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) da/du ad. [edariaren ondorioz] ponerse alegrillo, -a, achispar(se) (2) da ad. volverse frívola/casquivana/vanidosa
    fr da/du ad. (se) griser
    en da/du ad. to become tipsy/merry
    port vpr fig & fam alegrar-se, ficar calibrado(a)

    Patxaran gehiago edaten badut, txolindu egingo naiz. (Elhuyar Hiztegia)

    txolindu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 11:53 pm on 2017/12/12 Permalink | Reply
    Tags:   

    oldartu 

    ad. oldartu, oldar/oldartu, oldartzen da/zaio ad. Oldarrean abiatu; oldarrean eraso. Eta hona, urdalde hura guztia oldartu zen gainetik behera itsasora. Lurrari uhin zabalak azkar oldartzen zaizkio. Irrintziaz gudura oldartzen. Oldartzen dira elkarrengana bi idi bezala. Otsoa bildotsari oldartu zitzaion. Txakur batzuk bezala oldartu zitzaizkidan. Baina inork ezagutzen ez duen egiak ez dio inori eskubiderik ematen, nabari den egiantzaren kontra oldar dadin. Elizako ez den liburu bakanen bat begiz jotzen dugunean, lasterka bizian oldartzen gatzaizkiola. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: ad.

        [atakatu]: eraso, eraso egin, esetsi, jazarri Ipar., akometatu zah., atakatu zah., erazarri Ipar. g.e., atomatu Bizk. g.e., erauntsi Ipar. zah., jauki Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) da ad./ zaio ad. acometer, embestir, arremeter, lanzarse, precipitarse (2) da ad./ zaio ad. atacar, acometer, arremeter, asaltar, agredir (3) da ad./ zaio ad. rebelarse
    fr (1) da ad./ zaio ad. s’élancer, se jeter, foncer sur (2) da ad./ zaio ad. attaquer, assaillir ; charger (3) da ad./ zaio ad. faire face, affronter
    en (1) da ad./ zaio ad. to throw oneself, to hurl oneself (at/against) (2) da ad./ zaio ad. to attack (3) da ad./ zaio ad. to rebel
    port (1) da ad./ zaio ad. acometer, investir (2) da ad./ zaio ad. atacar, acometer, arremeter, assaltar (3) da ad./ zaio ad. rebelar-se

    Mossoak oldartu egin zaizkie Lleidako museoaren aurrean bildutakoei  (Berria.eus, 2017-12-11)]

    oldartu (Argazkia: Adria Ropero/EFE)

     
  • Maite 8:34 pm on 2017/12/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    sormen 

    iz. Sortzeko ahalmena, buru lanak sortzekoa bereziki. Gai baten aberastasunak sormena uxatu eta ahuldu egiten du. Hitzak asmatzeko sormena ernatuz. Sormena agortu zitzaiolako. Sormen handiko idazlea. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    sormen.

    1. Creación, producto. Onetxegatik izan dute ain arrera bikaiña Elizanbururen olerkiak euskaldunetan, euskal-jario garbikoak diralako, euskal-arnasaren sormen. Etxde 16 Seme 30. Ar zazu nere sormen txiki au eta erabil ezazu nai dezun eran eta aldiz. NEtx Nola 3. Ostiral illun nabarra eldu, / itz egiteko baimena, / irriparraren sormena. Zendoia 178. Gai baten beratasunak sormena uxatu eta ahuldu egiten du. “Concepción”. MEIG IX 116 (en colab. con NEtx). Eskultorearen sormenak bere oinarrian duen etsaikeri ugaria adierazteko. “Creación”. Ib. 116.

    2. Inventiva. Prest zeuden […] zor berriak ere egiteko mailebu bitartez, beharraren beharrez eta hoberik asmatzeko sormena ernatzeko modurik aurkitzen ez zenean behinik behin. MEIG V 100.

    Sinonimoak: iz.
    [sormen]: kreamen (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. creatividad, capacidad para crear
    fr iz. créativité, faculté d’engendrer
    en iz. creativity
    port iz. criatividade

    52. edizioa hasi DA! Ondo etorri Sormenaren Lurraldera!

    #52DA #DurangokoAzoka

    sormen (Kartela: Durangoko Azoka)

     
  • Maite 10:49 pm on 2017/10/22 Permalink | Reply
    Tags:   

    ahozabal 

    adj. ahozabal, aho-zabal 1 adj. Aho zabala duena. Onil ahozabala. Infernuko leize-zulo ahozabala. 2 adj. Behar baino gehiago eta zuhurtziarik gabe hitz egiten duena. Ikusten duzunean ezen pertsona bat dela erasle handi, aho-zabal eta salati, ez diozu halakoari sekreturik fidatzen. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: izond.

        [aho-handia]: ahobero, aho-handi, ahohandi, aho-bero, aho-zabal (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. que tiene la boca grande; hablador, -a, bocazas, charlatán
    fr izond. imprudent, -e de langage, grande gueule
    en izond. boastful; talkative
    port izond. língua de trapo, (que habla mucho) conversador, -a

    Ikusten duzunean ezen pertsona bat dela erasle handi, aho-zabal eta salati, ez diozu halakoari sekreturik fidatzen. (Hiztegi Batua)

    ahozabal (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
  • Maite 8:42 pm on 2017/07/13 Permalink | Reply
    Tags:   

    tristezia 

    iz. Tristura, triste dagoenaren egoera.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa) || iz. Tristura. Munduko loriak beti du tristezia lagun. Begietan ezagun da pertsonen tristezia.

    Orotariko Euskal Hiztegian

    tristezia (BN-arb, S; Volt 7, SP, Urt II 95, VocBN, Gèze, Dv, H), tristeza (Lar, Añ, H), tristizia (H), trixtezia, trixteza. Ref.: Lrq; Gte Erd 254. Tr. En la tradición meridional se documenta la forma tristeza (Samper trixteza) y en la septentrional domina tristezia, aunque a partir de mediados del s. XIX tbn. aparece trixtezia. Hay además tristizia en Leiçarraga y Eguiateguy.

    1. Tristeza. “Tristeziak hartu du (BN-arb)” Gte Erd 254.

    2. Desgracia. Natüraren beharrünen pian izatia egiazki miseria bat da eta tristezia bat persona debot baten. Mst I 22, 2

    Sinonimoak: iz.
    [tristura] : tristura, goibelaldi, goibeldura, goibeltasun, ilunaldi, malenkonia. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es tristeza, pena, añoranza, angustia, melancolía
    fr chagrin, mélancolie, tristesse
    en sadness, misery, melancholy, sorrow
    port tristeza, melancolia, infelicidade

    Zoritxarrez, tristeziak hartu gaitu.

    tristezia (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel