Gaurko hitza

Recent Updates Page 259 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:48 pm on 2017/03/03 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  palu 

  iz.  Bizk. Lgart. Makila-ukaldia. Ondo eginen pagua, ate ostean palua (esr. zah.).  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Bizk. beh.

      [makilukaldia]: makilukaldi Ipar., makilada Heg., makilakada Heg., makilaka g.e., makilazo Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. palo, vara (2) iz. (B) (lgart.) golpe, porrazo
  fr (1) bâton (2) coup
  en (1) stick (2) blow,  thump
  port (1) vara (2) (golpe) porrada, surra

  Ondo eginen pagua, ate ostean palua (esr. zah.).  (Hiztegi Batua)

  

  palu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:24 pm on 2017/03/02 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zantzo 

  iz.  iz. Bizk. Giza irrintzia. Hortik deiadar, hemendik barre eta bestetik zantzo. || barre zantzo, barre-zantzo Barre algara. Barre zantzo zoliak. Barrendik datozen barre zantzo eta ahotsak entzuten dira. Barre zantzo batean daude eurei begira. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Bizk.

      [algara]: zinka Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) grito de alegría; carcajada
  fr iz. cri de joie, éclat de rire
  en (1) iz. cheer, hurrah, hurray (2) iz. [barre] guffaw
  port gargalhada

  Hortik deiadar, hemendik barre eta bestetik zantzo. (Hiztegi Batua)

  

  zantzo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:21 pm on 2017/03/01 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  antojagarri 

  iz. (L, BN eta GN) 1. Ardiak lepoan daraman zintzarria. 2. (hed.) Pertsona berritsua, txotxoloa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  antojagarri. “Cargante, latoso, molesto, pesado. Emakume antojagarria” Gketx Loiola. “Zuen lan ori zer da, antojagarria?” (G-azp). Cf. antojatu (2).

  Sinonimoak: izond. Heg.

      [gogaikarria]: aspergarri, astun, gogaikarri, hasgarri, eneagarri Ipar., kakazu Ipar./Naf., lekeda Naf., kakatsu adkor., asegarri g.e., pastikagarri Ipar. g.e., debeiagarri Zub. g.e., erdeinagarri Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (Heg.) cargante, latoso, -a, molesto, -a, pesado, -a
  fr gênant, énervant
  en annoying, tiresome; irksome, bothersome
  port maçante, chato(a)

  “Zuen lan hori zer da, antojagarria?” [mold.]  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  antojagarri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:09 pm on 2017/02/28 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hel 

  interj. Arrisku edo larrialdian laguntza eskatzeko oihua. Hel guri! Hel, Jauna, hel; galtzen ari gara! “Hel! Hel! Hel!” oihuka hasten da orduan. || hel egin Arrisku edo larrialdian laguntza eskatu. Zuregana hel egiten dutenak. Hel egiten diote garrasika (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hizkuntza

  hel (L, BN, S ap. A; Dv, Ith 56, H).

  1. (Gralmte. repetido). ¡Socorro!, ¡válgame…!, ¡válganos…!. “Hel! hel!, au secours! au secours!” Dv. “Ordinariamente se repite, pero sin h: hel-el-el! (S)” A. Cf. heldu (4) y hela, con el que es confundido por algunos lexicógrafos como Duvoisin. Tr. Si bien las expresiones hel egin y helez (v. infra) son bastante anteriores en los textos, hel como grito de socorro aparece en autores septentrionales desde finales del s. XIX (hay una curiosa documentación anterior, procedente de los ms. de Humboldt, en A Morf 730n.); al Sur se encuentra en Zaitegi. Hel! hel! hel! deiadarrez. Zby RIEV 1909, 105. Eskualdunak hel-hel oihu egin orduko, trumilka badoazko Eskualdun irakurtzaleak. HU Aurp 198. Hel, hel guri! Barb Sup 147. Hel, Sokorriko Maria! / Emaguzu bitoria! Ox 61. El! el! ona! atozte! atozte! Zait Sof 130. Hel, Jauna, hel; galtzen ari gira! Leon Mt 8, 25 (el resto de los autores septentrionales emplean aquí begira o salba gaitzazu). Despotes, hel! Hel! Sinheslegai / egun bainago bildur handiz! Mde Po 63. Emazte garrasia bat: Hel! hel! JEtchep 116.

  2. (Sust.). Ayuda. Bainan sudurraren hel edo laguntza baitezpadakoena ez da hori: da airearen hartzea. JE Med 12.

  Sinonimoak: interj. Ipar.

      [laguntza eskatzeko oihua]: sokorri Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. (batez ere Ipar.) ¡socorro!
  fr interj. au secours!
  en interj. help!
  port interj. socorro!

  Hel guri! Hel, Jauna, hel; galtzen ari gara!  (Hiztegi Batua)

  

  hel (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:52 pm on 2017/02/27 Permalink | Reply
  Tags: F ( 50 )   

  fosforilazio 

  iz. BIOKIM. Molekulari fosfato–talde bat gehitzea. • oxidaziozko fosforilazio. Arnasketa aerobioan lortutako energia erabiliz, ADP molekulari fosfato-talde bat gehituz ATP molekula sortzea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Kim., Fis.) fosforilación
  fr phosphorylation
  en phosphorylation
  port fosforilação

  Zitokromo batetik bestera egiten den transferentzia horregaz, ADPa ATPan fosforilazioaren bihurpena burutzen da. [Biologia orokorra, Lejoako biologo Taldea (Udako Euskal Unibertsitatea, 1979)]
  

  

  fosforilazio (Argazkia: Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 11:40 pm on 2017/02/26 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  karatoxaldi 

  iz. 1 iz. Ipar. Orraztaldia. 2 iz. Ipar. Jipoia. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [jipoi] : astinaldi, astindu, astinketa, jipoialdi, mizpira-salda Ipar., panpaldi Ipar., zafraldi Ipar., pasada Heg., zanpaldi Ipar./Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) cada vez que se almohaza, rasquetea o rasca el pelo de las caballerías (2) iz. (Ipar.) zurra, paliza, tunda, somanta
  fr (jipoi) iz. raclée, volée, coup
  en (jipoi) iz. beating
  port (jipoi) iz. surra, sova

  Sekulako karatoxaldia!

  

  karatoxaldi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:11 pm on 2017/02/25 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  agerkai 

  iz.  1 iz. Agiria. 2 iz. Erakusgarria, froga. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [agiria]: agiri, dokumentu

      [erakuskaria]: erakusgarri, lagin, erakuskari g.e. 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [agiria] documento, publicación (2) iz. [froga] muestra, prueba
  fr (1) document, publication (2) preuve
  en (1) document (2) proof
  port (1) documento,  publicação (2) amostra, prova

  Pott bat eman zenidan
  —agerkai leguna– 
  erakuts naiean
  zure maitasuna.

  Bordari Olerti 1959, 202. (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  agerkai (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)