Ezin heriotza zigorra gainetik kendu

By on 2011(e)ko abenduak 14 in arazoak, gizartea

Orain dela gutxi jakin genuenez, hiru gizon hil zituzten AEBetan heriotza zigorra dela eta. Kasu horietatik atentzioa gehien eman zidana Troy Davisena izan zen. Gizon hau 2011ko irailaren 2an hil zuten, 42 urterekin, injekzio hilgarriaren bidez. Exekuzio honek izan du polemika gehien; izan ere, jende askoren ustez, akusatua errugabea baitzen. Troy Davis 1991an kondenatu zuten, bi urte lehenago, 1989an, polizia bat hiltzeagatik. Akusatuak hiru aldiz saihestu zuen bere exekuzioa 2007. urtetik. 2011n, berriro ere kasua atzeratu eta ez zutela hilko pentsatu zuen, baina oker zegoen. Epaimahaiak beranduago adierazi zuen poliziak hertsatuta erabaki zuela. Hau da, beraien ustez, Davis errugabea zen, baina poliziak behartu zituen erruduna zela esatera. Ondorioz, hiltzera kondenatu zuten. Ustez berak hildako poliziaren familikoek nola hiltzen zen ikustera joan ziren Jackson kartzelera. Euren aburuz, Davis erruduna zen, eta Anneliese MacPhail alarguna ados agertu zen epaiketaren emaitzarekin.

Azter ditzagun gizon honen azken hitzak:

Ez zen nire errua izan, ez neukan pistolarik eta errugabea naiz.

Esan daiteke horiek ez direla gizon errudun baten hitzak. Horren adierazle da Troy Davisen alde jende ugari ipini zela: manifestazioak egon ziren eta bai Aita Santuak eta Europar Batasunak ere babesa eman zioten.

Goian aipatutako gertakizunaz aparte, duela gutxi beste kasu zital bati buruz entzun genuen: espainiarren biloba zen Manuel Valle heriotza zigorrera kondenatua zegoen Estatu Batuetan, Floridan hain zuzen ere, polizia bat hil izanagatik. Espainiako Gobernuak eta Europar Batasunak zigorra kentzeko eskatu zieten amerikarrei, baina ez zen horrela gertatu. Okerrena zera izan zen: gizon honi jarri behar zioten injekzioa ez zen besteak bezalakoa. Injekzio mota honek kontziente uzten zaitu eta izugarrizko mina jasaten duzu beste injekzio bat jartzen dizuten bitartean.

Dena den, kasu hauek ez dira bakarrak. Berrietan asko azaldu dira eta horregatik ezagutzen ditugu, baina oraindik munduko beste hainbat herrialdetan –Txina, Ipar Korea, Irak eta AEBko estatu batzuetan esate baterako- horrelako zigorrak aplikatzen dira.

Bestalde, Amnesty International-ek adierazi duenez, aurtengo heriotzen portzentajea gutxitu egin da, eta heriotza zigorra aplikatzen duten herrialdeen kopurua ere urriagoa da. Espero dezagun, bada, urte batzuen ondoren heriotza zigorra desagertuta egotea munduan zehar.

Informazio gehiago: rtve.es/penamuerte

Comments { 1 }

Gaueko argien kalte larriak

By on 2011(e)ko abenduak 12 in arazoak, gizartea

Ken zazpiren Gaueko argiak abestiak dio “argiak piztuta topatzen ditut kalera irteten naizen orduan”. Egia da, egun eta gau argiak piztuta daude nonahi. Nori ez zaio gertatu, noizbait, etxetik irten eta sukaldeko argia piztuta uztea? Niri, zoritxarrez, behin baino gehiagotan. Inoiz pentsatu gabe nengoen argiak sortutako kutsadura hain larria izan zitekeenik; harrigarria eta sinesgaitza iruditu zitzaidan Berrian irakurri nuen arte honi buruz. Orduan ohartu nintzen argiak sortzen duen kalteaz.

Lehenik, eta adibide gisa, aipatzekoa da astronomoei sortzen diegun arazoa. Hauek izarrak aztertzeaz arduratzen dira, eta guk, gaur egun, gero eta kale-argi gehiago ipintzen ditugu, herri eta hirietan batez ere. Faroletako argia zeruan islatzen da gehienbat, eta horrek sortarazten du kaltea; beraz, saia gaitezen argia erabiltzen beharrezkoak diren objektu edo inguruak argitzeko. Gainera, askotan beharrik izan gabe, piztuta mantentzen ditugu. Ondorioz, oso zaila izaten da izarrak ikustea. Egia esan, bistakoa da arazo hau ez dela denetan larriena. Ni harritu ninduenak argiak gizakioi egunaren eta gauaren erritmoa hautsi diezagukeela jakitea izan zen. Egindako ikerketen arabera, gauean argia ez izateak melatonina hormona murriztu egiten du eta hormona hau, alde batetik, loa eragiteaz arduratzen da. Bestetik, antza denez, minbizietatik babesten gaitu. Beraz, zenbat eta argi gehiago erabili gauez, minbizia pairatzeko arriskua orduan eta handiagoa izango da. Lo orduak murriztea ere eragin dezake.

Bigarrenik, gizakioi kalteak sortzeaz gain, animaliengan ere gaitz larriak sortzen ditu. Honako hauek dira batzuk: txorien migrazioan eragiten du, intsektuak harrapatzen ditu, animalien habitata eraldatzen du… Denetan larriena, txoriei sortutako kaltea dela iruditzen zait. Izan ere, gauean argi gehiegi egoteak txoriak lehenago loditzea dakar; ondorioz, goizegi hasten dira migratzen. Sinesgaitza dirudien arren, gaueko argiarekin jateak loditzea dakar. Duela gutxi egin da ikerketa arratoiekin eta orain gizakiekin egin nahi da.

Nolanahi ere, pentsatu behar dugu gauean argirik gabe ibiltzea ez litzatekeela erosoa izango; izan ere, edozer gauzarekin estroputz egin eta lurrera eror gintezke, edo beldurtu egingo ginateke kalean zehar bakarrik ibili behar izanez gero, gertatzen diren gauza guztiekin. Gaueko argia inoiz asmatu izan ez balitz, argirik gabe bizitzeko arazorik ez genuke izango; halere, gaur egun, argi artifizialik gabe bizitzea ezinezkoa dela esatera ausartzen naiz. Edonola ere, honekin ez dut esan nahi argi asko erabiltzea egoki jokatzea denik. Dena bere neurrian.

Aurreko guztia laburbilduz, zera esan daiteke: gauez argia erabiltzea kaltegarria da. Halere, gaur egun argirik gabe bizitzea ezinezkoa denez, modu kontrolatu batean erabiltzea izango lizateke egokiena arazoak murrizteko.

Bideo honetan, labur-labur azaltzen dira argiak sortutako kutsaduraren ondorio gutxi batzuk.

Comments { 0 }

Soinua bai, zarata ez!

By on 2011(e)ko abenduak 8 in arazoak, gizartea

Nori ez zaio gertatu ostiral edo larunbat batean, egun gogor bat eta gero, kaleko iskanbilen ondorioz lo hartu ezinik ibiltzea? Niri, zoritxarrez, behin baino gehiagotan. Izan ere, gertakizun hau gero eta gehiago ematen ari den arazo bat da, bai gure herrian baita gure ingurunean ere. Baina zer egin dezakegu honen aurrean? Ba al dago konponbideren bat arazo hau saihesteko?

Lehenengo eta behin, aurreko astean gertatutako pasarte bat kontatuko dizuet. Etxetik atera eta solasaldian zeuden pare bat bizilagunekin topo egin nuen. Haietako batek oporretatik bueltatu behar izan zuela zioen. Arrazoiak esan zituenean, zur eta lur geratu nintzen: egun batzuk pasatzen ari zen herritik kanpo eta bueltatu behar izan zuen, deskantsatu eta lo egin ezinik ibili zelako! Ez dakit ziur zein herritara joan ziren, baina bueltatu behar izan zuten gaueko iskanbilen ondorioz eta beraien ume txikiek hala eskatuta. Ez dago dudarik onartezina dela horrelako egoerak gertatzea; bidegabekoa da batzuek alkohola edan edo beste sustantzia batzuk hartzearen ondorioz jarrera desegokiak izaten dituztelako, gainerakoei beraien oporrak oztopatu eta, azkenik, lehen esan bezala, deskantsatu ezinik ibiltzeagatik etxera bueltu behar izatea.

Honen ostean, arazo mota horien ondorio batez hitz egingo dizuet: soinu kutsadura.Fenomeno honetaz oso jende gutxi konturatzen da edo ez dio jaramonik egiten. Arazo larria da, ordea. Gehiegizko soinuak, belarrietan eragiteaz gain, gorputzeko beste hainbat lekutan eragiten du eta luzera jota ondorio garrantzitsuak eragiten ditu. Denok dakigun bezala, nabarmenena entzumenik gabe geratzea da, baina ondorioen artean nekea, estresa eta beste hainbat aurki daitezke. Eta ez hori bakarrik, aurreko adibideari jarraiki, toki zaratatsu batean bizi diren umeek efektu negatiboak pairatzen dituzte ikasketa eta, batez ere, osasunean. Beraz, kontu handiz ibili behar da.

Gaur egun, ulergarria da, teknologiak aurrera egiten duen heinean, gazteek gero eta musika edo zarata gehiago jasatea. Ohikoa da toki batzuetan elkartzea eta teknologiak beste guztia egiten du. Ikusi, adibidez, Chuecaren kasua. Bertan, urtero festa bat ospatzen da eta dezibelio gehiegi egoten dira, bai kontzertu baita karrozetan ere. Horiek gorabehera, bizilagunak urtero kexatzen aritu dira idatzi bitartez, eta, azkenean, udaletxearekin eta festetako antolatzaileekin hitz egin ondoren, soinurik gabeko festa lortu dute aurten.

Arazo honi irtenbidea emateko bide bat nork bere entzungailuak ipintzea izango litzateke. Alde batetik, gainerakoei ez diezu trabarik egiten euren eguneroko bizitza aurrera eramatean; beste aldetik, nork bere kaskoak edukitzean, ez duzu zarata taldean entzuten eta, bolumen baxuan jarriz gero, zure osasuna ez duzu kaltetzen. Beraz har ditzagun neurriak!

Comments { 0 }
-->