Tag Archives | arazoak

Apartheidik ez baina…

By on 2012(e)ko abenduak 15 in arazoak, gizartea
Kartela Durbanen (Argazkia: Wikimedia Commons)

Kartela Durbanen (Argazkia: Wikimedia Commons)

Duela egun batzuk, sarean nabigatzen nenbilela, irudi hau topatu nuen. Bertan, Hegoafrikako Durban hiriko hondartza batean dagoen kartel bat azaltzen da, eta zera dio: “Durbango hondartzen 37. legearen arabera, hondartza honetan arraza zurikoek baino ez dute bertan bainatzeko aukera.” Hau irakurri nuenean, lur jota gelditu nintzen; izan ere, entzuna nuen herrialde horretako diskriminazioaz apurtxo bat, baina hau duela urte batzuk jada amaitua zela uste nuen.

Nola liteke XXI. mendean, garatua kontsidera daitekeen herrialde batean, horrelako kartel arrazista topatzea? Itxura denez, Afrikako herrialde garatua kontsidera daitekeen honetan, oraindik diskriminazio handia dago arraza beltzarekiko. Gezurra badirudi ere, herrialde honetako biztaleen ia %80k afrikar jatorria dute. Dena dela, europar jatorrikoak nahiz eta biztanleriaren gutxiengoa izan, gainontzeko biztanleei “gailentzen” zaizkie. Honen hasiera kolonializazio garaian dago; hala ere, Hegoafrikak igaro izan ditu garai latzagoak xenofobiari dagokionez, Apartheid garaia hain zuzen ere.

Duda zipitzik ez dago, gaur egun, Hegoafrika afrikar kontinenteko potentzia ekonomikorik handiena dela. Ez al zaizu, baina, lotsagarria iruditzen oraindik bertan dagoen arrazakeria? Niri, behintzat, bai. Nahiz eta arraza zurikoak gutxiengoa izan herrialde honetan, erakusten duten  diskriminazioa eta ustezko nagusitasuna ikaragarri handia da.

Apartheid garaia duela 18 urte amaitu zen arren, egun, garai horretako zenbait eragin nabariak dira Hegoafrikako gizartean. Izan ere, garai penagarri horretan, arraza beltzekoek ez zuten inongo askatasunik. Esate baterako, ezinezkoa zen bainugela edo garraio publikoan bi arraza ezberdinetakoak batera egotea edo afrikar jatorria duen batek negozioren bat izatea. Nahiz eta gaur egun oraindik arraza beltza diskriminaturik eta bazterturik izan, ez da Apartheid garaiko diskriminazioa bezain bortitza.

Baliteke gutxieste honen jatorria ekonomian egotea; izan ere, Hegoafrika herrialde benetan aberatsa da mineralei dagokienez. Apartheid garaitik bertako meatze ugari europar jatorrikoen agindupean daude; eta bertan lan egiten dutenak, ordea, Afrikatik etorritako etorkinak. Etorkin hauek Zanbia eta inguruko herrialdeetatik etortzen dira, lana eta bizitza hobea topatuko duten esperantzaz. Baina bertan lan baldintza benetan kaskarrak eta izugarrizko diskriminazioa baino ez dituzte aurkitzen. Buruzagiak diruz itotzen ari diren bitartean, beraien meategietako langileek huskeria baten truk lan egiten dute baldintza penagarrietan.

Hutsaren hurrengoa den egoera hau behingoz buka dadin, primeran egongo litzateke zenbait erakundek honen inguruan lan eta borroka egitea, ea duela asko amaiturik behar zuen arrazismo hau behingoz amaitzen den. Ea horrela Hegoafrikan bizi direnen ondorengoek mundu libreagoa ezagutzeko aukera duten.

Comments { 0 }

Ezkontza inposatuak eta emakume behartuak

By on 2012(e)ko azaroak 8 in gizartea, orokorra

FlickrCC, JalilArfaoui

Azkeneko urte edo hamarkadetan, emakumeen eskubideen aldeko borrokak aurrera pauso handi bat eman duela esan dezakegu. Hau, ordea, herrialde batzuetan baino ez da begiztatzen: Marokon esaterako, bertako zigor kodea dela eta, gizon bat libre gera daiteke bere karguetatik emakume bat bortxatzean, emakume horrekin ezkontzea onartzen badu.

Hau tradizioak duen indarragatik gertatzen da: emakumeari pairarazitako sufrimendua ahazten eta aurrera eramaten laguntzeko eta bere ohorea ez galtzeko. Hafida Elbaz, Emakumeen Solidaritate Elkarteko arduradunak, ordea, ez du horrela ikusten: “Hau tranpa bat besterik ez da, bortxatzaile hauek libre gera daitezen”.

Honen guztiaren adibide da Maroko iparraldeko Larache herriko nerabe baten kasua. 2012ko martxoaren 3an, 16 urteko neskatoak bere buruaz beste egin zuen, 10 urte zaharragoa zen bortxatu zuen gizonarekin ezkontzera behartu ondoren. “Horrelako kasuak, Marokon, nahi genukeena baina ohikoagoak dira. Batez ere, nekazal eremu eta toki pobreetan, analfabetismoaren zama izurgarria den lekuetan” azaltzen digu Zahra Wardani feministak.

Istorioa duela urtebete hasi zen, gaztearen familiak gizonaren bortxaketa salatu zuenean Tangerreko auzitegian. Dena argitzeko, bi familien artean erabaki zuten, epailearen onespenarekin, onena hauek ezkontzea izango zela. Neskatoak azkenik, arratoi pozoia hartzea erabaki zuen bere senarra zenaren etxean, ordura arte ezkongaiaren eta honen familiaren aldetik jasan zituen tratu txarrak eta bere aitaren bazterkeria gehiago onartu ezinik.

Antzeko kasua izan zen duela gutxi komunikabideetan argitaratu zutena. Afganistango neskatila gazte batek bi hauen artean hautatu behar izan zuen: kartzelara joan ala bera bortxatu zuen mutilarekin ezkondu. Berak argi dio benetan aukeratzeko libre izango balitz, ez zela inolaz ere ezkonduko.

Hala ere, argi dago aipatutako hau herrialde azpigaratu horietan gertatzen direnenetatik tanta bat besterik ez dela. Legea aldatzea ezinbestekoa da Amina izeneko neskato honi gertatutakoa ez errepikatzeko. “Zailena, aldiz, jendearen pentsamendua aldatzea da; denbora asko behar da eta esfortzu handi bat eskolen, komunikazioen eta familien aldetik” salatzen du Wardanik.

Comments { 5 }

Merezi gabeko Bakearen Nobel saria

By on 2012(e)ko azaroak 5 in arazoak, gizartea

2012ko urriaren 12a, goizeko hamaikak. Thorbjorn Jaglandek, Nobel batzordeko buruak eta Europako kontseiluko idazkari orokorrak, aurtengo Bakearen Nobel saria Europar Batasunak jasoko duela jakinarazi zuen. Hartutako erabakiarekiko kritikek ez zuten itxaron eta sare sozialak sutan jarri ziren berehala aldeko eta kontrakoen iritziak jasoz.

Batzuk zinez interesgarriak, horrela twiterren aurkitutako batzuk aipatu nahi nituzke. Artikulu honetan topa ditzakezue gehiago.

Edo beste hau:

-“Europar Batasunari Nobel saria? Zergatik? Errepresioarengatik? 3.mundua zapaltzeagatik?” @UlianovVladimir

Ez dute arrazoi faltarik, gaur egungo egoerarekin Europar Batasunari Nobel sari hau ematea guztiz lekuz kanpokoa dela iruditzen zait. Beste batzuei, aldiz, momenturik egokiena dela iruditzen zaie, urteetan zehar Europako bakearen eta adiskidetzearen alde egindako lana saritzeko. Hori egia izanda ere, Europar Batasunak gertakari ilun asko ditu Bakearen Nobel sari hau jasotzeko merezimenduak kentzen dizkionak.

Europar Batasuna (FlickrCC, motiqua)


Denok dakigun moduan, pairatzen ari garen neurrian, krisi ekonomiko latza dugu gainean. Krisi honek zenbait banku eta enpresa pribatuen iruzurrean du jatorria; hain zuzen ere, ausartuko nintzateke esatera, Europar Batasunaren lagun diren banku eta enpresetan. Europar Batasunak banku hauen eta indar finantzarioen alde gobernatzen du, herritarrak alde batera utziz. Krisitik ateratzeko erabiltzen ari diren politikek garbi erakusten dute hori: hezkuntzan murrizketak, osasunean murrizketak, kulturan murrizketak, BEZaren igoera… Herritar errugabeei ordainarazten diote besteek egindako kaltea, neurri hauekin klase sozialen arteko ezberdintasunak handituz, behartsuak behartsuago eginaz eta aberatsak aberatsago. Etorkizunerako behar den bezala prestatuta egoteko zailtasunak jartzen ari zaizkie gazteei, eta kulturaren aberastasuna mugatzen ari dira. Honelako jokaerek bakearen alde lan handirik egiten ez dutela esan genezake, herritarren ezinegona handitzen baitu. Ikusi besterik ez dago, herritarrak bidegabekeria honen aurka euren eskubideak aldarrikatzen dituztenean, estatuko “defentsen”, polizien, erasoetatik babestu behar izaten direla, gobernuak isilarazten saiatzen direlako.

Izugarri garrantzitsua den ideia bat azpimarratu nahi nuke: Europar Batasuna munduko arma esportatzailerik handienetakoa da; izan ere, Frantzia, Erresuma Batua eta Alemania arma gehien esportatzen dituzten herrialdeen sailkapenaren buruan baitaude. Armen salmentarekiko, “Amnesty International” eta beste zenbait GKE-ek, adierazpen bat egin zuten Europar Batasuneko zenbait estatuk 2011. urtean “Arabiar Udaberria” delakoan, gobernu errepresiboei armak saldu zizkietela salatuz. Baina hori gutxi ez eta estatu hauetako gobernuak euren adierazpen publikoak egitean, “Arabiar Udaberriko” altxamenduen alde jarri ziren. Jokabide horrekin agerian uzten dute zenbait estaturen bakea egiteko nahia eta gobernu hauen sinesgarritasun falta giza eskubideez hitz egitean. Honako hau adibide xume bat besterik ez da, baina horrelakoak gehiagotan ere gertatu dira eta gertatuko dira, aldaketarik ematen ez bada.

Barack Obama (FlickrCC, United States Government Work lizentzia)


Hala eta guztiz ere,  ez da lehen aldia Bakearen Nobel sariarekiko eztabaidak sortzen direla. Duela hiru urte, 2009.urtean, Barack Obama Estatu Batuetako gobernuburuak jaso zuen. Aldi hartan ere kritika ezberdinak jaso zituzten Nobel sariaren emaileek. Izan ere, estatu hau gerra ezberdinetan murgildurik zegoen, eta gobernuak zuzendutako justiziako sailean giza eskubideen urraketak ematen ziren. Arrazoi gehiago ere baziren kritika hura gogortu zutenak, nahiz eta gehienak giza eskubideen urraketarekin zerikusia zuten.

Laburbilduz, nire iritzi xumean, ez da bidezkoa Europar Batasunak sari hau jasotzea. Egia da ez duela gerra armatuak piztearen alde egiten eta zenbait gerratan laguntza ematera joan dela; nolanahi ere, gerra finantzarioaren partaideetako bat da eta ez du erakusten herritarrekiko erruki handirik. Europar Batasunak baino merezimendu gehiago dituen jende eta erakunde asko daude munduan, bene-benetan bakearen aldeko apustu sendoa egiten dutenak. Bakearen Nobel saria jaso aurretik, zenbait pauso eman behar lituzke Europar Batasunak: bakearen aldeko apustu garbia egin, munduan zehar gerran dauden estatuak armaz hornitzetik utzi; bankuen alde gobernatzeari utzi eta herritarren eskubideak bermatu; Europan, Euskal Herrian hain zuzen, geratzen den azken gatazka armatua konpontzen lagundu… Horiek egindakoan baino ez du Bakearen Nobel sariak benetako balioa izango euren eskuetan.

Comments { 3 }
-->