Tag Archives | obesitatea

Telebistak gizendu? Bai, haurrak batez ere…

By on 2009(e)ko urriak 23 in denetarik, gizartea

obesitateaGaur egun ohituta gaude telebista piztu eta mota guztietako opil, freskagarri eta litxarrerien iragarkiak ikustera. Ez gara konturatzen, ordea, haurrengan duten eraginaz, produktu hauek kontsumitzera bultzatzen baitituzte, gizentasunaren alde eginez. Horren aurkako neurriak hartu beharko lirateke eta itxuraz hartzen dira, baina telebista kateek ez dituzte betetzen; beraz, zer egin dezakegu hiritarrok horren aurka?

Denok ezagutzen dugun elikaduraren piramidearen lehenengo mailan egunero kontsumitu beharreko elikagaiak topa ditzakegu; bigarrenean, astean zenbait aldiz kontsumitu beharrekoak, eta, azkenik, hirugarrenean, noizbehinka bakarrik kontsumitu behar direnak. Hala ere, “Consumer” aldizkariak egindako ikerketa batean behatu zutenez, gehien iragartzen diren hamabost produktuen %80 hirugarren mailako produktuak dira, hau da, elikagarritasun balore gutxiena izateagatik onuragarriak ez direnak. Beste %20 bakarrik da elikagai osasungarrien ingurukoa, galletak edo legamiatutako esneak esate baterako. Gainera, egunero kontsumitzea gomendatzen diren produktuak -zerealak, pasta, arroza, ogia, frutak eta barazkiak bezalakoak- ez dira ageri hamabost produktu horien artean.

Esan bezala, iragarkiek osasunerako gomendagarriak ez diren produktuak aurkezten dituzte; izan ere, ia emititzen direnen erdia ezin da osasungarritzat hartu. Gehien agertzen direnak azukre eta koipe gehiegi dituzten produktuak dira; barazki eta fruituenak, ordea, nahi baino gutxiago ikus ditzakegu. Aurretik aipatutako ikerketak dioenez, produktu osasungarriek iragarkien %2 baino ez dute betetzen. Ikerketa honetan aztertu zituzten iragarkien %15 elikaduraren sektorekoak izan ziren. Sektore honetaz gain, ikusitako iragarkiak beste hogei bat sektoretan banatu dituztela kontuan hartuta, kopuru handia da.

obesitatea_2Aipatzekoa da gure herrialdearen egoera (Espainiak bereziki arazo larria du osasun publikoan haurren gizentasunari dagokionez ,%16), Europar Batasuneko kopuru handiena baita bertakoa. Telebistak du horren erru handia, gomendatzen denaren aurkakoa iragartzen baita. Elikaduran eta osasunean adituek esaten dutenez, arazoari aurre egiteko era bakarra kontsumoari dagozkion egokiak ez diren ohiturak aldatzea eta bizimodu osasungarriagoa eramatea da. Horretarako, telebista erabiltzea ondo legoke, haur eta gazteek ordu ugari pasatzen baitituzte aparatu honen aurrean. Antza denez, guraso eta hezitzaile asko aditu hauen ideiekin bat datoz, eta telebistak erabiltzen dituen estrategiek gazte eta haurrengan ohitura txarrak eragiten dituztela uste dute. Honek, gure herrialdean argi geratzen denez, gizentasuna dakar.

Hala ere, egia da telebista kateek akordio bat sinatu zutela 2004an haurrak eduki batzuetatik babesteko. Egia da arau etiko batzuk betetzea adostu zutela. Dena dela, haurrek telebista gehien ikusten duten orduak Gobernuak eta telebista kateek babestutako ordutegi horretatik kanpo daude. Hori gutxi balitz, agerian geratu da beste ikerketa batean telebista kateek beraiek ezarritako arau hauek hautsi dituztela. Beraz, hasierako galderara itzultzen gara: ba al dago ezer egiterik? Agian, gurasoek esfortzu handiagoa egin beharko lukete euren haurren elikadura kontrolatu eta horrela gizentasun arazo gutxiago izateko.

Amaitzeko, ez noa aurretik esandako guztiari pisua kentzera, telebistak eragin handia duela pentsatzen dut, haurrengan batez ere; halere, ez da bidezkoa gailu honi egokitzea arazoaren erantzukizun osoa. Gaur egun, manipulatu egiten gaituzte, onerako eta txarrerako. Argi dago ez dugula telebistan edo bestelako komunikabideetan agertzen den guztia sinetsi behar. Ez genioke eduki horri guztiari jaramonik egin behar. Beraz, ondo legoke arazo hau konpontzeaz gain, gurasoek euren seme-alaben elikadurarenganako ardura gehiago izango balute. Bide batez, haurrek telebista gutxiago ikustea ere ez litzateke gaizki egongo, euren mesederako.

Comments { 4 }

Obesitatea gaixotasun larri

By on 2009(e)ko uztailak 4 in denetarik

obesitateaEstetika kontuak aldera batera utzita, obesitatearen arazo larriaz hitz egiteko proposamenarekin nator. Lehenik eta behin, pisuz pasata egotearen eta gaixotasun hau izatearen arteko ezberdintasuna egitea gustatuko litzaidake. Obesitatea sufritzen duen pertsonak, gizen dagoen pertsonak ez bezala, gehiegizko gorputzeko gantz kantitatea du, eta honekin batera gaixotasunak izateko arrisku larria. Nahiz eta gehienetan gazteek obesitatea izatean ez duten osasun arloko arazorik, gerora begira gaixotasun kroniko ugari azaltzea da ahalezko: diabetes mellitus II, bihotz-hodietako gaixotasuna, hipertentsioa…

Gaur egun gizentasuna, obesitatea gizentasunaren muturreko kasua da, detektatzeko medikuek grafiko batzuk erabiltzen dituzte. Zure altuera eta pisua grafiko horrekin alderatzen dituzte, eta zure gorputzeko gantzaren kantitatea kalkulatzen dute. Esan behar da, muskulatura handiko gorputza izanez gero, erabiltzen diren datuek ez dutela beti eraginik; izan ere, zure masa handiagoa baita, baina gantz kantitatea ez.

Gainpisua izatearen oinarrizko arazoa erretzen diren kalorien kantitatea baina handiagoa barneratzearena da. Gehiegizko kaloria hauek gure gorputzak grasa moduan gordetzen ditu. Obesitatera iristeko, ordea, urteetan kaloria horien metatzea eman behar da; ez da egun, aste edo hilabete batzuetako kontua.

ume_obesoaAskotan entzun ohi da gene kontuagatik pertsona gizenago edo argalago dela, eta hala da. Genek zeresan handia dute gai honetan, hauen baitan kaloriak erretzeko abiadura baitago, batzuek aktibitate fisiko gutxirekin kaloria asko erretzen dituzte; eta beste batzuek, berriz, alderantziz. Baina geneengatik soilik gizen egotea edo obesitate bat izatea ez da arruntena.

Bestalde, gaixotasun hau jaki osasuntsuak jatearen ohitura falta eta egoneko bizi edo bizi sedentario bat izatearen ondorioetako bat da; izan ere, bizi osasuntsu bat izateko lehenengo gauza jaki osasuntsuak eta kirola egitea baita, edozein kirol mota; gauza kaloria soberakin horiek pilatzen joatea ekiditea da.

Ondorioz, garbi ikusten da egungo gizartean umetatik hartu behar direla osasun arloko ohiturak. Haur garenetik ikasi behar dugu -eta egungo gizartearekin arrazoi gehiagorekin- kirola egitearen garrantzia, hasieran esan dudan moduan, ez delako estetika kontua soilik.

Comments { 0 }

Elikadura egokia horren garrantzitsua ote?

By on 2009(e)ko maiatzak 20 in denetarik

elikaduraren piramideaGaur egun, XXI. mendean, ia denok entzun izan dugu noizbait elikadura egokia eramatea beharrezkoa dela osasuntsu egoteko; bestela, gaixotasun ugari sor baitaitezke. Bestalde, adituek osasuntsu egoteko, elikaduraz gain, kirola egin behar dela esaten dute. Gainera, gobernua gero eta serioago hartzen ari da elikaduraren gaia eta hainbat iragarki sortu du bere garrantzia erakusteko. Orobat, janlekuetan jartzen dituzten jakiak kontrolatzen hasi dira elikadura egokia bultzatzeko, gazteen artean batez ere, oso garrantzitsua baita txikitatik jakitea nola jan behar den. Ekintza hauek guztiak egiten badituzte elikadura egokia bultzatzeko, suposa genezake oso garrantzitsua dela. Benetan al da horren funtsezkoa? Bai, elikadura ona ezinbestekoa da; izan ere, ondo elikatu ezean, gure organismoa hondatu egiten baita.

Elikadura egokia izatea zer den askotan entzun izan dugun zerbait da. Barazki eta fruta asko jan, koipe ugari duten produktuak ahal dela saihestu, elikagai guztietatik zerbait jan, orekatuta, inoiz ez zerbaitetik gehiegi eta bestetik gutxiegi… Eta, noski, ia denok dakigu elikaduraren piramidea nolakoa den. Halaber, elikadura arazo ugari ezagutzen dugu. Batzuk gehiegi obsesionatzen dira nolako eta zenbat jaki jan behar den pentsatzen; eta honen ondorioz, hainbat eta hainbat anorexia kasu sortzen da. Beste batzuk, aldiz, gutxiegi arduratzen dira eta edozer jaten dute, nahiz eta beraien osasunerako txarra dela jakin. Hauek obesitatea edo gizentasuna dutela esaten da.

obesitateaanorexiaAipatutako gaixotasun hauek dira, batez ere, elikadurarekin lotzen ditugunak, eta ez zaigu iruditzen besterik egon daitekeenik; halere, pentsatzen hasita, segituan konturatuko gara elikadurak gure gorputzaren atal guztiekin duela lotura. Beraz, gure elikadura txarra bada, gure organismo guztia gaizki joango da. Hura gaizki joatea ez da argalago edo lodiago egotea, gure organoak ondo ez funtzionatzea baizik. Horrela, azaleko gaixotasunak, organoetako gaixotasunak… sortuko dira. Gaixotasun hauetako batzuk, zoritxarrez, gaur egun nahiko ezagunak dira eta gero eta ezagunagoak bilakatzen ari dira; hala nola, minbizi kasu batzuk, bihotzeko arazoak, diabetesa… Zorionez gure inguruan horren ezagunak ez diren hainbat gaixotasun daude elikadurekin lotura zuzena dutenak arurretik aipatutakoez gain. Horietako bat Kwashiorkor gaixotasuna kwashiorkor umeakda. Kawashiorkor gaixotasuna, batez ere, garatu gabeko lurraldeetan eta elikadura arazoak dituzten lekuetan ematen da. Gaixotasun hau haur txikien artean, 10 hilabete eta 3 urte bitartekoen artean, mantenugai eta proteina faltagatik ematen da batik bat. Kwashiorkorra duten haurren gorputzak likido metatze anormala egiten du, oso triste egoten dira eta askotan jateko indarrik ere ez dute izaten. Gaixotasun hau duten haurrek zahartzean ere ondorio ugari izaten dituzte.

Hau guztia horrela izanik, elikadurari gero eta garrantzi handiagoa ematen hastea nahitaezkoa dela garbi dago, gure osasuna arriskuan ez ikusteko eta hainbat gaixotasun betiko atzean uzteko. Halaber, ez dugu ahaztu behar oraindik ere badagoela garatu gabeko hainbat herrialde, eta hauek direla, batez ere, elikadura arazoak dituztenak; alta, herrialde garatu askok atzera pauso bat eman dute aurrez eginiko janariari esker. Alabaina, seguru nago denok honen aurka zerbait egiten saiatuko bagina, lortuko genukeela orekatuagoa litzatekeen mundu batean bizitzea, eta gaixotasun ugariri diegun beldurra atzean uztea; izan ere, ez bailirateke horren maiz gertatuko. Honengatik guztiagatik, elikadurari garrantzi handiagoa ematen hasi beharko ginateke une honetatik hasita; bestela, horrela bukatuko du gure odolak oso denbora gutxian:

Comments { 0 }
-->