Tag Archives | osasuna

Odol-ematea, egin dezakezun oparirik onena

By on 2011(e)ko urtarrilak 8 in arazoak, gizartea

Euskadin odol-emateak ehuneko zazpi erori dira udan. Baina hau ez da guztia, Espainia mailan ere odol-emate kopuruak asko erori dira azkenaldi honetan. Hau aldatzeko, leku ezberdinetan konponbide ezberdinak pentsatzen hasi dira. Ni gehien harritu nauena Bartzelonan egiten hasi direna izan da. Normalean, odol-ematearen ondoren, ogitarteko, edari edota elikagai ezberdinak ematen dituzte; beste leku batzuetan, ordea, elastikoak, bolalumak… odol-emateari buruzko slogan edo marrazkiekin, publizitatea egiteko. Bartzelonan, berriz, ospe handiko sukaldariak egindako janariak ematen hasi dira odol-emate kopurua handitzeko. Hortaz, odola emateaz gain, kalitatezko menu bat jateko aukera izango dute kataluniarrek. Bazkaria prestatzen lehena Fermí Puig chef ospetsua izan zen, eta honen ondoren, Ada Parellada, Fabián Martín, Ferran Adria… sukaldari ospetsuek hartuko dute parte. Bakoitzak bere menu propioa prestatuko du, Fermí Puigek, esate baterako, lau tapaz osatutako menua egin zuen, elikagai goxo eta osasuntsuekin. Niri ideia hau oso originala iruditu zait eta, egia esan, osoerantzun ona izan du Katalunia osoan.

Hala eta guztiz ere, garrantzitsuena da jendea odol-ematearen garrantziaz konturatzea; izan ere, odol honi esker pertsonen biziak salba ditzakegu, eta baita askoren osasun baldintzak hobetu ere. Halaber, odola oso garrantzitsua da talasemia etadrepanocytosis bezalako gaixotasunak dituzten pertsonei laguntzeko, izan ere, hauek aldiro odol-transfusioak behar dituzte bizi ahal izateko.

Gainera, odola egunero behar den zerbait da. Odol-emailerik gabe, esate baterako, nekez egin ahal izango lirateke premiazko ebakuntza asko eta asko. Odolak denbora tarte mugatu batean baino ez du balio, eta, guk ez badugu ematen, ez genuke izango odol transfusioak izateko aukera eta, beraz, aipatu bezala, ez genuke urgentziaz operatzeko aukera izango. Ez dago esan beharrik, ebakuntza hauek gabe jende asko hilko litzatekeela.

Odola beste pertsona bati eman diezaiokegun oparirik onena da; izan ere, odol horrekin pertsona baten bizia edo bat baino gehiagorena salba baitezakegu (odola deskonposatzen bada -globulo gorri, plaketak… -, hainbat gaixotasun berezi senda daiteke).

Ondorioz, odola ematera gonbidatzen zaituztet. Hau oso garrantzitsua da besteei laguntzeko, eta, azkenean, egin behar dugun bakarra da denbora tarte txiki batean min pixka bat jasan, besterik ez. Beti, noski, medikuek emandako baldintzak jarraituz. Baldintza hauek jarraitu ezean, gure gaixotasunak beste pertsona bati transmitituko genizkioke, eta garbi dago ez dugula hori nahi. Hemen uzten dizuedan bideo hau Gurutze Gorriak eta Coca-Colak egindako iragarki bat da, odol-emate kopuruak handitzeko.

Comments { 1 }

Dibertsioa osasunaren kalte

By on 2010(e)ko azaroak 16 in arazoak, gizartea

Nork ez du noizbait pantaila baten aurrean denbora gehiegi ematea txarra dela pentsatu? Nor ez dute behinola kontsola edota telebistarik gabe zigortu, hauen aurrean denbora gehiegi galtzeagatik? Gurasoek askotan esan eta egin dizkigute horrelakoak, baina guk beti pentsatu izan dugu mito hutsa dela. Hala ere, frogatuta dago telebistak nahiz bideo-jokoek gure izaera eta osasunarengan duten eragina uste baino handiagoa dela.

Lehenik eta behin, azpimarratzekoa da azkenaldi honetan biolentzia bideo-jokoek haur eta gazteen jokabidearengan duten eraginari ematen ari zaion garrantzia. Zenbait joko, hezigarriak ez ezik, aspergarriak ere izan daitezke, eta, ondorioz, hauek ez dira ume eta nerabeei gehien gustatzen zaizkienak. Beraz, mota hauetakoak baztertu, eta modakoak direnak hautatzen dituzte gaur egungo gaztetxoek, askotan biolentzia eta balio negatiboz beterikoak. Aukeraketa hau egitean, eta bideo-joko dibertigarri hauekin denbora luzez ibili eta gero, portaera erasokor eta bortitzak azaleratzen dira haurrengan, askotan eskolako kideekin duten harremana oztopatu eta gelako portaerak okerrera eginez. Hona hemen gai honi buruzko artikulu interesgarri bat.

Hariarekin jarraituz, telebista eta kontsolak geure bizitza-kalitatea murriztearen kausa izan daitezke askotan; izan ere, pantaila aurrean egunero ordu asko igarotzeak gure ahozko gaitasunean eta ikasketa-errendimenduan eragin zuzena baitauka. Aparailu hauekin denbora gehiegi pasatzeak memoria okertzea, gelako arreta gutxitzea, kontzentrazio falta handitzea eta, ondorioz, eskola-porrota areagotzea ekar ditzake. Consumer webgunean irakurri dudan artikulu baten arabera, Pediatrics aldizkarian argitaratutako bideo-jokoei buruzko ikerketa bateko emaitzek argi utzi zuten hauek geure kontzentrazio-gaitasunean zerikusi handia dutela. Ikerketa honetan, adin ezberdinetako 1.500 pertsona inguruk parte hartu zuten, eta galdeketa bat egin zitzaien egunero pantaila aurrean ematen zituzten orduak kontuan hartuta. Hamahiru hilabeteko jarraipen bat egin eta gero, egunean bi ordu baino gehiago bideo-jokotan ematen zituztenek besteek baino %67ko kontzentrazio gabezia handiagoa zutela islatu zen emaitzetan. Hala ere, atentzio faltaren kausa ez dira bideo-jokoak soilik, gurasoek haurrei emandako heziketak ere badu erlaziorik.

Edonola ere, ezin diegu kontsolei eta telebistari bota eskola-porrota edota portaera okerraren erru osoa; lehen aipatu bezala, hezigarriak ere izan daitezkeelako eta gurasoek umeak hezteko dituzten metodoek ere garrantzia handia dutelako. Consumer aldizkariko artikulu berean adierazten denaren arabera, Huelvako Unibertsitateko ikertzaile batzuek argitaratutako lan batean azaltzen da bideo-jokoak gizarte-zientziak irakasteko bide onenetako bat direla, irakaskuntzaren prozesua hobetzeaz gain, ikasleengan gauza berriak ikasteko grina areagotzen dutelako.

Aurretik esandako arazo hauek guztiak desagertu edota murrizten saiatzeko, behar-beharrezkoa da adin guztietako haur eta gazteei gaur egun aisialdian dibertitzeko erabiltzen diren tresnekin igaro behar den denbora mugatzea. Adituen ustez, egunero gehienez bi ordu eman ditzake pertsona batek pantaila aurrean, honengan izan ditzakeen ondorio negatiboak ekiditeko.

Informazio gehigarria

Comments { 5 }

Itxura fisikoa: gizartean garrantzitsu, osasunarentzat arazo

By on 2010(e)ko azaroak 6 in arazoak, gizartea

Alimentazio nahasteez hitz egitean, badirudi anorexia eta bulimia bdirela bakarrak, eta hauek emakumeengan baino ez direla ematen. Hala ere, badago beste gaixotasun edo patologia bat bigorexia edo ”Adonisen konplexua” izenez ezagutzen dena. Hau anorexia eta bulimiaren antzekoa da eta, gehienbat, gizonezkoek pairatzen dute. Dena dela, bigorexia eta anorexiaren artean ezberdintasun ugari dago, eta bigorexiadun baten profila anorexiko batena baino zailagoa da aurkitzen.

1993an Harrison G. Popek aurkitutako patologia hau, orokorrean, nerabezaro garaian hasten da. Gazteak bere burua oso ahul ikusten du eta, ondorioz, bere muskulatura desarroilatu nahi du. Honek, hainbatetan, ariketa fisikoenganako eta dieta espezifiko batzuenganako adikzioa sortzen dio. Mabel Bello, anorexia eta bulimiaren aurkako ALUBA fundazioaren sortzaileak dio: “Bigorexikoak bere gorputzaren irudi desitxuratua besterik ez du ikusten, autoestimu oso baxua du eta harreman sozialak izateko arazoak ditu. Ordu ugari igaro ditzake muskulazioa lantzen bere gorputza muga arriskutsuetara eramanez. Edonola ere, inoiz ez du bere gorputza gustuko izango.”

Baina hori ez da arazorik larriena. Anorexia eta bulimia ez bezala, Nazioarteko Medikuntza Elkarteak ez du oraindik bigorexia gaisotasun bezala onartu; nahaste edo desoreka emozional bezala kalifikatzen dute. Argentinako Psikoanalisten Asoziazioko (APA) partaide den Harry Campos Cerverak dioenez, ez dute orain arte gaitz bezala onartu ez dutelako patologia hau larritzat jotzen.

Aipatu beharra dago, patologia hau gero eta maiztasun handiagoz detektatzen ari dela (gaur egun hamar mila pertsonetatik lauk jasaten dute). Ez hori bakarrik, anorexia eta bulimia baino bortitzagoa ere bada, giza gorputzak ezin baitu sei hilabete baino gehiagoz iraun desoreka emozional honekin.

Bigorexiadunek hain obsesionaturik egon ohi dira euren gorpuzkerarekin, non zortzi orduz jarraian egon baitaitezkeen kirola eginez. Ez dago esan beharrik, honek ondorio txar batzuk ekar ditzakeela. Esaterako, familia eta lagunekin harremana galtzen da (gimnasioak denbora asko kentzen baitie), giharrak atrofiatu egin daitezke eta, kasu ia gehienetan gertatzen den modura, inpotentzia sexuala eragiten duten anabolizanteak hartzen dituzte. Hori gutxi balitz, izugarrizko proteina eta karbohidrato kantitatea eta lipido kantitate oso urria duten dietak irensten dituzte. Horrelako jan-edan desorekatuak konsumitzeak alterazio metaboliko larria ekar diezaieke.

Comments { 4 }
-->