Tag Archives | tabakoa

Tabakoa, osasun edo ekonomia arazoa?

By on 2011(e)ko martxoak 1 in arazoak, gizartea

http://www.ahorrodiario.com/impuestos/hoy-sube-el-tabaco-hay-que-dejarlo-ya-mismo webgunetik hartuaGabonen atarian, gainean dugun urte berrirako prestakuntzetan pentsatzea izaten da ohikoena. Nork ez du inoiz proposamenez jositako zerrenda bat idatzi, urtea hastean betetzeko asmoarekin? Argaltzea, tabakoa uztea, gehiago bidaiatzea, zintzoagoa izatea… Gehienetan, ordea, ez dira aurrera eramaten, eta asmo hutsean geratzen dira. Dena dela, gobernuak herritarren jomugak kontuan izan eta lege eta erreforma berriak martxan jartzeko aprobetxatzen du sasoi hori. Aurtengoa ez da salbuespena izan eta gobernuak,  besteak beste, tabakoaren aurkako lege zorrotza ezarri du Espainian. Lege berri hau 2005ean ezarritako legean oinarritzen da baina hainbat aldaketa pairatu ditu. Denok dakigun bezala, 2011ko urtarrilaren 2tik aurrera debekatuta geratu zen espazio itxietan erretzea (kafetegi, jatetxe eta horrelakoetan).

Tabakoa XXI. mendeko droga legaletako bat dela esan daiteke, alkoholarekin batera. Sustantzia hau, beste drogen moduan, menpekotasunaren sorrarazlea da, batez ere, nikotina sustantziaz osaturik dagoelako; hala ere, gobernuak bere salmenta ahalbidetzen du. Modu berean, ez dago esan beharrik sustantzia hau guztiz kaltegarria dela kontsumitzaileentzat nahiz ingurukoentzat. Izan ere, zigarro bakoitzaren konposaketak sortzen dituen gaitzen ondorioz, pertsona bat hiltzen da munduan 8 segundoro. Horregatik, uste dut egokiena hau guztiz debekatzea izango litzatekeela. Lehen aipatu dudan bezala, duela hilabete batzuetatik  Espainian ezin da hainbat espazio publikotan erre; halere, horrenbeste muga ezarri ordez, zergatik ez dute hau guztiz debekatzen?

Gizarte kapitalista batean bizi garenez, garrantzitsuena dirua da, eta dirua izango da jatorri puntua edozertarako. Hori dela eta, gobernuek ez dute produktu hau merkatutik kanporatzen, honek izugarrizko diru sarrerak ekartzen dizkiolako; izan ere, tabakoari ezartzen zaizkion tasa guztiak gobernuaren fondoak betetzeko izan ohi dira. Ondorioz, estatuari herritarrek erretzen jarrai dezaten komeni zaio, nahiz eta hainbat lege ezarri dituzten hau “saihesteko”. Horregatik, lotsagarria iruditzen zait hainbatetan komunikabideetan tabakoaren aurkako kanpainak entzutea: oso kaltegarria da, minbizia sortzen du, menpekotasuna dakar… Funtsean, kanpaina hauek tabakismoaren aurka doaz, baina ez dute inoiz guztiz debekatuko honen atzetik interes ekonomikoak daudelako.

Hala eta guztiz ere, uler dezaket tabakoa guztiz debekatu ez izana, norberak bere erabakiak hartzen dituelako eta bere osasunarekin nahi duena egin dezakeelako, hain zuzen. Hori bai, ahal denean, behintzat, hirugarren bat kaltetu gabe. Baina egungo kasuan debekatu ez izanaren kausa ez da hori zehazki, lehen aipaturiko kausa ekonomikoak baitira honen erantzule.

Aurreko guztia laburbilduz, zera esan dezaket: egun horrenbeste aldiz aipatzen den tabakoaren arazoa ez da osasun arazo bat, arazo ekonomiko bat baizik. Nahiz eta tabakoa hain galgarria izan, gobernuek ez dute guztiz debekatzen, hau da, garrantzi gehiago ematen diote kapitalari euren herritarren osasunari baino.

Comments { 1 }

Norberaren interesen araberako neurriak

By on 2011(e)ko urtarrilak 29 in arazoak, gizartea

Askok jakingo duzuen bezala, 2006ko urtarrilaren 1ean tabakoaren aurkako legea indarrean jarri zen. Bertan azaltzen denaren arabera: “Taberna, jatetxe eta aisialdirako edozein establezimenduren jabeek, beraien lokaletan erre ahal daitekeen ala ez aukeratu behar dute. Erre ahal daitekeela aukeratuz gero, erretzaileentzat prestaturik dagoen zonalde bat eraiki beharko dute, baina zonalde honek ezin du establezimenduaren %30a baino gehiago hartu.”

Lege hau lau urtez indarrean egon ondoren, 2011ko urtarrilaren 2an, aurretik azalduriko lege horren erreforma aldarrikatuko da lege hori gogortzeko asmoarekin. Erreforma honen ondorioz, eremu publiko guztietan erretzea debekatu da; baita osasun-zentro, ikastetxe (unibertsitateetan ez) eta haurrentzako jolasleku orotan ere, nahiz eta hauek atari zabalean egon. Honen ondorioz, esan daiteke Espainia tabakoaren kontrako mugimendu honen aurrean jarriko dela orain arte gogorrena izan den Irlandaren aurretik, bertan behintzat kanpoan erretzerik badago eta.

Egia da, tabakoak sortzen dituen kalteak izugarriak dira. Dakigun bezala, tabakoak ez dio erretzaileari bakarrik eragiten, bere inguruan daudenei ere bai. Medikuek diote Espainian gutxi gorabehera urtero 3.000 erretzaile pasibo hiltzen direla. Beraz, bazen garaia egoera honi irtenbide bat emateko. Baina zein izan da konponbide hau erabakitzerakoan kontuan harturiko irizpide nagusia? Argi eta garbi esango dizuet: ekonomia beste edozer baino lehen.

Hasieratik gauzak ez dira era egokian egin. Ez dago dudarik lege hau martxan jartzearen kaltetu nagusiak ostalaritza zerbitzuko langileak izan direla. Askok eta askok 2006an ateratako legea zela eta, euren lokalak birmoldatu behar izan zituzten eta orain, berriz, alferrik egindako gastu baten aurrean daude.

Horrez gain, etengabe kexaka ari dira tabakoaren kontrako legeek beraien ekonomia pertsonalean erabat eragiten duelako. Baliteke norberaren ekonomia edonoren osasuna baino lehen kontuan hartzearen ikuspuntu hau berekoitzat hartzea, baina zerk harritzen gaitu? Gobernua bera ez al da berdin-berdina egiten ari?

Hitz gutxitan esanda: tabakoak gure osasunean hain kalte latzak eragiten baditu, ez dut ulertzen zergatik ez den produktu honen salmenta guztiz debekatzen. Antza denez, Estatu Espainiarraren diru-sarreren portzentaia gogoangarri bat produktu honen salmenten ondorioa da. Hortaz, bistakoa da ez diotela diru kopuru horri guztiari uko egin nahi, jende ugari horren ondorioz gaixotzen jarraitu arren. Nolanahi ere, arazo hau ez da herrialde honetakoa soilik, munduko edozein herritan aurki baitaiteke.

Orain ulertuko duzue zein den ostalarien jarrerak ni horrenbeste ez harritzearen arrazoia, azken finean gure mandatariak imitatu besterik ez baitute egiten. Hau guztia gutxi balitz, gai honi hainbeste publizitate emateak erretzaile kopuruaren hazkundea besterik ez dakar, eta ni lan madarikatu horren partaide naiz.

Gehiago ikusi nahi baduzu:

Comments { 0 }

Zer dago gaur erretzeko?

By on 2010(e)ko apirilak 6 in arazoak, gizartea

zigarroakNork ez du inoiz tabako hitza entzun bere inguruan? Egun, beste zenbait hitzen artean, gehien entzuten ari dena dela esan dezakegu. Alde batetik, sor dezakeen kaltearengatik, minbizia esate baterako; bestetik, gai honekiko ateratzen ari diren lege berriak zeresan handia ematen ari direlako. Baina ba al dakigu gai honen guztiaren atzean zer ezkutatzen den? Zenbait informazio bildu dut gai honi buruz hitz egiteko eta daturen bat argitzeko.

Hasteko, esan beharra dago tabakoa Amerikan aurkitu zela lehen aldiz, eta bertara joan ziren europarrek botika moduan ekarri zutela beraien lurraldera. Hasierako erabilera hartatik urrun dago gaurkoa; izan ere, egun, droga moduan hartua egoteaz gain, negozio huts-hutsa dela esan dezakegu.

Ba al dakigu izena nondik datorkion? Aspaldi batean, Amerikako lurralde bakoitzak, hau da, bertako tribu bakoitzak bere modura deitzen zion. Adibidez, Aztekek pisietl deitzen zioten; Maiek, kutz, eta Brasilen petum izenarekin ezagutzen zen. Europara lehen aldiz ekarri zutenean, Jean Nicot enbaxadorea zegoen horren arduradun. Honek Frantziako gorteetara eraman zuen, eta agintean zegoen Catalina de Medicis erreginari hura erakutsi zion. Honek gustura hartu zuen Ameriketatik ekarritako produktu berri hura. Hortik aurrera, frantsesek Nicotina de tabacum deitu zioten. Baina hori XVII. mendean izan zen. Gaur egun, XXI. mendean, tabako (informalki zigarro, nahiz eta gauza bera ez izan) izenarekin gehiago ezagutzen da.

Galderekin aurrera jarraituz, ba al dakigu benetan zerk osatzen duen erretzen den zigarro bakoitza? Eta ba al dakigun zein den halako menpekotasuna sortzen duen osagaia? Tabakoaren menpekotasuna sortzen duen oinarrizko osagai aktiboa nikotina da. Osagai hau droga leunak taldearen barnean kokatuta agertzen da. Komeni da jakitea, denok nikotina ezagutzen badugu ere, horretaz aparte, tabakoak beste zenbait sustantzia kaltegarri ere badituela: alkitranak (minbizia edukitzera eraman dezakeen sustantzia marroia, biriketan pilatuta aurki dezakeguna), irritatzaileak (arnas aparatuari eragiten dion toxikoa), eta karbono monoxidoa (odolaren bitartez oxigenoa gure gorputz osora hedatzea oztopatzen duena).

Tabakoaren efektu negatiboen artean, biriketan arazoak, nekea, larruazalaren zahartzea, zenbait zentzumenen galera (dastamena eta ukimena) aurki ditzakegu, besteak beste. Hori gutxi balitz, menpekotasun fisikoa eta psikologikoa eragiten du eta, batzuetan, honen eraginez, jendeak erretzeari uzten dionean, antsietatea, irritabilitatea, kontzentratzeko arazoak, buruko mina… agertzen dira.

Espainian gehien kontsumitzen den droga dugu (hiritarren %36 erretzaile da). Azken urte hauetan emakume erretzaileen ehunekoa modu esanguratsuan igo da, gizonenen portzentajeari gailenduz. Euskaldunen %60, 15-79 urtekoen artean, noizbait tabakoaren kontsumoan erori da. EAEn,  %42k egunero erretzen du.

Lehen adierazita geratu den moduan, tabakoak menpekotasuna sortzen du. Hau jakinik, nola da posible jendeak erretzea? Jarraian labur-labur azalduko dizuet zer den tabakoak sortzen duena, zergatik erretzen den gaur egun, zeintzuk diren kontsumitzeko bideak, zeintzuk diren epe motzean sortzen dituen efektuak, eta egoki kontsumitzen ez denean sor daitezkeen arriskuak.

  • tabakoaren osagaiakErretzen denean: nerbio-sistema estimulatu egiten da, eta tabako hosto lehorrei alkitrana, karbono monoxidoa, arseniko eta nikotina (mendekotasun sortzailea) eransten zaie.
  • Bilatzen diren efektuak: garrantzitsua eta helduagoa sentitzea (batez ere nerabezaroan), lasaitzea, erlaxatzea, eskuetan zerbait edukitzea…
  • Kontsumitzeko moduak: erre edo murtxikatu.
  • Epe motzeko efektuak: musu gutxi jasotzea (hatsak eta ahoak usaina izaten dutelako), eztarrian azkura sortzea, hortz eta hatzen horitzea, pertsonaren kontsumitzeko moduaren araberako erlaxazio edo bizkortzea, odol hodien estutzea, arnasa hartzeko zailtasunak izatea…
  • Kontsumo ez egokien arriskuak: azkarregi nekatzea, arnas sistemaren narriadura eta zirkulazio sistemaren narriadura, faringitisa, mendekotasun psikologikoa eta abstinentzia sindromea.

Hau honela izanik, eta mundu honetan denak erretzaileak ez direla kontuan hartuz, tabakoaren “aurkako” zenbait lege atera dira. Hasteko, tabako paketeetan, hainbat mezu idazten hasi ziren eta, jada, pakete guztiek dute mezuren bat zein beste (“erretzea txarra da zuretzat eta zure inguruan daudenentzat”, “erretzeak biriketako minbizia ekar dezake”… ). 2006. urtean, estatuak lege berri bat atera zuen. Lege honen esanetan, lokaletan bi eremu bereizi behar ziren: erretzaileentzako eremua eta ez erretzaileentzako eremua. Tabernetako jabeek euren lokaletan zer egin zitekeen aukeratzeko ahalmena izan zuten:  zenbait tabernatan debekatua zegoen erretzea eta beste batzuetan, aldiz, betiko martxan jarraitu zuten.

Beñatek (Tabakismoaren amaiera: “Impossible is nothing”) eta Alejandrok ( Barruan ezin bada, kalera irten beharko!) artikulu banatan adierazi zuten bezala, 2010. urtean lege berri bat jarriko da indarrean. Erretzaileek ezin izango dute toki publikoetan erre, tabernetan esate baterako. Beraz, zigarrotxo bat erre nahi izango duen guztiak kalera atera beharko du.

Nolanahi ere, nire iritziz, lege berri honek ez du eragin handirik izango, egongo baita beti lekuren bat arau hori beteko ez duena; ederki asko dakigu denok ez ditugula mota honetako arauak betetzen. Bestalde, ondo deritzot erretzen duen pertsonak kalera atera behar izateari; erretzen ez duen pertsona batek ez baitu zertan erretzen duen baten ke guztia irentsi.

Comments { 1 }
-->