Archive | gizartea

RSS feed for this section

Barruan ezin bada, kalera irten beharko!

By on 2010(e)ko otsailak 13 in arazoak, gizartea

Txikitatik erakutsi izan zaigu tabakoa ez dela osasunerako ona, hau da, gure gorputzerako kaltegarria dela. Hori jakin arren, batzuen jokabidea ez da aldatu eta, ondorioz, gobernuak muturra sartu behar izan du kasu askotan. Denok dakigu tabakoa ez dela osasuntsua eta, hala eta guztiz ere, jendeak erretzeari ekiten dio. Jakinaren gainean egon arren, askori ezinezkoa iruditzen zaio uztea; izan ere, erretzaile askok pentsatzen du ez dela horretarako gai izango, edo hainbatek ez du utzi nahi, besterik gabe.

Askotan ikusi izan da, tabakoa erretzeari uzteko, gobernuak zenbait lege sortu dituela. Askoren ustez, hori guztiontzat da ona, bai erretzaileentzat eta baita erretzen ez dutenentzat ere -batik bat azken hauentzat-. Zergatik bereziki erretzen ez dutentzat? Nik uste dut legeak egin izan direla erretzen ez duen jendeak ez duelako zertan jasan erretzaileen kea. Gainera, erretzaile bat ondoan izatea kaltegarria da edonorentzat, hau da, kea xurgatu egiten da eta, ondorioz, denok gara kaltetuak. Azken urteotan, leku publiko batzuetan erre zitekeen (jabeen aukeran utzi zen erabakia), baina, denbora asko pasa ez dela, osasun arduradunek lege berri bat ezartzeko premia sentitu dute. Lege berri hau indarrean sartzen denean, debekatuta egongo da erretzea edozein leku publikotan. Beraz, tabernetan erretzeko ohitura bazenuen edo bazkari on bat eta gero erretzen bazenuen, ahaztu lehenbailehen! Hemendik aurrera ezingo da gehiago egin!

2009ko amaiera aldean, Osasun Ministerioak legearen berri eman eta aurtengo lehen seihilekotik aurrera ezarriko dela esan du. Tabakoa saltzen duten enpresei dagokienez, euren paketeen %40 tabakoaren kontrako abisuez estali beharko dute. Legearen beste puntu bat ondorengoa da: eskoletan erretzea debekatzen da, hau da, aisialdian ezingo da erre. Horretaz gain, 300 metroko tartean ezingo da tabakoaren publizitaterik egin, eta 18 urtetik beherakoei ezingo zaie saldu. Azken puntu hau kuriosoa da benetan; izan ere, denok aspalditik baitakigu adinez txikiei ezin zaiela saldu. Betetzen al da hori, baina? Nik ezetz esango nuke…

Hau guztia kontuan hartuta, esan genezake, tabakoaren lege berria indarrean sartzearekin batera, gobernuak erretzaile gutxiago egongo diren itxaropena duela. Eta hori benetan bete nahi dutela frogatzeko, zergak egongo dira. Ez dute hauen berri zehatzik eman, baina kasu askotan zerga gogorrak egon daitezkeela ziurtatu dute. Taberna edo jatetxeen kasuetan, adibidez, ixteraino irits daitezkeela dirudi.

Benetan baliagarri izango ote da lege berri hau? Horixe da nire buruari galdetzen diodana. Nik uste dut ez duela merezi lege berria ipintzea; izan ere, lehen zegoenarekin gauzak ez ziren gehiegi aldatu, eta logikoa da pentsatzea jendeak erretzen jarraituko duela; ez bada leku itxietan, kanpoan egingo du. Dena den, jendeak erretzeari uko egitea nahi bada, tabakoaren salmenta galarazi beharko litzateke. Halere, agian, hori gehiegi eskatzea da; izan ere, gobernuak ere probetxua ateratzen baitu tabakoaren industriak lortzen duen diruarekin.

Comments { 0 }

Albinoak Afrikan, hutsaren hurrengo?

By on 2010(e)ko otsailak 4 in arazoak, gizartea

albinosAlbinismo hitza entzutean, gure gizarteak ez du sineskeria, talisman edo negozio kontuekin erlazionatzen. Halere, gure kontinentea zeharkatzean, gauzak aldatu egiten dira; hala nola, Afrikan. Nahiz eta kopuru aldetik bertan ugariagoak izan (Europa eta Amerikan 20.000 biztanleko albino bakarra dago; Afrikan, ordea, 4.000-5.000 biztanleko bat), hauen egoera ez dago batere normalizaturik; izan ere, begietan, ilean, azalean… melanina falta duten pertsonen bizitza benetako amesgaizto bihurtzen baita.

Hasteko, sozialki baztertuta daude. Afrikan seme edo alaba albino bat izatea izugarrizko zorigaitza da. Aitak sarritan ama etxetik bidaltzen du semearekin, honen kolorea desleialtasun kontuarekin erlazionatzen duelako. Beste batzuek, aldiz, Jainkoaren zigortzat hartu eta umea saldu edo hiltzera irits daitezke.

Bestetik, azaleko minbizia pairatu behar izaten dute. Kontinente honetako klimagatik, albinoen %60k gaixotasun hau garatzen du. Gainera, eguzkiak sortutako gaixotasun kroniko ugariak sufritzen dituzte. Honen konponbidea, ordea, ez da erraza, bertan eguzki krema moduko produktuak luxuzkoak baitira.

Azkenik, zoritxar hauetatik aske gelditzen diren albinoen egoera tamalgarria azalduko dugu. Albinoek bizitzan zehar izugarrizko jazarpena nozitzeaz gain, heriotza-zigorra ere jasan behar izaten dute. Uneoro egon behar dute adi; izan ere, kaleetan nahiz euren etxebizitzetan erasotuak izan baitaitezke. Berezitasun hau duten gazteen azal, hatz, mingain, genital… preziatu hauek milaka eurotan saltzen dira legez kontrako merkataritzan, horiek edukitzeak zortea dakarrelako ustea oso hedatua baitago (albinoaren odola edateagatik, esate baterako, diru kontuetan zortea aurreikusten da).

Azken datu ofizialak txundigarriak dira: azken urte honetan hil diren albinoen kopurua Tantzanian 44ra igo da; Burundin, ordea, 12ra. Dena den, zenbait erakunde pribatuk azaltzen duen kopurua oraindik ere handiagoa da. Ondorioz, entzun berri dugun albistearen garrantzia uler dezakegu: Kanariar Uharteetara iritsitako 22 urteko gazte albinoak errefuxiatu egoera lortu du Espainian, Afrikan bere bizitzak duen arriskua dela eta.

Dena den, hau ez da nahikoa gertatzen diren hileta guztiak gelditzeko. Gobernuek neurriak hartu dituzte. Burundin, esate baterako, pertsona albinoen aldeko eskubideen kanpaina bat ipini dute abian, eta epaitegira eraman dituzte 11 pertsona hainbat albinoren heriotza egotzita. Zenbait erakunde ere bertan ari da lanean: ALBA, UNICEF . Halere, ez da nahikoa. Hilketa hauen guztien atzetik sineskera orokortu bat dago; eta hori aldatu ezean, ez dago zer eginik. Hori dela eta, hezkuntzan erabaki batzuk hartzea eta aldaketa ugari egitea eskatzen da. Egia da, ordea, hau ez dela, zoritxarrez, bidegabekeria bakarra. Munduan zehar ugariak dira jasatzen diren injustiziak (harrikatzen dituzten emakumeak, Indiako kasta ezberdintasunek eragindako egoera tamalgarriak…), baina ez dugu ahaztu behar albinoek pairatzen duten egoera latza gure arazoa ere badela.

Comments { 3 }

Burka airean

By on 2010(e)ko urtarrilak 28 in arazoak, gizartea

Burkaz estalitako emakumea (FlickrCC)

Azken egunetan, Sarkozyk burka Frantziako leku publikoetatik at ikusi nahi duela esan duenetik, berriro zabaldu da burkaren erabileraren alde eta kontrako ikuspegien eztabaida. Honek ni ere hausnarketara eraman nau. Lehendabizi, burkaren jatorriak irakurri ditut, estali hau daramaten emakumeen ikuspegia ulertzeko xedearekin.

Labur esanda, emakumeak goitik behera estaltzen dituen tela honen atzean dagoen historiak erlijioan du jatorria. Afganistango populazioaren %80 talibanen (mugimendu politiko islamikoa) menpe dagoenetik, emakumeen bizitza debekuz eta arriskuz betea dago. Burka da horien erakusle garbietako bat. Gizonak ez erakartzearren, emakumeen gorputzak erabat estalita egon behar du tela honen atzean; baita begiak ere (sare itxurako tela batekin, ikustea ahalbidetzen diena), begiradari ere gorputzeko beste edozein zati erakusteari bezain besteko garrantzia ematen baitiote. Honekin, emakumeak gizonaren agindupean daudela ondoriozta dezakegu; lehen aipatutako debekuen artean, gizonek ez bezala, emakumeek ez baitute ez hezkuntza, ez lanerako eta ezta osasun zerbitzuak jasotzeko aukerarik. Baina ikus dezagun zergatik askok eta askok ez dugun islamak ezarritako janzkera hau onartzen.

Erlijio hau oso zabaldua ez dagoen herrialdeetako kaleetan edo beste zenbait lekutan burkadun norbait ikusiz gero, aurpegi arraroz begiratuko dugulakoan nago. Hainbat kasutan, ez dutelako onartzen; eta beste batzuetan, ordea, nahiz eta onartu ohikotzat jotzen ez dutelako. Gure herrialdeetara etorri eta bertako kultura eta ohituretara ez moldatzeagatik dago gaizki ikusia burka, ez baitut uste inori ondokoak zer janzten duen axolako zaionik. Halere, ez da gauza bera aurpegia bistan eramatea, edo burka delakoarekin bere azpian ezkutatzen den pertsonaren ezer ez ikustea, emakumea den ere ez baitakigu, eta horrek mesfidantza apur bat ere ematen du.

Asko entzuten den beste esaldi bat integrazioarena da. Izan ere, nahiz eta haien herrialdean jantzi hauek eramatera derrigortuak izan (asko dira gogoz kontra jarri behar izaten dutenak), emakume ugari dago bertatik kanpo bizi eta burkaren itzaletik irteteko beldur dena. Halere, beldur honi aurre egiteko prest egon behar dute aukeraturiko jatorri berrian gizarteratuko badira. Izan ere, haien herrialdera joaten denak burka edo, gutxienez, hiyab (burua eta lepoa bakarrik ezkutatuz aurpegia estaltzen ez duen zapia) izeneko tela zatia jantzi beharra dauka; beraz, bertako ohiturak errespetatzea gustatzen zaien bezala, haiek bisitatzen duten herrialdekoei begirunea erakutsi beharko liekeela iruditzen zait.

Goitik behera estalia joatea gaizki ikusia egotearen beste kausetako bat emakumeen eskubideen kontra joatearen alde egiten duela da. Europar Batasuneko hainbat herrialdek burka eramatea emakumea gutxiestea dela diote, baina ez zait hori arrazoi nahikoa iruditzen honen erabilera debekatzeko. Gainera, kontraesanean erortzen dira UEko Oinarrizko Eskubideen 18.artiukuluan, erlijio batekoa izanik bere adierazpena ezin galerazi daitekeela argi adieraziz.

Amaitzeko, beraz, erlijio islamikoa ugaria ez den herrialdeetan burkaren erabilera debekatzea alde batetik ondo iruditzen zait, lehen esan bezala gizarteratzean arazoak ekartzen dizkiolako, batez ere, tela horren azpian dagoen emakumeari. Bestetik, erlijioaren adierazpena debekatzearen aurkakoa naiz, herrialdez aldatzeak ez baitu zertan zure pentsaeran inolako eraginik izan. Horregatik, burkaren antzekoak diren Chador eta Hiyab (honetan ere aldeko eta kontrako iritziak daude musulman praktikanteen artean) janztera bultzatuz, bi alderdien arteko adostasuna lor daitekeela uste dut: erlijioaren agerpena debekatu ez eta aurpegia bistan uzten duen zapiaz estali.

Informazio gehigarria:

Burka eramatearen edo ez eramatearen ondorioak:

Comments { 5 }
-->