Archive | irakurlearen txokoa

RSS feed for this section

Punk, rock’n’roll & reggae matxinada, PADDY REKALDE

Paddy Rekalde idazle ezaguna dugu genero desberdinetan (Aizu, Paddy!, Whiskey koloreko gauak, Sex Abaroa, Rebel Mayo Colorao, Bilbo Dub Kronikak), eta hainbat bildumatan hartu du parte. Ohiko sinadura dugu Aizu!, Ostiela! eta Putz bezalako aldizkarietan, eta baita prentsan ere. Literatura eta musika uztartzen laketzen da bereziki, eta hortik liburu hau, The Clash-zale amorratu baten aitortza literarioa.

Hauxe da liburuari buruz izan nuen lehenengo informazioa eta pentsatu nuen lehenengo gauza izan zen noiz edo noiz irakurriko nuela. Nigan berezkoa den bezala, ez nintzen munduko liburu-denda hoberena den Mujika papertegira (nire izebaren liburu dendara) hegan joan. “Noizbait irakurriko duk” esan nion nire buruari. Momentu hartan, Garikoitz Mujikak idatzitako Gazte Matxinada inoiz kontatu gabeko historia liburua irakurtzen ari nintzen, ondoren, blog honetantxe iruzkin bat jartzeko asmoz, baina denboraz justu nenbilela eta gerorako utzia nuen liburu hau irakurtzen hasi nintzen. Kezka batekin baina: Paddy hau idazle euskalduna izango al da? e-mail bat Gaztelupeko hotsak zigilura eta kitto! Beraiek ziurtatu zidaten Paddy euskal The Clash zale ugarietako bat dela.

Liburu honekin euskal rockean horrenbeste eragin izan duen taldea barruagotik ezagutzeko gai izan naiz baita ingeles hauen letren esanahia hobeto ulertzeko ere. Liburuaren hasiera Londresen kokatzen da 70eko hamarkadan The Clash eta beste talde punk askoren sorlekuan. Garai hartan gazteek bizi zuten egoera kontuan izanik esan daiteke Punk mugimenduak gazteen beharrak ase zituela. Musikaz deus jakin gabe gazte asko herritik irteten hasi ziren musika jo eta mozkorraldi bat hartzeko. Punk kontzertu ororen ondoren liskarrak sortu ohi ziren nonahi, The Clashek, ordea, ez zuen halako liskarrik maite. Talde honek benetan nahi eta bultzatzen zuena matxinada zen, sistemarekiko desadostasuna eta mundu hobe baten aldeko aldarria zabaltzea zuen helburu, honetarako musika erabiliz.
Talde ingeles hau Hertzainak talde euskaldunarekin askotan alderatu dut lagunartean eta gehienetan elkarrizketa berdin amaitu izan da: “Hertzainak da Euskal Herriko The Clash taldea”. Diskoen norabidea berdintsua izan dute bi taldeek; lehenengo disko gogorretik azkeneko musika lasaira eboluzionatuz, beti letra sozialen inguruan.

Punki britainiarrek ez zuten nahi The Clash Amerikako Estatu Batuetara joaterik estatu honen erruz punki hauen talde kuttuna punk musikatik urruntzen omen zelakoan baitzeuden. Ez zen horrela, aldarazten zituena adina zen, ez zuten nahi musika estilo bakar batean geratu, punkaren hesia hautsi nahi zuten. Joe Strumer abeslariak horrela zioen Sandinista! disko lasaia kaleratu zutenean:

Nik uste dut orokorrean ez dela jendearen gustukoa izango. Punk gazte horiek ez lukete erosi beharko baldin eta bilatzen dutena rock anfetaminikoa bada. Beharbada bestelakorik bilatu beharko lukete, UK Subs edo Rejects bezalakoak… Musikak aldaketak behar ditu. Espero dut jendeak hau ulertzea… eta guri egiten uztea. Jotzeak, esperimentatzeak… horrek gaitu beldurtzen, horixe da egiten ari garena.”

Eta Jokinekin Belfasterako bidean Dublinen geratu aurretik hau irakurri izan banu, eskuetan izan nuen lehenengo disko zoragarria erosiko nuen, Sandinista! disko bikoitza erosi ordez. Lastima. Disko honen aurkezpena Euskal Herrira iritsi zenean (duela hogeita bost urte) Madril eta Bartzelonatik igaro berriak ziren eta soinu arazoak omen zituztela zioten zurrumurruak azaldu ziren egunkarietan. Ez omen zen sarrera askorik baina azkenean 7000 bat The Clash zale agertu ziren Donostiako zitara, bertaratutakoek inoiz ahaztuko ez duten kontzertua entzutera.

Garai honetarako, taldea barnetik deseginik zegoen eta honen isla denbora batera gertatuko zena izango da. Topper Headon bateria-joleak heroinarekin zituen arazoei aurre egin ezinagatik kaleratua izango da eta, urte batzuk beranduago, 15 hilabete egingo ditu kartzelan lagun bati gaindosia eragingo dion heroina eskuratzeagatik. Talde barneko harremanak, beraz, ez dira oso erosoak eta, azkenik, 1985. urtean amaiera emango diote ibilbideari eta bakoitzak bere bidea hartuko du. Dena den, badirudi, aurtengo udan zorte latza izango dugula euskaldunok, izan ere Joe Strummer taldeko gitarra-jole, kantari eta liderra hila den arren, berriro bat egingo baitute uztailean Bilbon egingo den Bilbaolive Festibal festibal berrian. Zorte pixka batekin bertan izango gara.

Comments { 0 }

Berandu da gelditzeko – UNAI ITURRIAGA

Unai Iturriaga bertsolari moduan ezaguna den arren, ez da idazle makala. Halaxe frogatzen du Berandu da gelditzeko, 1974an jaiotako durangarraren irakurri berri dudan eleberriak. Egia esan, ez nuen arrazoi berezirik izan liburu hau hautatzeko. Orain dela ez asko idatzitako nobela bat nahi nuen eta honen izenburuak erakarri ninduen.

Bertan, Mikel izeneko gazte bat da protagonista eta istorioaren muina Bilbon kokatuta egon arren, Euskal Herria osoan zehar mugitzen da, azkenik Parisean amaitu arte. 2000. urtean, Mikel Zuri-Beltz izeneko musika taldearen partaide da eta Dionisos izeneko gizon xelebre baten pisuan bizi da musu-truk. Bilboko festa batzuetan, bere taldekide Aneren lehengusu bat ezagutzen du, gerora izugarrizko arazo eta buruhauste ekarriko dizkionak: Aneren lehengusu hura ETAko kidea da eta poliziatik ihesian dabil.

Eleberri honek paregabeki islatzen ditu gazteen gorabeherak: beraien arteko liskarrak eta haserreak, lanpostuen beharra, diru kontuak… Gainera, zenbaitetan gure gizartean horren lotsagarri agertzen diren alkohola, drogak… naturaltasunez aurkezten ditu.

Gustura irakurtzen den liburua da: gazte baten arazoak tarteko, denetik ikusteko aukera ematen du. Bigarren plano batean agertzen diren pertsonaia dezente topatzeko aukera ere badugu eta hauek ere badute beraien garrantzia. Nire ustez, Dionisos eta Pietatea, besteak beste, lirateke zentzu honetan erakargarrienak.

Ez ditut liburuaren datu gehiego aipatuko. Izugarri gozatu dut berau irakurtzen eta, besterik gabe, zuek ere beste horrenbeste egitera animatu nahi zaituztet. Merezi du, benetan.

Liburuaren kritikaren bat irakurri edo Unai Iturriagari buruz apur bat gehiago jakin nahi baduzue, klikatu hemen.

Comments { 0 }

Eguzki Beltzaren Sekretua – Alberto Ladron Arana

Ehun metro, kalkulatu zuen Oskarrek. Ezpain artetik txistukatzen hasi zen egun osoan buruan jirabiraka ibili zitzaion musika: Wagner. Tannhauserren obertura. Handiosa, ahalguztiduna, antzinako Jainko baten jaiotza laguntzeko sortua balitz bezalakoa. Bere batailoia utzi eta faxisten mendeko lurraldean sartu zenez geroztik gogotik kendu ezinik zebilen. Lau egun igaroak ziren ordudanik. Lau egun, Gernikako infernutik ateratzea erabaki zuenetik. Gauza anitz gertatu ziren ordudanik. Atseginak batzuk, ilunak beste batzuk.

Alberto Ladron Arana Horrelaxe hasiko du Alberto Ladron Arana idazleak Eguzki Beltzaren Sekretua izeneko eleberria. Iruñear hau maisu eta psikologia ikasketak egin zituen eta gaur egun Nafarroako Unibertsitate Publikoan lan egiten du, ordenantza gisa. Hainbat ipuin lehiaketa irabazi ditu eta nobela honez gain, Itzalaren baitan (Irun Hiria saria) , Xake Mate (Zubikarai saria) eta Arotzaren eskuak eleberriak publikatu ditu.

Baina ni azken bi hauek albo batera utzita, hasieran aipatu dudan eleberriari egingo diot aipamena; alabaina, fikzioz bustiriko nobela errealista hau atsegina eta irakurterraza iruditu zait. Batetik, autoreak hasiera-hasieratik istorioan murgildu nau, bai bertako girotzearengatik eta bai nobelaren kutsu errealistarengatik, nahiz eta baduen irudimenezko eta fikziozko aurpegi bat. Bestetik, irakurterraza dela aipatu dut eta irakurriz gero, berehala ohartuko zarete horretaz, esan daiteke erabiltzen duen hizkuntza ulergarria dela guztiz.

Eguzki beltzaren sekretua Baina goazen lanaren alde subjektiboa baztertzera eta objektiboari heltzera, hots, eleberriaren argumentuari:

Istorio honen protagonista Oskar dugu, Gerra Zibilaren ostean Euskal Herriko Iparraldean erbesteraturik dagoen euskal gudari gazte bat, espioi-lana egitera bidaliko duten gazte bat. Alemaniara bidaliko dute naziek Tibetera egin zuten Eguzki Beltza izeneko bidaiari buruzko ikerketa egitera. Horretarako, Weber SSko kide den Webar jauna zelatatu beharko du, bere aita, hain zuzen ere. Baina Oskarrek ez du horren erraz bere eginbeharra burutuko Del Valle agente espainiarra zelatatzen izango baitu une orotan.

Beraz, hasieratik bukaeraraino irakurlea intrigaturik mantentzen duen istorio horietako bat dela esan daiteke; eta, beraz, zuek guztiok Eguzki Beltzaren Sektretua irakurtzera animatu nahi zaituztet.

Informazio gehiagorako, klikatu hemen eta idazlearekin harremanetan jarri nahi baduzue honako hau da bere helbidea: alberto.ladron@unavarra.es

Comments { 2 }
-->