(B) 1. adb. Lotu edo elkartu gabe. 2. adb. Bertan behera utzita. Gu hemen deslai utzirik umezurtz gisa. 3. izond. Lotu gabea, utzia. Txakur deslaiak.
Sinonimoak: (1) askatu, aske, lotu gabe, solte, utzi (2) abandonatu(rik), bere gisa utzi(ta) (3) bakarti, banakako, basatu, galdu, herratu…
Herri bueltan zeuden lur guztiak jaberik gabe geratu ziren, olibondoak, gari sailak eta lantzeko lurrak, deslai zeuden, zeinek landu gabe. [Riomundo, Jon Maia]
izond. 1. Bere barnean zatiki solidoak dituelako arre agertzen den likidoaz esaten da. Ur uherretan arrainak atzemateko. 2. (hed.) Garbia ez dena.
Sinonimoak: (1) zikin, lohi (2) arre, gris, uhersko (3) turbulentu, zurrunbilotsu.
Uher zihoazen urak azpitik. [Mentxakaren aitorpena, Jose Ramon Goikoetxea / Rafa Egiguren]
iz. (Ipar.) 1. Pairakortasuna, jasankortasuna. Pairu handiko gizona. 2. Pairamena.
Sinonimoak: pazientzia, jasankortasun, eramankizun, egonarri, jasapen, itxaropen, iragapen, soportu…
Eta, marrazkiaren ondotik, pazientzia eta pairu osoz, pintatu zuen, hurrengo asteetan, koadro handi hura eta, osaba Joanikotek iragarri bezala, Pedroren arrakasta sekulakoa izan zen. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien]
izond. Zakarra, ezatsegina.
Sinonimoak: zakar, ezatsegin, latz…
– Arrazoi zaukak Mateok -esan nuen takar, Patxiren argudioa hausteko-, epai honegaz gure borrokak gainditu egin ditik orain arteko mugak, Euskal Herri osoa guri begira zagok. [Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri, Koldo Izagirre]
1. izond. Barea, lasaia. Gau narea. 2. adb. Bare, lasai. Zerua izar zegoen eta nare. • NARERIK. Nare, lasai. Zaude narerik.
Sinonimoak: bare, lasai, patxadatsu, baketsu, ekuru, trankil, patxadazko, naretsu, gozo.
Halako ekintza bortitzek uxatu egiten zuten eta; iragana haren izaera nare eta baketsuaren lekuko zen. [Mirarien kalezuloa, Nagib Mahfuz / Patxi Zubizarreta]
iz. Ezkaratza, etxebizitza-eraikinen sarbidea.
Sinonimoak: (1) atari (2) atalondo, ezkaratz (3) solairuarte
Oinezko batzuei bere ingeles traketsean galdetu ondoren aurkitu zuen, kantoi estu eta lokaztu bateko bebarru batean. [Gezurrak, gezurrak, gezurrak, Iban Zaldua]
iz. (Ipar.) Hotzeria.
Sinonimoak: hotzeri, marranta, katarro, erlastasun, erlastura, erramazko, kostoma…
Maiatz hartan, ordea, bi astetan gaixo antzean egon nintzen, etxetik atera gabe, mafrundi handi batekin eta kalentura pixka batekin, eta orduan gertatu zen gertatzekoa. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien]
Reply