Gaurko hitza

Updates from abendua, 2010 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 4:40 pm on 2010/12/10 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hurrupa 

  iz. (batez ere Ipar.) Batean ahoratzen edo irensten den edari-kopurua; hurrupatzea. Bi hurrupaz hustu zuen kopa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.
  [hurrupatzea] zurrupa, zurrupada, zurrupaketa, zurrut, hurrupaketa Ipar., dangada Bizk., zurrustada Bizk., zurrutada Bizk., trago beh., xurrupa adkor., klinkada g.e., zirrista Ipar. g.e., kurka zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es sorbo, trago
  fr gorgée, trait
  en sip, gulp

  Hori guztia oroitzeak sorrarazi dion ongieza arintzeko, beste hurrupa bat egin du idazle gazteak. [Pospolo kaxa bat bezala, Patxi Zubizarreta (Pamiela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:06 am on 2010/12/09 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mitxa 

  Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak ontzat ematen ez duen hitza da, berez:  mitxa* e. metxa. Eta pena da, metxa eta mitxa ez baitira gauza bera. Eta mitxa idatzi nahi denean metxa idaztea, hitza eta hitzaren izpiritua ez errespetatzea da.

  Ipar Euskal Herrian “mitxa” ez zaio metxari erraten, baizik eta pospoloari. Baina beste adiera bat ere badu, are garrantzitsuagoa, Orotariko Euskal Hiztegian ageri den antzera:

  mitxa (BN ap. Lh; H). “Il se dit de matières inflammables et à moitié brulées, préparées pour le briquet. Zure dunda mitxarik gabe da, votre étui à mèche est sans mèche” H. “Allumette” Lh. Mutilak zigarreta bat piztu nahi izan zuen […]; bi mitxa erabili behar izan zituen heltzekotz. Mde Pr 153. (Fig.). Ba, egiazki, arno gaitza da hau! Zer mitxa duen!!! Larz GH 1934, 487.

  Mitxa da norbaitek bere baitan daukan energia, indarra, bizitasuna. Eta energia, indar edo bizitasun hori ez da “metxa”, eta ez da zuzen “mitxa”-ren ordez “metxa” zuzentzea, indar edo energia hori adierazteko.

  Eneko Bidegain

   
• 

  Maite 12:02 pm on 2010/12/08 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zurrunga 

  iz. Lo egonik, arnasa hartzean egiten den hotsa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [lo egitean, hots berezia] korroka Ipar., kurrunka Zub., marranga g.e., zurru g.e. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es ronquido
  fr ronflement
  en snore

  Handik gutxira, zurrunga bat entzutea iruditu zitzaidan, baina ametsa zela pentsatu nuen. [Korapiloak, Jasone Osoro (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 2:35 pm on 2010/12/07 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  oroitu 

  da/du ad. Gogora etorri, gogora ekarri. Oroit gaitezen euskalkiak gero eta gehiago bereizten ari zaigun mugaz. Oroit dezadan hainbeste argitaraldi izan dituen liburu hura. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.
  [gogoratu] burura ekarri, burura etorri, bururatu, gogora ekarri, gogora etorri, gogoratu, gomutara ekarri, gomutatu, akordatu Heg. beh., oroit Ipar., gomuta izan Bizk., gomutaratu Bizk., ohartu Zub. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es recordar, memorar
  fr (se) rappeler, se souvenir
  en to remember

  Ez nuen deus oroitu nahi, ez nuen deusez gogoetatu nahi, ez nuen deus desiratu nahi. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 8:23 pm on 2010/12/06 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  malur 

  iz. (batez ere Ipar.) Ondikoa, zorigaitza. Aurten gertatu zaigun malurak erdiratu dit bihotza. Malur egin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.
  [ondikoa, zorigaitza] ezbehar, koaita, miseria, zorigaitz, zorigaizto, zoritxar, dohakabetasun Ipar., dohakaitz Ipar., lazeria Ipar., makur Ipar., ondiko Ipar., desditxa beh., desgrazia beh., alditxar g.e., gaitzegoki g.e., helkaitz g.e., lankerio g.e., behargabe Ipar. g.e., destorbu Zub. g.e., asturugaitz zah., dohaingaitz zah.UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es desdicha, desgracia
  fr malheur, disgrâce
  en bad luck, misfortune

  Hala eta guztiz ere, inoiz ere ez malur handiagorik, maitasun ziztadak jaso nituenean baino. [Hollywood eta biok, Javi Cillero (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 10:57 pm on 2010/12/05 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  abrikot 

  iz. BOT. ABRIKOTONDOaren fruitua, hori edo laranja kolorekoa, oso mamitsua eta jaki ona dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

   
• 

  Maite 11:50 am on 2010/12/04 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aintzatu 

  du ad. Aintza eman, goratu, goretsi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. neol.
  [aintza eman] aipatu, aupatu, bedeinkatu, famatu, goragotu, goraipatu, goratu, laudorio(ak) eman, laudorioztatu, alabatu Heg. g.e., goraltxatu Ipar., goretsi Ipar., handietsi Ipar., laudatu Ipar., loriatu Ipar., goietsi jas., gorendu jas., gorabideratu g.e., lorifikatu Ipar. g.e., handizkatu zah., bantatu Ipar. zah. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es glorificar, ensalzar
  fr glorifier
  en to glorify; to praise

  Baina Herder -“izar bat gabe, konstelazio bat da” Jean Paul-en esanean- egiaz bidegurutze bat da pentsamenduaren his torian, eta, ondorengoen artean, zapuztu bezalaxe, beretakotu ere eskuinek na hiz ezkerrek -hauek maizago- egin izan dute XIX. eta XX. mendeetan behin eta berriro. Renanek adoratu du, eskuindarra da hori. K. Eisner Batzar Errepubliken iraultzaile erradikal juduak “humanitatearen ideal iraultzailearen profeta” gisa aintzatu du. [Volksgeist – Herri gogoa. Ilustraziotik nazismora, Joxe Azurmendi (Elkar, 2007) Orr.: 90] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)