Updates from urtarrila, 2014 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 8:47 am on 2014/01/24 Permalink | Reply
    Tags:   

    antoxin 

    iz. Eskulekudun metalezko ontzia.

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    antoxin (V-gip; A Apend), antoisin (V, G), antosin (V, G-to), antoitxin (A Apend), antotxin (A Apend), antixon (V-gip), antixun (G-goi-to; VocZeg 287, H (G)), antusin (V-gip), antuxin (V, G), antuxun (G-goi-azp), antuxune (G-goi), antuxan (Darric ap. DRA), andosin (Darric ap. DRA). Ref.: A (antoisin, antixon, antoxin); EI 382; Urkia EEs 1930, 9; Iz ArOñ (urúntzi), UrrAnz y To (antosiña); EAEL 130; Elexp Berg (antosiñ).

    Sinonimoak:  iz.
    [txolota] : txolot, txolot-ontzi, gailleta. (Labayru Ikastegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Labayru Ikastegia eta Word Reference hiztegiak):

    es tazón; vaso de metal con asa
    fr mug, grande tasse, tasse haute
    en mug, large drinking cup with handle
    port caneca

    Entzun:

    -Utzazu antoxin hori! – esan zuen oihuka zerbitzuburuak eta antoxin urdinari zartakoa eman eta lurrera bota zuen, eta zerbitzuburuak halako ostikoa eman zion ezen armairu azpiraino bidali baitzuen hegan kinki eta kanka. [Zorrotz begiratutako trenak, Bohumil Hrabal / Fernando Rey (Alberdania-Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    antoxin (Dreamstime.com)

     

  • Maite 5:48 pm on 2014/01/23 Permalink | Reply
    Tags:   

    mutxi 

    iz. (Ipar.) Lizuna, lizuntzen edo zurmintzen denari sortzen zaion orban-multzoa.   (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz. Ipar.
    [lizuna] : lizun, lizuntasun, mutxidura Ipar., zurmin Ipar., zurmindura Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (Ipar.) moho, enmohecimientoo
    fr (Ipar.) moisi
    en mould (Br); mold (Am)
    port mofo, bolor

    Entzun:

    Hirugarreneko estaia-artean goiti egitear geratu zen, gohain eta gogoeta: nola mila deabru bizitzen ahal ziren jendeak, familia osoak alaina, zahar, zoko eta mutxi baporea zekarten kukumixa kaiola hauetan?  [Zeruetako erresuma, Itxaro Borda (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    mutxi (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 8:19 am on 2014/01/22 Permalink | Reply
    Tags:   

    barride 

    iz. Auzokidea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    barride (B, L-ain, Sal, R; SP, Ht VocGr 438, Dv, H). Ref.: A; Izeta BHizt2.

    1. Vecino. “Barridea (O), voisin” SP.

    2. (G-nav, Sal, R; H). Ref.: A; Iz Als. Vecindad, barrio.

    Sinonimoak: iz. Naf.
    [auzoa] : auzo, auzokide, auzoko, auzotar, bizilagun, etxelagun, etxekide g.e (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Orotariko Euskal Hiztegia eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (GN) convecino, -a (2) vecindad, barrio
    fr (1) voisin, -e (2) voisinage
    en (1) neighbour, neighbor EEUU (2) neighbourhood, neighborhood EEUU
    port (1) convizinho m, -a (2) vizinhança

    Entzun: 

    Polizia-nobela bat idatzi nahi duen kazetari baten istorioa: barride marjinatu batean jaioa, usma-zakur baten moduan dabil bera bizi den hiriko desmasiak ikertzen. [Errebolta, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-01-16)] (Berria.info)

    barride (FotopediaCC, Debora Ratliff)

    barride (FlickrCC, UrbanGrammar)

     

  • Maite 7:33 am on 2014/01/21 Permalink | Reply
    Tags:   

    ments 

    1. iz. Hutsa, akatsa. Zure lanak ments bat badu. 2. izond. Ergela, zozoa, adimen gutxikoa. 3. iz. EKON. Defizita. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
    ments iz. Zub. [eskasia] : ez, gabetasun, gabezia, huts, hutsaldi, peitu, eskas Ipar., eskasia Ipar., eskastasun Ipar., eskaskeria Zub., falta beh., gabe jas., peitutasun Ipar. zah.
    ments izond. Ipar. [ergela] : arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ergel, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (Z) falta, carencia, déficit (2) (Z) defecto, error, tacha (3) (Ekon.) déficit (4) (Ipar.) idiota, lelo, -a, imbécil
    fr (Ekon.) manque, absence, défaut, déficit
    en lack, shortage, scarcity
    port falha, carência, déficit

    Entzun:

    Batzordeetan ari dira euskaltzain urgazleak eta euskaltzain ez direnak. Badute behar adinako zeresanik? Ez. Argi esan behar dut. Beti sentitu dut faltan. Urgazleei esku gehiago eman beharko litzaieke. Hori bideratzen, hor dago mentsa. [Andres Urrutia. Euskaltzainburua: «Euskaltzaindiak, zerbitzua ematen ez badu, jai dauka», Garikoitz Goikoetxea (Harian, 2014-01-19)] (Berria.info)

    ments (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 7:56 am on 2014/01/20 Permalink | Reply
    Tags:   

    lanpas 

    iz. 1. ITSAS. (B) Ontzietan geletako ate aurrean jartzen den alfonbra. 2. Etxeetako ate aurrean oinetakoak garbitzeko jartzen den alfonbra txikia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    lanpas. “(V-ple), alfombra colocada a la entrada de la cámara en los buques” A.

    Hiztegi Batuan:

    lanpas iz. ‘ate aurreko alfonbra txikia’

    Sinonimoak: iz.
    [oinetakoak garbitzeko alfonbra] : zerria (Elhuyar Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (B) (Itsas.) alfombra colocada delante de las cabinas (2) felpudo
    fr paillasson
    en doormat; mat
    port apacho

    Entzun:

    Ez du lurra lantzen, ez du ehuntzen, eta hala ere Salomon bere loria guztian ere ez zen egun oson etzanda egoten lanpas baten gainean, eguzkipean izerditan blai, euli-bazka bihurturik eta guri-guri, bere jabeak lan egiten zuen bitartean isats salomonikoaren dantza alferra eta gainera esker oneko begirada gozoa erosteko.  [Deabruaren hiztegia, Ambroise Bierce / Xabier Olarra (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    lanpas (Orreaga Aranburu, CC)

     

  • Maite 11:05 am on 2014/01/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    buztanikara 

    iz. ZOOL. Motazilidoen familiako eta Motacilla generoko hegazti paseriformeen izen arrunta. Gorputza luzexka, isatsa luzea, burua txikia eta mokoa zuzena dute. Txikiak dira eta Europa eta Asian bizi dira. • buztanikara hori. Bizkarra gris-urdinxka du eta sabela horia. (M. cinerea). || buztanikara zuri. Lumajea zuri, beltz eta grisa da (M. alba). || larre-buztanikara. Buztanikara horiaren antzekoa da baina bizkarra gris-berdexka du (M. flava). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

     

    • Maite 1:26 pm on 2014/01/19 Permalink

    • Tarrat 1:55 pm on 2014/01/19 Permalink

      Sinonimoak: ipurdikara, eperdikara, negutxoria, elurtxoria, apeztxorria, señorita…

      Irudian ageri dena hilabeteko umea da, eta ez da oso adierazgarria, berehala aldatzen baitzaio itxura.

    • Maite 5:29 pm on 2014/01/19 Permalink

      Aupa, Tarrat! Sinonimo horietako asko aurkezpenean jasota, baina berri batzuk ere eman dituzu: señorita, eperdikara… Mila esker! Argazkiari dagokionez, Creative Commons irudiak ipini behar ditudanez, ba, horixe topatu dut. Ikusi duzu nonbaiten bakarren bat adierazgarriagoa? :))

  • Maite 11:11 am on 2014/01/18 Permalink | Reply
    Tags:   

    katilu 

    iz. 1. Lurrezko edo toskazko ontzia, biribila eta kirtenik ez duena, esnea eta antzeko edariak hartzeko erabiltzen dena. 2. Ontzi honen edukia; bertan sar daitekeen likido-kantitatea. 3. MIKOL. Pezizaleen ordenako eta Disciotis, Plicaria, Aleuria, Lachnea, Sepultaria, Phialea eta Helotium generoetako onddo askomikotinoen izen arrunta. Fruitu-gorputza ahurra da eta katilu–itxura dauka. Batzuk jangarriak diren arren ez dira oso preziatuak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    katilu (G-nav, B; H, VocB; -illu V, G, AN-ulz-egüés-ilzarb-olza, B; Mic 6v, Lar; Añ y H (V, G)), gatilu (-th- L; Lcc 120, Volt 76 (-illu), H; -thillu Urt III 20, H), gatelu (L, BN, S; -th- Dv, H), gateilu (L, BN, S; -illu Ht VocGr 354), gatulu (BN-arb-lab, R-uzt; -th- BN-baig, S; Arch VocGr, VocBN, H (S)), katulu (R), katelu (H; -ellu Lh), katuli (Añ (AN)), katillo (V-gip), gatillo (R). Ref.: Bon-Ond 163; A (katillu, gathelu, gatulu, katulu, gatillo); VocZeg 288; Lh (gatelu, gateilu); Lrq (gathülü); Garate 6.a Cont BAP 1949, 360; Iz R 403, Ulz, Als, ArOñ, To; Etxba Eib (katillo); Elexp Berg. Cf. kontakatilu.

    Tr. Documentado a partir del s. XVIII en todos los dialectos.

    Etim. De lat. catillu.

    Sinonimoak:  iz.
    [kikara] : kikara, taza Heg. g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) tazón; taza [grande] (2) [edukia] tazón; taza [grande] (3) (Mikol.) nombre que reciben varios hongos, entre ellos las pezizas, que tienen cuerpos fructíferos cóncavos y en forma de tazón (géneros Disciotis, Plicaria, Aleuria, Lachnea, Sepultaria, Phialea y Helotium)
    fr bol, tasse
    en cup [small]; mug [medium]; bowl [big]
    port pote m, vasilha ƒ.

    Entzun: 

    Gizonak katilua hustu eta oraindik koilara sartu zuen katiluan, azukre hondarren bat biltzeko, eta koilara bera ere miazkatu zuen, eta orduan, koilara katilu hutsean libre utzita, bere arrantzale eskuak katilu eta plateraren alde banatara jarri zituen. [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    katilu (Gaurko Hitza, CC)

    Praktikatu sukaldeko hiztegia ondorengo hitzapasekin:

    HitzaPasa sukaldea (1 & 2):

    Hitzapasa Hitzapasa
    HP sukaldea 1 HP sukaldea 2

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel