Gaurko hitza

Updates from martxoa, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 2:33 pm on 2015/03/31 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  anei 

  zenbtz. zehazt. (neol.) Mila.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  anei (Bera app., BeraLzM). Neol. creado por Arana Goiri en 1901 (v. AG 1868 y 1873). En la primera “reforma de la numeración euzkérica”, antes de la reforma definitiva, el término equivale a ‘ocho mil’. Sin embargo, este primer significado falta en los diccionarios y textos.

  Mil. Cf. ZA RIEV 1928, 587: “Anei ta unei itzak ez dira zarrak, orain ogeitamarren bat urte sortuak baizik; idaztietan erruz erabili dira ordea“. Cf. unei. v. mila. Sei anei (milla) kristau. J. Ayerbe EEs 1912, 35. Orain anei (milla) urte India-aldetik ekarrijak. Altuna 19. Gitxienez nekusan ogei anei notin. Enb 32. Anei eskar! Ordaintzat / Dopaltzut zoruna. Ib. 125. Josu, Miren, Joseba! / Josu anei bidar! / Etzendun, emaztia, / ori esan biar. Ib. 166. Maizen erabiltzen diran beste zenbaki aundiak: milla, […], amarreun, anei. ZA RIEV 1928, 587. Zazpireun aneitik (millatik) gora. ZA Euzk 1929, 28. Ta mosu onek –samurki diraust– / ez dabes anei abesti? “¿No canta mil canciones?”. Laux BBa 60. Bitartian anei argi uri ortan / agertuten dira. Ib. 118. Eun eta anei beso be ba dot nik urteten bestien ganetik. Otx 15. Hamar gizon jeikirik, / anei jauntxo gerizpean. Mde Pr 286.

  Sinonimoak: zenbtz. neol.

  [mila]: mila (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mil
  fr mille
  en thousand
  port mil

  Entzun:
  

  Orain anei urte India aldetik ekarriak. Altuna 19. [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  anei (Irudia: mefinefoundation.org)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:12 pm on 2015/03/30 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  plaza 

  iz. 1. Herri barruko toki publiko eta zabala, eraikinez inguratua eta hainbat kaleren elkargune dena. 2. Jendaurrean aritzeko lekua, zenbait jarduera (kirol– edo bertso–saioa, esaterako) egiten den tokia; bizitza publikoa gertatzen den irudizko eremua. Euskara, jalgi hadi plazara! 3. Elikagaien aldizkako azoka, merkatua. Plazan erosten du. Azpeitian asteartetan izaten da plaza. Plaza egin. 4. Lanpostua (bereziki, Administrazioan funtzionario batek betetzen duena). Zortzi plaza betetzeko azterketa egingo da. 5. KIR. Frontisik gabeko pilotalekua. 6. KIR. Idi–dema, gizon–proba, etab.etan, norantza berean egiten den ibilbide-tartea (proba egiten den tokiaren arabera, distantzia desberdina da). 7. TAUROM. Zezenketa egiten den tokia (eskuarki zezen-plaza hitz-elkartean).  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [enparantza]: enparantza  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) plaza (2) plaza, lugar público, escena; lugar de recreo (3) (Heg.) plaza, mercado (4) plaza, puesto de trabajo (5) [frontisik gabekoa] frontón (6) (Kir.) [herri-kirol batzuetan] recorrido (7) (Ipar.) plaza, lugar, sitio
  fr (1) place (2) [jendaurrean aritzeko lekua] lieu public, scène, place (3) [azoka, merkatua] (Heg.) marché (4) [lanpostua] poste, emploi (5) fronton
  en (1) square; plaza (2) [jendaurrean aritzeko lekua] public life; stage, scene (3) [azoka] market, marketplace (4) [lanpostua] post
  port (1) praça

  Entzun:
  

  Euskara plaza publikoan jokatzen da, eta plazaren izaera publikoa euskaran.
  Plazan eta euskaraz harilkatzen da elkarbizitza, bizikidetza.
  Plazan eta euskaraz borrokatzen dira injustizia sozialak.
  Plazan eta eusakraz jartzen da frogan demokrazia.
  Demokrazia demokratizatzeko balio behar du euskarak. 

  [Bagara nor, Lorea Agirre]
  

  

  2.500 Km egin ostean, lekukoa Bilbora iritsi zen atzo. Hona hemen mezua! @EuskalakariAEK

   
• 

  Maite 4:17 pm on 2015/03/29 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aztarren 

  iz. (batez ere B) Aztarna, arrastoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [aztarna] :aierupen, arrasto, aztarna, hatz, lorratz, seinale, zantzu, herexa Ipar., aztar jas., kuntze g.e., antz zah., aieru Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es huella, señal, indicio; vestigio; pista
  fr trace, vestige ; empreinte ; piste
  en trace, vestige; tracks; clue
  port traço, vestígio; pista

  
  

  ALDAMENEAN

  Bihar ere nahi nuke

  aztarrenak atera eta

  gaur bezalako hautabidea izan

  noizbehinka patuari izkin egiteko azken kale ertzetik

  ahanzturak harrapa ez nazan zutaz gogoratzean

  irriari ezpainak doan emateko

  Bihar ere nahi nuke

  atzo adina kemen bildu

  joaten naizen lekura joanda ere

  giza-leizea habita dezadan

  neguminaren ostean

  zure ondoan ez bada

  zure ametsen ondoan

  berriro esna nadin

  [Joan da negua, Mikel Ibarguren (Susa poesia, 2011)]

   

   
• 

  Maite 6:30 pm on 2015/03/28 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  komando 

  iz. 1. INFORM. Aurrez egituratutako eragiketa edo ekintza bati hasiera ematen dion agindu edo informazio berezia. 2. MIL. Kide gutxiko unitate militarra,misio berezi eta arriskutsuak burutzeko prestatzen dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es comando
  fr commande
  en command
  port comando

  Linuxen, rm komandoa erabiltzen da artxibo edo fitxategi bat ezabatzeko.

  

  Komando (Billie Ward, FlickrCC)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2015/03/26 Permalink | Reply  

  jaka 

  iz. Besoak eta enborra aldaketaraino estaltzen dituen jantzia eta alkandoraren edo barnekoaren gainean jartzen dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [txaketa]: amilla, txamarra, barneko Ipar., txaketa Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) [jantzia] chaqueta, americana; [etiketazkoa] chaqué (2) Mil.) guerrera
  fr veste, casaque
  en jacket
  port paletó, blêiser

  Entzun:

  Roberto jaka erantzi eta alkandorako mahukak goratzen hasi zen. [Pasaia blues, Harkaitz Cano (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jaka (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 10:51 pm on 2015/03/25 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  burusi 

  iz. Ohe-estalkia, tapakia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [ohe-estalkia]: tapaki, manta Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es manta, centón; paño tosco
  fr couverture
  en blanket
  port cobertor

  Entzun:
  

  Argitsu eta atsegin agertu zen gela; ohe nahasiak eta burusi lurrera eroriak soilik salatzen zuten halako izu oraindik guztiz iraungi gabe bat. [Zazpi urkatuak, Leonid Nikolaievitx Andreiev / Jose Morales (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  burusi (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 1:27 pm on 2015/03/24 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  oilarkeria 

  iz. Oilartzen denak egiten duen ekintza gaitzesgarria, harrokeria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [harrokeria]: arrandia, burgoikeria, buruiritzi, handikeria, handiuste, hantuste, harrokeria, harropuzkeria, harrotasun, burujope Ipar., espantu Ipar., furfuria Ipar., superbiotasun Ipar., urguilu Ipar., laineza Gip., astintasun g.e., faunkeria g.e., haizekeria g.e., handipuzkeria g.e., handurreria g.e., hantukeria g.e., harroketa g.e., ilarrainkeria g.e., banaloria zah., baneria zah., banitate zah., faza Ipar. g.e., haidorkeria Ipar. g.e., hanpuruskeria Ipar. g.e., harrogoa Ipar. g.e., morga Ipar. g.e., burupe Ipar. zah., handigoa Ipar. zah., hankortasun Ipar. zah., superbia Ipar. zah., urguileria Ipar. zah., soberbia Heg. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vanidad, orgullo, altivez, altanería
  fr vanité, orgueil, arrogance
  en vanity, arrogance
  port vaidade, orgulho, altivez

  Entzun:
  

  Espainiako gobernua ez dago inoren oilarkeriak jasateko ordea, garbi gera bedi, horretan ere, monopolioa nork duen.  [Duintasuna, Iñigo Aranbarri (Larrepetit,2015-03-15 )] (Berria.eus)

  

  oilarkeria (Irudia: devocionalescristianos.org)