Gaurko hitza

Updates from ekaina, 2021 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:56 pm on 2021/06/02 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zerki 

  iz. g.er. Gaia; izaki baten funts aldaezina. Zer direnetan lau zerki agertzen omen dira: ura, airea, sua eta lurra. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 zerki. Elemento; sustancia. Animaren belarritik sartzen dan itzaren xixtu au, zerki bat danez gañera, egien eta ixilgordeen agertzea darama berekin. Or QA 181. Zentzu bakoitza, berari dagokion zerkiari edo zergauzari luzaro erne egon ezkero. Ib. 130. Ez-iakin ni, gaitza gorpuzki zala ziduridan, ez nolanaiko zerki. “Non solum aliqua substantia” . Or Aitork 118. Kezka oro galdu nuan alare zerki ustel-ezin dan artaz. “De incorruptibili substantia” . Ib. 183. Maria Birjiñagandik olako zerkirik etzitekela iaio nedukan. “Naturam” . Ib. 119. Edonoiz […] buruan ditugu ta ain zuzen, buruan iraultzen dugunaren noraezeko zerkia (elementua) omen dugu. Zait Plat 59. Zer diranetan lau zerki agertzen omen dira, ura, eguratsa, sua ta lurra. Ib. 78.

  2 zerki. “Una cosa regular. Zerki jan du, ha comido una cantidad regular (G-to)” Or Eusk 1926 (3-4), 45.
  Odolez ba du zerki orduko ixuria. “Ha despedido bastante sangre” . Or Eus 136.

  Sinonimoak:

  [zerki] : gai, osagai (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. elemento, parte constitutiva de algo; objeto, cosa
  fr iz. élément, partie constitutive de quelque chose; objet, chose
  en iz. element, constitutive part of something; object, thing
  port iz. elemento, parte constitutiva de algo; objeto, coisa

  Testuinguruan

  Unibertso hori makina perfektu bat zen, non ere munduko zerki eta zerkitxo bakoitza pieza bat baita, bere lekutxo jakinean finko, denak dena mugatuz eta denak denari eutsiz, dena lege aldaezin eternalek kudeatua. [Volksgeist – Herri gogoa. Ilustraziotik nazismora, Joxe Azurmendi (Elkar, 2007)]

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:19 pm on 2021/06/01 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  otzara 

  iz. Bizk. Otarrea, saskia. Bisigu eder bat zekarren otzaran. Buruan otzara banarekin. Galtzarbean itsasorako otzara zuela. Gizonak otzara estalkia jaso eta ogi zatia eman dio mutilari. Asto otzarak.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  otzara. 1. (V; Lar in Aq 1333, Mg PAbVoc , Añ (V), Izt 109r, Dv (V), H (V); -ea det., Añ (V); -ia det., Izt), otsara. Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Holmer ApuntV; EAEL 142; Elexp Berg. Cesto. “Cesta, cesto” , “canasta”, “banasta” Añ. “Cesto en general, zarea, otzaria, propiamente cesto en que se conduce el pan” Izt 24r. “Ozarea [sic, sin duda por otz-] (Gar), panier” H. “Cesta de mimbre” Etxba Eib. v. otarre. Kizkiaz… otzarara. “Con el garabato… al cesto” . RGA 18. Gero [eskutaak] isten ditube otzaran kukustuta. Mg PAb 139. Iminten da lurra edo autsa otzara baten. Ur Dial 116 (It y Dv saski, Ip zare). Umeari eragiten / otzara zarrean. Azc PB 234. Buruen otzara banagaz. A BGuzur 123. Ezin iasorik euren otsara astunak. Ag Ioan 109. Txalopa barruko arrañ, otzara, soka ta tresna guztiakaz batera. Ag Kr 89. Saski zarrak eta otzare zulatuak berritzen. ‘Les corbeilles rompues et les paniers troués’ . Or Mi 4. Josteko-otzara bat bere artazi ta aril […] ta enparau gustijekaz. Kk Ab II 37. Ara non ikusten dauan antzar lokea otzara andi baten barruban. Otx 138. Asto-otzarak ez egozan utsik. Erkiag Arran 55. Besigu eder bat ekarran otzaran. Bilbao IpuiB 43. Nai dogun salneurrian / otzarak saldute. BEnb NereA 123. Lau edo bost saltzaille egongo ziran, bakotxa otzara andi bana erroskaz. Etxabu Kontu 87. Zelan isten ninduen otzara baten zapi batzukin, lo egin nagian. Gerrika 16. v. tbn. Echta Jos 72. Ort Oroig 38. Enb 97. Laux BBa 108. 2. “(V-ger-arr-oroz-m), quesera, cestito para hacer quesos” A. 3. (V-arr ap. Ibarra Dima ).
  Recipiente cuadrado de flejes para hacer la masa de pan.

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [otarrea]: otarre, saski, zare Ipar./Naf., esporta Naf., zestera g.e., zesto Heg. beh., banasta Heg. g.e., xexto Gip. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) cesto; canasta
  fr iz. panier
  en iz. basket
  port iz. cesto; canasta

  Testuinguruan

  Arotzaren etxean otzara aulki. (Esaera zaharra)