zerki

iz. g.er. Gaia; izaki baten funts aldaezina. Zer direnetan lau zerki agertzen omen dira: ura, airea, sua eta lurra. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 zerki. Elemento; sustancia. Animaren belarritik sartzen dan itzaren xixtu au, zerki bat danez gañera, egien eta ixilgordeen agertzea darama berekin. Or QA 181. Zentzu bakoitza, berari dagokion zerkiari edo zergauzari luzaro erne egon ezkero. Ib. 130. Ez-iakin ni, gaitza gorpuzki zala ziduridan, ez nolanaiko zerki. “Non solum aliqua substantia” . Or Aitork 118. Kezka oro galdu nuan alare zerki ustel-ezin dan artaz. “De incorruptibili substantia” . Ib. 183. Maria Birjiñagandik olako zerkirik etzitekela iaio nedukan. “Naturam” . Ib. 119. Edonoiz […] buruan ditugu ta ain zuzen, buruan iraultzen dugunaren noraezeko zerkia (elementua) omen dugu. Zait Plat 59. Zer diranetan lau zerki agertzen omen dira, ura, eguratsa, sua ta lurra. Ib. 78.

2 zerki. “Una cosa regular. Zerki jan du, ha comido una cantidad regular (G-to)” Or Eusk 1926 (3-4), 45.
Odolez ba du zerki orduko ixuria. “Ha despedido bastante sangre” . Or Eus 136.

Sinonimoak:

[zerki] : gai, osagai (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. elemento, parte constitutiva de algo; objeto, cosa
fr iz. élément, partie constitutive de quelque chose; objet, chose
en iz. element, constitutive part of something; object, thing
port iz. elemento, parte constitutiva de algo; objeto, coisa

Testuinguruan

Unibertso hori makina perfektu bat zen, non ere munduko zerki eta zerkitxo bakoitza pieza bat baita, bere lekutxo jakinean finko, denak dena mugatuz eta denak denari eutsiz, dena lege aldaezin eternalek kudeatua. [Volksgeist – Herri gogoa. Ilustraziotik nazismora, Joxe Azurmendi (Elkar, 2007)]