arrama

arrama 1. iz. Oihu edo hots ozena. Oreinaren arrama. || arrama 2. iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, arrama-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adar].(Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 arrama.

1. (V-gip, G-nav, AN-mer), errama (V-gip; Lcc). Ref.: Bon-Ond 146; Iz Als , ArOñ (arrámaak, abáildu); Elexp Berg . Rama. “Rama de árbol, errexalan erram[e]a” Lcc. “Asi xate abailketan erramaak, inclinarse las ramas con el peso de la fruta” Iz ArOñ . Párte yágo dúte kristio ónek eta jústoek, nola arbolarén arráma sánoek. LE Doc 40. Orduban asten dira botaten adurra aotik masmia legez. Botaten dabe arbolen errametan euren inguruban. Ur Dial 5s (It arbaztetan, Dv adar artetan, Ip adarretan). Arbola arek ikusi dau bere erramen orrijetan bera galdu gura eben arerijuen ekatxa eta truxuba. (1864). BBatzarN 207. Kabiatik txoritxoak / zutela begiratzen; / beste batzuek zioten / errametatik kantatzen. AB AmaE 394. Zergaitik iru Personak dauken izate bakar bat bera, zelan arbola batek daukazan iru errama banak. Itz Azald 25. Sugea geldiro doa; erramen artean beste errama bat dirudi. Arti Tobera 285. Lizar arramak atarian. (G-nav). Satr CEEN 1969, 93.

2. errama (Mic). “Ramo, erramea” Mic (en la ed. de Fita <ercamea>).

2 arrama.

1. (AN, B, S; Gèze, Dv, H), arranba (S). Ref.: A; Lrq; Lh (arranba). Grito, sonido de los animales salvajes; grito de personas. “Mugissement” Gèze. “D’après Chaho, est une sorte de hurlement entremêlé de larmes, un appel au secours, syn. de marraska” Dv (que tbn. lo trae con h- inicial, tomado de Orreaga). “Cri de l’ours et autres animaux, cri rauque, mugissement” H. “(B), grito” A. “(Sc), mugido de las bestias” Ib. “(S), quejido” Ib. “(AN), aullido de lobo” Ib. “Bramido” Ib. “1.º cri des animaux sauvages. 2.º beuglement de la vache” Lrq. “(S-saug), beuglement de vache” Lh. “Arranba (S-saug), meuglement” Ib. Azkue interpreta erróneamente marrubia, que aparece como sinónimo de arrama en HeH Voc, y da para éste el sdo. de “fresa”. Oihanean huntzak hasten du arrama. (Canc. pop.). H. Salbaje baten arrama zitadak iduritu. Mustafa III. (ap. DRA) Altabizkarreko inguruetan senti dire otsoain izigarrizko harramak. (AN-erro). Orreaga 89. (ib. 57 (AN-ulz) marraskak, ib. 74 (AN-5vill) orruak, ib. 82 (B) y 85 (BN-baig) marrumak, ib. 94 (AN-arce) y 102 (Sal) añuriak, ib. 98 (Ae) ulubioak) Mendi-barrenen sarturik, / “Nun ezagokek” dasat nik; / eta dantzut artz-arrama, / esaten neri: “Azama!”. R. Errenderi in Onaind MEOE 801. Kallaren ttiuka, igelaren karaka, oreinaren arrama. Lf Herr 3-8-1961, 4. “(Sal), ruido intenso del mar, del agua en una presa, del trueno, del fuego en los incendios, etc.” A.

2. “Disputa (B)” A.

3. “Marrullería (AN-gip)” A Apend.. Judasen lagun egiten dana / portero zar bat Baionan, / aren tranpiya ez da pagatzen / ez emen ta ez Erroman, / gau eta egun beti or dabil / maleziyan da arraman. Tx B 180.

Sinonimoak: iz.

[abarra]: Bizk.abar, adar, besanga, beso, besaka Naf., errama Bizk. beh.    

[zarata ozena]: burrunba, dunbada, dunbots, durunda, furrunda, zaratots, harramantza Ipar., burrundara Heg., durundi Bizk., arroitu Naf., buila beh., hotsandi g.e., zunburrun g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. rama (2) iz. ruido intenso, estruendo; clamor; berrido, bramido, mugido, rugido
fr (1) iz. branche (2) iz. bruit fort, grondement; clameur; beuglant, rugissant, meuglant
en (1) iz. branch (2) iz. ruido intenso, estruendo; clamor; berrido, bramido, mugido, rugido
port (1) iz. rama (2) iz. barulho alto, estrondo; clamor; berrando, rugindo, mugindo, rugindo

Testuinguruan

Oreinaren arrama entzun genuen. #gaurkohitza