1 iz. Gaitasuna, adimena edo zerbaiti buruzko ezagutza neurtzeko proba, emaitza mekanikoki neurtzeko aukera ematen duena. Adimen testa. Azterketa test gisakoa izango zela jakinarazi zien ikasleei.
2 iz. Zerbait egiaztatzeko egiten den analisi kimiko edo biologikoa. Ik. proba 4. Hiesaren testa. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
test. Test. Eta “test” moduan erabil ditzakegu. MEIG VIII 36.
Albistegietan gai bakarra dago, eta albisteen bazka irensteko joera duen honi, honezkero, enpagua ematen dio gehiegizko jarioak. [Ezin astindu, Goizalde Landabaso (berria.eus, 2020-03-24)]
1 iz. Landare baten enborrean edo adar batean txertatzen den beste landare baten adarra. Ik. mentu. Hauta ezazu txertoa arbola gaztean eta ez zaharkituan. Madariondoa, txertoen bidez antzaldatuta sagarrak ematen. 2 iz. Txertatzea. Txerto batzuk landarearen beheko aldean egiten dira; goiko aldean beste batzuk. Azaleko txertoa eta txerto ziriduna. 3 iz. Pertsona edo animalia bati gorputzean sartzen zaizkion bakterio edo birus ahulduak, horiek sortzen dituzten eritasunen kontra babesten dutenak. Koleraren kontrako txertoa. (Hiztegi batua)
Sinonimoak: iz.
[mentua]: mentu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
1da/du ad. Luzeago bihurtu, luzera handitu. Erraza
da horrelakoen zerrenda luzatzea. Bi zangoen puntetan gorputza luzatuz.
Urratsa luzatu. Arazo honetan laburtzea da zaila, ez luzatzea. Soinekoa
luzatu beharra daukat.
2da/du ad. (Denbora-bitarteez mintzatuz). Epea
luzatu. Egunak hozten eta gauak luzatzen direnean. Bizia luzatzen
badio. Hamabost urtez luzatuko ditut zure egunak. Kontakizuna ez
luzatzeko. Ez naiz gehiegi luzatuko alde makurra erakusten.
3da ad. Pertsonez mintzatuz, hazi. Zure semea luzatua aurkitzen dut. Nola luzatu den aspaldian Iñaki!
4da ad. Landareez mintzatuz, garatu. Urazak, nahiz batzuk luzatuak izan, agertu orduko eramaten zizkidaten eskuetatik.
5da/du ad. Luzera guztian hedatu. Besoak
luzatu. Azpeitiraino luzatzen den ordokia. Zezen gaixoa kordokan mihia
luzaturik hiltzen ikustea. Inguruko mendietatik harantz begiak luzatzen
ez badakigu.
6da/du ad. Zerbait egiteko edo gertatzeko uneaz mintzatuz, atzeratu. Ik. berandutu. Bekatutik ateratzea egunetik egunera luzatuz. Gerora ezin luza daitekeen gauza. Geroko luzatu. Jendartean azaltzea franko luzatu badu ere. Ez ahal da luzatuko agindu zaigun liburuaren bigarren zatia! Gehiago luzatu gabe, esan dezadan esan nahi dudana.
7du ad. Norbaiten eskumenean jarri. Aulki bat luzatu dio. Eskua luzatu zion.
Sinonimoak
ad.    [berandutu]: atzeratu, berandutu, geroratu, berandu Ipar., gibelatu Ipar., belutu Bizk., tardatu Heg. beh.
Beste hizkuntza batzuetan
es (1) da/du ad. alargar(se), prolongar(se); crecer (2) da/du ad. retrasar(se), demorar(se), alargar(se) (3) da/du ad. extender(se), alargar(se), estirar(se) (4) dio ad. poner al alcance de; ofrecer; dar (5) du ad. (Kir.) estirar
en (1) da/du ad. [luzeago egin, bihurtu] to lengthen (2) Â da/du ad. [pertsona, landarea, ilea] to grow (3) da/du ad. to prolong, to extend (4) da/du ad. [atzeratu] to postpone, to put off; to delay (5) da/du ad. to stretch (6) dio ad. [eskura jarri] to pass, to give, to hand
adj. Ezin garaituzkoa. Indar handi garaiezin bat. Hitler garaiezina zela uste zuten. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
garaiezin. garaituezin (Añ), garaitezin (Lar). Invencible. “Insuperable”Lar. AxN explica parrik ezin (332) por garaituezin. v. garaitezgarri, EZIN GARAITUZKO. Indar andi garaiezin bat. Ub 99. Buru-auste nekagarria ta garaitu-eziña izango litzakit […] egoki adierazotea. A BeinB 35. Afroditen jolasak garai-eziñak baitituk. ‘Afrodita de todo se burla invencible’ Zait Sof 184. Iransuge arerioak garai-eziña.Zait Sof 164.
Sinonimoak
adj. menderaezin, gaindiezin, ezin garaituzko (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak)
esizond. invencible
enizond. unbeatable, invincible, impregnable
frizond. invincible
port izond. invencÃvel
Testuinguruan
Gazteei “garaiezinak” ez direla ohartarazi die OMEK (Edu Lartzanguren, berria.eus)
iz. Berrogei eguneko bitartea; bereziki, eritasun kutsakorren bat bide duten pertsonei ezartzen zaien bakarraldia, lehen berrogeiren bat egunekoa zena. Laborategia apirilean itxi zuten, eta bertako laurehun langile berrogeialdian jarri zituzten. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
berrogaialdi.Cuarentena, perÃodo de cuarenta dÃas. v. berrogeizaro. Berrogei-aldi onen ondoren deabrua alderatu eta tentatzen asi zitzaion. Lard 372. Ta andikan berrogei egunera, berrogei-aldia bete zitzaion. Jesus! Ura edaten asi ta an zakurra ikusten zuala. PEBiz 42. Naiz berrogai-aldi ezoak naiz legorikaragarriak edo izotzaldiak edo uzta ugariak zekazten. Or Mi 90. Garizumako edo berrogeialdiko barua, Jesukristo gure Jaunaren baruaren oroipenean egin oi dugu. Or MB 156.
iz. Heg. Adostasun ezaren edo arbuioaren adierazpena. Protesta eta zalaparta askoren ondoren, bere gelara joan zen azkenean. Hiru lagun hil dira presidentearen aurkako protestan.
protesta eginHeg. Protestatu. Semeak protesta egin zuen eta zutitu egin zen.
Orotariko Euskal Hiztegian
Protesta, proclamación, declaración. Eskribitzalliaren menea edo protestia. Astar II 292.
Protesta, queja. Helena protesta bat ateratzera zoan. Mde Pr 172. Jentearen artean protesta batzuk entzuten dira. Arti Tobera 264. Protestak eta jardespenak egin zituen, arrapaladan eldu ziran almendunak. Erkiag BatB 104. Protesta sozialaren giroan. Zarate ELit 110. Aialako zar batek protesta gogorrak egiten eutsazan zuzendaritzari. Gerrika 191. Protesta egin zuen Idiartegarayek zango bat lurrerat eman zuela behin. Larre ArtzainE 148. En DFrec hay 63 ejs., meridionales.
Reply