Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:22 pm on 2020/01/26 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  papagai 

  iz. Hegazti igokaria, atzapar oratzaileak, moko handi sendo kakotua eta kolore biziko lumak dituena, giza ahotsa imitatzeko gai dena (Psittacula sp.). Ik. loro¹. Papagai emea. Afrikako papagaia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  papagaio. (AN-egüés-ilzarb-olza, Ae, Sal, R; Lcc), papagai (L, BN, S; Volt 103, SP, Urt Gram 10, Ht VocGr 401; ph- Foix ap. Lh.). Ref.: Bon-Ond 144; VocPir 468; Lh (papagai, phapagai). Papagayo. “Perroquet” SP, Urt y Ht VocGr. . Ximiñoak ere eta papagaiak ekhartzen baitituzte. SP Phil 202 (He 204 papagaiak; Echve Dev 238 loroak). Loro edo papagaio deritxan egazti bati irakasi eutseen esaten . Ave Maria. Añ MisE 137.
  

  Sinonimoak: iz.

      [hegazti igokaria]: loro Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Zool.) papagayo, loro (Psittacula sp.)
  fr iz. (Zool.) perroquet
  en iz. (Zool.) parrot
  port iz. (Zool.) papagaio

  Papagai baten antzera gauzak errepikatzeko joera zuen.  #gaurkohitza

  

  papagai (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:40 pm on 2020/01/25 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ikusmin 

  iz. 1 iz. Ikusnahi bizia. Ik. ikusgura; jakin-min; jakin-nahi; jakingura. Jende ugari bildu da kaira, ikusminak zirikatuta. Ikusminak jakin-nahiaren itxura hartzen duenean. Etortzekoaren ikusmin handiz geunden. Haren ikusmin handi batekin hiltzen naiz. 2 (Izenondo gisa). Emakume ikusmin asko izan ginen eraztun hori ikusten. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ikusmin.

  1. (G-nav; SP, Dv; -kh- L-côte, BN; H), ekusmin. Ref.: A; Ond Bac (ikusmira). Curiosidad, deseo de ver. ” Haren ikus-min handia dut, j’ai grand désir de le voir” SP. ” Ikusmina duna, el curioso” Ond Bac. Errozue haren ikhus min handi batekin hiltzen naizela. Ax 329 (V 218). Jangoikoaren ikusmines (240). LE-Ir. Aingeruek berek dute zure ikhusmin handia. Rob (ap. H). Bereziki Jerusalemera zuten beren ikusminaren lehia. Zby Pel 5. Apezen bat, ekusmiñez […] arpegia zomorroz estalita ibili ezpa-zan beintzat. Eguzk RIEV 1927, 426. Bidean oztopatu zitzakeanen ikusmiña eragoztearren. TAg Uzt 100. Ipernuko ikusmiñak ninderaman zoko bildurgarrietara. Or Aitork 56. Ikuskarien ikusmiñean erori ziran. Ib. 299. Beste millaka asko dabil egun guztietan, mundu zabal guztietatik, ikusmiñez. Gerrika 250. Gure ikusminak ez zuen bazter horietan mugarik. Larre ArtzainE 154. En DFrec hay 3 ejs. de ikusmin.
  v. tbn. Inza Azalp 32. Ldi IL 71. + ikusimin. Zu ikusmin dizut. Or BM 48. Kale zaarrak ikusmiñez, laguntzarrak agurtu guraz. Erkiag Arran 181. Zu ikusi-miñez. Gand Elorri 140.

  2. Curioso, deseoso de ver. Egia da ni ikusmiña nazana. Ag Ioan 181. Emakume ikusmin asko izan giñan zuenean eraztun ori ikusten. Ag Kr 193. Izarñoak ere, poz-dardaraz, biguin, / aingeru bailiran, zerutik ikusmin. SMitx Aranz 173.

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

   iz  [ikusteko gogoa]: ikusmira, ikusnahi, ikusgura Bizk.

   izond. [ikusteko gogoa duena]: ikusmira, ikusnahi, ikusgura Bizk., begiluze, kurioso beh., ikusbera jas., kurios Ipar. zah., begi-luze

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. ansia de ver, gran curiosidad (2) izond. ansioso de ver, muy curioso
  fr iz. désir de voir, curiosité
  en iz. longing to see; great curiosity
  port iz. curiosidade

  Jakin-min eta ikusmin handikoa izaki, munduan zehar abiatu zen jakituria bila. [Mila gau eta bat gehiago, Anonimoa / Patxi Zubizarreta (Erein, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ikusmin (Argazkia: Hans, Pixabay Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:59 pm on 2020/01/24 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zeharkatu 

  ad. 1 du ad. Zeharka igaro, alderik alde igaro. Soroak eta sagastiak zeharkatuz, mezatara doaz baserritarrak. Itsasoak zeharkatu. Oinez abiatu ziren muga zeharkatzera. 2 du ad. Zeharka jarri. 3 da ad. g.g.er. Alboratu. Astoa bidetik zeharkatu zen. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [trabeskatu]: trabeskatu

      [alboratu]: g.e.zehartu zah.

      [alderik alde igaro]: zehartu g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. atravesar, poner al sesgo, cruzar (2) da ad. ladearse, desviarse; descarriarse (3) du ad. cruzar, atravesar; surcar
  fr (1) da/du ad. mettre en travers (2) da ad. dévier, s’égarer (3) du ad. traverser, franchir
  en (1) du ad. to span (2) du ad. to cross; traverse; [itsasoa] to sail (3) du ad. to penetrate
  port (1) (2) (3)

  Basamortua zeharkatuko dugu. (Elhuyar hiztegia)

  

  zeharkatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:55 pm on 2020/01/23 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bilakaide 

  iz. Zub. Zah. Lehiakidea; etsaia. Ik. bilakari.   (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bilakaide.
  1. (-lh- S ap. Lrq ; A, H). Contendiente. “Brouillés, ennemis (familles ou individus)” Lrq. “Contendente, campeón” A (que cita a O). Han iarririk ararteko, / Bilhakaiden baketzeko, / Igor zezan arno-bilha / Pikoekin ezkontzeko. ‘Les deux champions’ . O Po (ed. Michel) 243.
  2. (-lh- H, A).Disputa. (Acepción nacida de una mala interpretación de Harriet del ej. de Oihenart). ” Bilhakaidea, eskatima, liskarra, aharra, bilhaka” HeH Voc. ” Bilhakaiden baketzeko, […], pour apaiser les querelleuses ou les querelles (bilhakaidea peut dériver de bilhaka-idea, compagne de dispute, querelleuse; et aussi simplement de bilhaka et termin. aidea)” H. “Lucha, disensión” A (que cita HeH). Iuduak beraz berriz ere bilhakaidetan hasi ziren, beren artean, solhas haukien gainetik. HeH Io 10, 19 (He eskatima bat).

  Sinonimoak: iz. Zub. zah.

      [liskarkidea]: liskarkide (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. contendiente, que disputa.
  fr iz. adversaire
  en iz. contender
  port iz. contendor, competidor

   Ez dut zure bilakaide izan nahi. #gaurkohitza

  

  bilakaide (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:25 pm on 2020/01/22 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aterpe 

  iz. 1 iz. Euritik begiratzeko babeslekua. Aterpe bila. Aterperantz joan zen. 2 iz. Babesa. Bideko etxe batean eskatu zuten gau hartako aterpea. Hirian gelditu behar izan dut, ahaide baten ostatuan aterpe harturik. Ogia bezain beharrezkoa da aterpea. Ni izan naiz hegazti mota guztien jantoki, aterpe eta logela. 3 iz. Irud. Zugan dut ene aterpea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  

  [aterpe] : babes, babesleku, babes-etxe, estalpe, gordeleku (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. refugio, albergue, alojamiento; lugar cubierto (2) iz. (hed.) amparo, refugio, cobijo
  fr (1) iz. abri, refuge, auberge (2) iz. (hed.) protection, appui, soutien
  en (1) iz. [lekua] refuge; shelter; accommodation (2) iz. [babesa] refuge, shelter, protection
  port (1) iz. refúgio, abrigo (2) iz. (hed.) abrigo

  Ogia bezain beharrezkoa da aterpea.  (Hiztegi Batua)

  

  aterpe (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:04 pm on 2020/01/21 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pausatu 

  ad. pausatu, pausa/pausatu, pausatzen || 1 da ad. Batez ere Ipar. Atseden hartu. Eta zazpigarren egunean pausatu zen. Pausatu behar denean lanari lotzea. Lo egiten dute pausatu gabe, irri egiten dute alegeratu gabe. Fededun hilen arimak bakean pausa daitezela. Ez dut orain artean bilatu non pausa, bidearen luzea ez dakidan luza. 2 da ad. Batez ere Ipar. Hil. Gaitza hezurretan sartua zuen: 1947an pausatu zen, heriotzak lotsatu gabe. Jainkoa baitan pausatu. 3 da ad. Batez ere Ipar. Nonbait emeki jarri. Txori bat pausatu zen adar gorenean. Usoa itzuli zen, nehon ez zuelako pausatzeko tokirik atzeman. 4 da ad. Batez ere Ipar. Hegazkinez eta kidekoez mintzatuz, lur hartu. Handik laster hegazkina pausatu zen Parisko aireportuan. 5 du ad. Batez ere Ipar. Jarri, ipini. Ganibeta mahai hegian pausatu. Zenbaitek taxi batzuen gainean pausatzen zituzten beren puskak. Ez du non pausa bere burua. Zure bularrean burua pausa dezadan. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [atseden hartu]: abaro egin, abaroan egon, atseden hartu, atsedendu, deskantsu hartu, hats egin, errepausatu Ipar., hats hartu Ipar., asaskatu Bizk., atseden egin Bizk., atseden g.e., deskantsatu Heg. beh.
  [hil]: begiak itxi, hil, zendu jas., heriotzaz hil g.e., arimak egin zah., finatu Ipar. zah.
  [gelditu]: g.e.ausatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 da ad. (batez ere Ipar.) pararse, detenerse; tranquilizarse 2 da ad. (batez ere Ipar.) descansar, reposarse, relajarse 3 da ad. (batez ere Ipar.) (hed.) morirse, fallecer, perecer 4 da ad. (batez ere Ipar.) posarse, permanecer 5 du ad. (batez ere Ipar.) poner, colocar, apoyar
  fr 1 da ad. (batez ere Ipar.) s’arrêter, faire une pause 2 da ad. (batez ere Ipar.) se reposer, se calmer, s’apaiser 3 da ad. (batez ere Ipar.) (hed.) mourir, décéder, expirer 4 da ad. (batez ere Ipar.) se poser 5 du ad. (batez ere Ipar.) poser, mettre en place sur
  en 1 da ad. to rest, to repose 2 da ad. to alight, to perch, to settle 3 du ad. to place, to settle, to lay
  port 1 da ad. (batez ere Ipar.) parar; tranqüilizar-se 2 da ad. (batez ere Ipar.) descansar 3 da ad. (batez ere Ipar.) (hed.) passar, falecer 4 da ad. (batez ere Ipar.) pousar-se, colocar-se, depositar-se

  Tximeleta katuaren sudurraren gainean pausatu da. #gaurkohitza
  

  

  pausatu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:29 pm on 2020/01/20 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  dindatu 

  ad. du Zarata egin. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  dindatu. (Lar, H), dindaitu (Lar). Sonar, tintinear. “Retiñir, dindatu, dindaitu ” Lar. “Tinter” H. v. durundatu. Egin naiz kobre soinu egiten duenaren edo zinbala dindatzen duenaren pare. “Qui tinte” . Lç 1 Cor 13, 1 (He habarrots egiten duen zinbala bat, TB dunduritzen, Dv zinbala burrunbari bat, Ol txilin burrunbari, IBk ezkila tintilari). Eta bazebilelarik, haren hirur medailek dindatzen zuten bata besteari kontra. Mde Pr 91. Ardoak izarniatzen zizkion begiak eta girgilek dindatzen zuten. Ib. 111 (v. tbn. 93 y 108)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. sonar, tintinear
  fr du ad. sonner, tinter
  en du ad. jangle, jingle
  port du ad. tilintar

  Eta bazebilelarik, haren hirur medailek dindatzen zuten bata besteari kontra. Mde Miranderen idazlan hautatuak (1976). “>Pr 91. (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  dindatu