Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:17 pm on 2015/12/08 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  putar 

  iz. Ostikoa. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 putar (VocBN > A; Dv). Coz. “Ruade de bêtes chevalines ou asine” VocBN. Zaldiaren laster eta putarrak orduan! JE Bur 20. Jakina dugu odola ahotraka igortzerainokoan bere indar guziak etzituela, gau batez, Italian, sobera ukan, lo zagolarik ere bere baitan sendi zuen lohiaren bentzutzeko. Etsaiaren azken putarrak? Ardoy SFran 306.

  2 putar. 1. “Putesco” Lar. 2. “Qui fréquente les femmes débauchées, etc.” H.

  3 putar. “Puto, cabrón. I aiz putarra, i. Gizon artean, norbait kalifikatzeko ia bakarrik, eta doinu ia ‘kariñosoan’” Elexp Berg

  Sinonimoak: iz.
  [astoarena…] : ostiko  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) coz [del caballo, el burro]
  fr iz. (de animal) ruade
  en iz. (de animal: patada) kick
  port iz. coice

  Entzun:

  Ganbeluak eta kabalak putarka ari ziren eta hauts gorria harrotzen zuten. [Basamortua, J.M.G. Le Clezio / Luis Berrizbeitia (Elkar, 2009)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  putar (Creative Commons Attribution 4.0 International License, http://www.tOrange.us)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:00 pm on 2015/12/07 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  egunari 

  iz. 1. Egutegia, almanaka. 2. Egunkaria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar. g.e.

      [egutegia]: almanaka, egutegi

      [egunkaria]: eguneroko, egunkari, periodiko Heg., izparringi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 iz. diario, periódico 2  iz. calendario, almanaque
  fr iz. journal, quotidien
  en iz. (daily) newspaper; paper
  port periódico, jornal

  Entzun:

  #Egunkariaren 7.733 zenbakia argitaratu zen atzo! Gehigarria hementxe: 7.733 zenbakia  [Berria.eus]
  

  

  Egunkariaren 7.733 zenbakia

   

   

   
• 

  Maite 11:26 am on 2015/12/06 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mundu 

  iz. 1. iz. 1. Diren gauza guztien multzoa; unibertsoa. Munduaren azkena hurbil ez badago. 2. Lurra, gizakia bizi den planeta. Munduan barrena ibiltzeko. 3. Errealitatean izaki- edo kontzeptu–mota baten inguruan bereiz daitezkeen zati erreal edo irudizkoetako bakoitza. Ideien mundua. Erleen mundua. Itsaspeko mundua. Euskal eta erdal munduak. 4. Lurrean bizi diren gizakien multzoa; gizakia bera. Munduak azkenaldi honetan daraman lasterra. Mundu guztiak dakienez. 5. Gizakia bizi den tokia, heriotza–ondoko bizilekuari kontrajarria (hau erakusleaz edo oraingo izenlagunaz erabiltzen da). Mundu honetako bizimodua. 6. Erlijioaren ikuspegitik, gizarteko bizitza, atseginen eta handikerien lekutzat hartua. Mundutik urrun bizi. • beste mundu. 1. Zenbait kultura eta erlijiotan, hil ondoko bizitzaren egoitza. Beste mundutik baletor bezala. 2. (batez ere pl.) Lurra ez den gainerako planeta, astro edo unibertso-eskualdeetako bakoitza. Jendeztaturik daudekeen beste munduak. || mundu-ikuskera. Gizakiak munduarekiko bizi duen jarrera osoa. • MUNDURA JAIO. Ik. jaio. || MUNDUTIK JOAN. Hil. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [bizi garen planeta]: ludi, lur, lurbira  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 iz. mundo, universo 2 iz. [Lur planeta] mundo, Tierra 3 iz. [alorra] mundo 4 iz. mundo, sociedad 5 iz. mundo, (grupo de) gente
  fr 1 iz. monde, univers 2 iz. [Lur planeta] monde, Terre 3 iz. [alorra] monde 4 iz. société 5 iz. monde, les gens
  en 1 iz. world, universe 2 iz. [Lur planeta] world, earth 3 iz. [alorra] world 4 iz. [gizartea] world, society 5 iz. [gizakien multzoa] people
  port mundo

  Entzun:

  Guk sei epetan banatzen badugu azkeneko berrogeita hamar urteko aldia (ordubete baino ez litzatekeena humanitatearen historia urtebeteko eskalara erreduzituz gero), ez da historia azkenaldian azkartu delako bakarrik, baizik eta mundu nahastu eta sasoi onplikatu hau konprenitzen saiatzeko gure ausardia arduragabearen ondorioa. [Mundutik azokara, Joseba Sarrionandia (Gerediaga Elkartea, 2015)]
  

  

  Durangoko Azoka 1965-2015

   
• 

  Maite 10:58 am on 2015/12/05 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  berrabiarazi 

  ad. INFORM. Abian dagoen ordenagailu baten sistema, nahita edo nahi gabe, itzali eta berriz ere abian ipintzen deneko prozesuari deritzo.

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es INFORM. reiniciar
  fr INFORM. redémarrer
  en INFORM. reboot
  port INFORM. reinicializar, reiniciar
  

  Entzun:

  Egindako aldaketak ezar daitezen, berrabiarazi ordenagailua.

  

   
• 

  Maite 11:42 pm on 2015/11/29 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  birakari 

  izond. 1. Biraketa–higidura duena. Ate birakaria. 2. BOT. Ardatz baten inguruan kiribiltzen den landare igokaria.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.

      [biratzen dena]: birakor  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. giratorio, -a; rotatorio, -a
  fr izond. tournant, -e, giratoire, pivotant, -e ; rotateur, -trice
  en izond. revolving
  port adj giratório(a)

  Entzun:

  PERLARIK EZ

  Mishima, Steinbeck, zuek bazenuten zuen perla
  eta ezin didazue horrela hitz egin.

  Lehen bestela zen, Yukio, badakit.
  Ez iezadazu berriro lepora nire ganoragabekeria, John.
  Lehen ustekabean egunaren kakotik zintzilik
  topatzen zenuen perla ttipia.
  Lepoko edo belarritako batetik alde egindako perla.
  Koltxoipean birakari aurkitua hautsontzian
  utziko zenuen, ahaztura ereiten duenak bezala
  kimua mingarriegia izango ez den esperantzan.

  Hautsontziko perla, begien parean jarri eta hari goizero
  etorkizuna galdetzen saiatu.
  Txirrinak jotzen zuenero bihotz taupadak
  bizkortu eta jotzen zuena postaria ez zela sinestera
  kondenatzen zintuen,
  perla madarikatu perla bedeinkatu hark.

  Baina jada ez da halako emakumerik geratzen.
  Desertatzen zintuztenean, ohepean
  belarritako bat propio ahaztuta uzten zuten
  emakume haiek.

  Badaezpada.
  Damututa ere, itzultzeko aitzakia bat izateko.

  Norbait dabil sute-eskaileran, Harkaitz Cano  (Susa poesia, 2001)
  

   
• 

  Maite 11:55 pm on 2015/11/28 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bilatzaile 

  Interneteko baliabideen, bereziki webguneen, edukia indexatzen duen programa, erabiltzaileari aukera ematen diona web nabigatzailearen bidez gako-hitzak idatziz informazioa bilatu eta zehaztutako parametroen arabera aurkitutako dokumentuak kontsultatzeko. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es buscador, motor de búsqueda
  fr moteur de recherche, chercheur
  en search engine
  port

  Entzun:

  Bilatzailean topatu nuen albiste harri buruzko informazio ugari. 

   

  

  bilatzaile

   
• 

  Maite 8:40 pm on 2015/11/27 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eraendu 

  du ad. 1. Gobernatu. Bere herria ondo eta zuzen eraentzeko. 2. Arautu; lege, xedapen, etab. bat indarrean egon. 3. HIZKL. Hitz batek ondoko beste bat molde honetara edo hartara behartu. Latinezko “ex” morfemak, ablatiboa eraentzen du.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  eraendu (G? ap. A), eraandu (G-goi ap. JMB At).

  1. Gobernar(se), administrar(se). “N. etzan gauzai gora egitekoa = etzekian eraentzen (gobernatzen)” Ayerb EEs 1915, 222. “1. ordenar, mandar. 2. aconsejar, orientar” JMB At. v. erondu. Bost ballera oietan, […] beren gañ eraentzen ziran. Lard 138. Israeltarrak eraendu edo gubernatu bear ziran Jainkoak antziñatik […] erakutsirik zeukan eran. Ib. 120. Jainko gure jaunari nai degiola gauza oek guziak zuzendu ta eraentzea. Aran SIgn 209. Erresuma eraentzen zuten andizkiakin. Ib. 7. [Jesusen Lagundiya] zuzendu, eraendu ta anditu zuben. Aran EE 1883b, 75. v. tbn. EE 1885a, 73. Eskualde bakoitza bere naierara eraenduz (gobernatu). Zait Plat 116. Agindupekoari eta eraen dezanari. Ib. 135. Mundu guztia nola eraendu (gobernatu) / samur oi zuan asmatu. And AUzta 117. Zeruak eraendu bear bagaitu –uste zuten nunbait–, zeru orren mandatariei gobernua uztea baiño zer egokiagorik? Vill Jaink 191.

  (Part. en función de sust.). Gobernado, súbdito. Beste inoren oberenik eztuela begiratzen, agindupekoarena eta eraenduarena baino. Zait Plat 137.

  2. (BeraLzM). Alquilar, arrendar. [Mandoak] iduri baitzuen […] eraendua zela (Quijote IX). Or RIEV 1929, 8 (AIr RIEV 1918, 603 alogeran artua). Ansorenak antxe eraendu edo alkilatu egiten zuen gela koxkor bat. Zubill 130.

  Sinonimoak: ad. Gip. zah.

      [gobernatu]: gobernatu, jaurri g.e., errejitu zah. (UZEI Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (zah.) (batez ere G) gobernar, administrar (2) du ad. (zah.) (batez ere G) alquilar, arrendar (3) du ad. (Hizkl.) regir
  fr (1) gouverner (2) vtr louer;
  en (1) (monarchy) rule vtr (republic) govern (2) (republic)govern
  port (1) governar (2) vtr alugar, locar

  Entzun:

  Homeotermoek eraendu egiten dute barne tenperatura, bero-fluxuak kontrolatuz. [Homeotermia, Juan Ignacio Pérez eta Miren Bego Urrutia (zientziakaiera.eus)]
  

  

  eraendu (Argazkia: zientziakaiera.eus, moldatua)