iz. Urtearen ohizko egun-kopurua baino bat gehiago (otsailaren 29a) duen urtea, lau urtez behin izaten dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[bisesta] bisest Ipar., bisisturte Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es bisiesto, año bisiesto
fr bissextile
en leap year
Bisurteetan bikoitz asko yaioten dira (V-m). A EY III 295. (Orotariko Euskal Hiztegia)
iz. 1. Txerri emea. 2. (herr.) Prostituta. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[emagaldua] emagaldu, ematxar, maritzar, prostituta, puta (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) cerda (2) puta, ramera
fr (1) truie (2) prostituée
en (1) sow (2) whore
Besteen behar fisiologiko oinarrizkoak asetzeko baino ez dut balio, behi bat naiz zentzu horretan, sukaldari erdipurdiko bat, garai hobeak ezagututako urdanga. [Katu jendea, Eider Rodriguez (Elkar, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
urdanga (Le client, Jean-Louis Forain, Wikimedia commons)
arranjatu, arranja, arranjatzen. du ad. Ipar. ‘antolatu’ zuten. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad. Ipar.
[konpondu] konpondu, antolatu Ipar., lamatu Ipar. g.e., arreglatu Heg. g.e.
[ados jarri] ados egon, ados etorri, ados gelditu, ados izan, ados jarri, adostu, akort egon, akort ezarri, akort izan, akort jarri, bat etorri, bat izan, batera etorri, konforme egon, konforme izan, konpondu, akomeatu Ipar., antolatu Ipar., bat egon Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es arreglar, preparar, disponer
fr réparer, raccommoder, résoudre
en to mend, to fix, to repair; to solve, to grapple
-Beste galde baterat joanen gira.”Zientzia barnatuz edo hobetuz ote dira munduko problemak arranjatuko? [Ez da musik, Menane Oxandabaratz (Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
(batez ere B) 1. izond. Eguraldiaz mintzatuz, nahasia. Eguraldi lorrina da hau. 2. iz. Lur iraulia edo agerian jarria, belarra galdu duena. Jorraiaz urratutako lur-lorrina. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: izond. euritsu (Elhuyar Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) lluvioso, -a; revuelto, -a (2) tierra removida, puesta al descubierto; prado sin hierba (3) topera
fr instable; pluvieux, -euse
en unsettled, rainy
Pont Neuf gainetik, oinezko batzuk baino ez, eskularru, jaka lodi eta artilezko kastorrak buruan. Haize mina dabil, dotorea aroa etxean utzitako euri zirin, narras, lorrinaren aldean. [Hizlandia, Iñigo Aranbarri (Susa, 2006) Orr.: 76] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
Eibarren, behintzat, askoz adiera zabalagoa dauka (hedaduraz, agian). Nahastu, zikindu… oro har (eta ez eguraldia bakarrik): http://www.eibarko-euskara.com/node/11497?ikuspegi=lerroka
iz. 1. (Ipar.) Iratzargarria. Kafea iratzargailu ona da. 2. Ordu jakin batean iratzartzeko erabiltzen den erloju txirrinduna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. (Ipar.) Doministikua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
urtzintz (L, BN; H; -rz- Dv; urzinz Lar), burzintz (L-sar), urzainzt (BN (-inz), S; -inz VocBN), urtintx (L-sar), urtzain (S (-rz-); H; -añ Dv (BN-bard)), ursain (S; SP), ursai (Dv), urtxain (S; H), urxain (S; ürxañ Gèze). Ref.: A (ürsain, urtzintz, urzain, urzintz, burzintz); Lh (ürsain, ürxain); Lrq /ürźán’/; EI 385; Satr VocP (urtzintz); Echaide Nav 173.
Sinonimoak: iz. Ipar.
[doministikua] : urtzintz, atija Naf., doministiku beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es estornudo
fr éternuement
en sneeze
Telemakok, orduan, usin handi bat egin zuen, eta jauregi osoan egin zuen oihartzun. [Ulises, Homero / Juan Kruz Igerabide (Erein, 2000)]
urtzintz (FlickrCC, labambola)
iz. ITSAS. 1. Sakonera. 2. Zunda. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad.
[sakonera]Â sakonera, kalatu (Elhuyar Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) calado, fondo, profundidad (2) sonda
fr (1) (ontziarena) tirant d’eau; (portukoa) profondeur (2) sonde
en sounding line, lead line
Zeu beteko zingoa baino ez dago hor! esan zidan irribarrez. ‘Ez
zinateke hor itoko!’ [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Reply