berniz
iz. 1 iz. Gai erretxinaduna, gainaldeei babesgarri edo apaingarri gisa ezartzen zaiena; lurrezko edo toskazko ontzien gainean ezartzen den gaia, haiek egostean gogor eta distiratsua gertatzen dena. Buztin gaineko berniza bezala dira bihotz txarrekoaren hitz goxoak. 2 iz. Irud. Gizalegearen bernizaren azpian, ankerkeria azaleratzen da. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
berniz (V, G, L, BN, S, Sal, R; Lcc, SP, H), berniza (VocBN), bernuz (H). Ref.: A; Lh; Lrq /bernÃs/; Gketx Loiola (lore-eder).
Barniz. “Vernis” SP. “Piñutea (pinotea) oni, ola xeoxer gañeti berniz-axal bat emanda, bere lore-ederra azalduko zako” Gketx Loiola. v. likurta. Santuak arkitu du / leneko tokiya. / Etzuen biaje au / agitz egokia, / desluzitua dakar / berniza guztia. FrantzesB II 49. Haren soto eta kabak hustu zituzten, bai eta zenbaitek, arnoz ase eta, berniza likurtzat hartuz, iretsi zuten. Elsb Fram 66s. Bertze batzuek, hala nola berniza edan zutenek egiazki eta errealki, leher eta zapart egin zuten. Ib. 67. En DFrec hay un ej. más.
(SP), berniza, barniz, bernuz (Lar, H). Maquillaje (sentidos prop. y fig.). “Fard” SP. “Color postizo, bernuza, (lat.) muliebre pigmentum” Lar. “(Au fig.), couleur empruntée, fausse couleur, déguissement, proteste” H. Minza zaite harekin bihotz ageriz, garbiki eta fidelki, hari klarki erakusten diozula zure ongi eta gaizki guzia, bernizarik eta disimularik gabe. SP Phil 18 (He 17 alegiarik eta disimularik gabe). Azal ederra dezu / Jesusek emana, / kopetako barnizak / bista badarama. Xe 174.
Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. barniz (2) iz. (hed.) maquillaje, disimulo, reserva (3) iz. charol
fr iz. vernis
en iz. polish
port (1) iz. verniz (2) iz. (hed.) m maquiagem, reserva, dissimulação (3) iz. charão, verniz;
Bernizezko oinetakoak erosi ditu. (Elhuyar hiztegia)
berniz
Reply