bort

izond. 1. Sasikoa, sasikumea. 2. Faltsua. Negar bortak eta alferrikakoak.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian:

bort (V, G, AN, L, BN; Lcc, Mic, SP, Lar (L), Dv), borde (SP > Dv), bord(a) (O Not > SP  > Dv), bortt (Sal, R). Ref.: A (bort); Inza RIEV 1928, 152.

1. Bastardo, ilegítimo. “Bordea, borda (O), bortha [sic] (Ax), bâtard” SP (la supuesta var. bord aparece en Oihenart (Not 49) como origen de cast. borde). “Espurio” Lar y Añ. “Borde, hijo fuera del matrimonio legítimo” Lar. “Borta, natural; seme-borta, hijo natural” Inza RIEV 1928, 152. En AxN se explica bastarta (351) por borta…

“Bort […] hijo a quien apenas aman los padres, casi desechado” A.

(Aq (AN)). Falso. “Ajenjo, azintzua (AN), asensiourdina (G). Otra especie, borta (AN) [probablemente por azintzu borta]” Aq 252 ( A: “Bort (AN, Aq) especie de ajenjo”).  Kristio borta da nai duena segitu Kristo gloriara pasatu gabe gurutzetik (253). LE-Ir. Perla-borta (179). ‘perla falsa’. LE-Ir. Baldin urriki eta negar oiek badire kaltea gatik, eta ez beste gatik, dirade urriki eta negar bortak, banoak, alferrikakoak. LE Urt 140s.

“Zurgin-borta, carpintero vulgar; argin-borta, cantero vulgar (AN-ulz)” Inza RIEV 1928, 152.

2. “Bort (V-ger), huraño, arisco; (del esp. arc. borte?)” A.

Sinonimoak: iz./izond.

[ezkontzaz at sortua]: izun, sasiko, sasikume, bastart Ipar./Naf., aizun neol. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[garratza]: garratz, muzin, zakar, zaputz (Labayru ikastegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Labayru eta Word Reference hiztegiak):

es (1) izond. [sasikoa] ilegítimo, -a, bastardo, -a (2) izond. falso, -a, artificial (3) izond. [arrunta] vulgar (4) izond. huraño -ña, arisco -ca
fr (1) adj illégitime (2)  adj faux(fausse) (3) vulgaire (4) adj farouche
en (1) illegitimate, bastard (2) izond. false (3) izond. [arrunta] common, ordinary (4) izond. retiring, hermit-like
port (1) adj ilegítimo(a) (2) falso(a) (3) vulgar (4) adj esquivo(a), intratável

Entzun:

Zuzenik gabea iruditzen zitzaidan “hamabi orduko” ipuin bort harekin egiten zuen konparazioa. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

Baina gorrotoak, adiskideak, gazte harenganako gorrotoak, bastart harenganako gorrotoak, nire aita odolezko, erregezkoaren seme bort harenganako gorrotoak arrazoiaren tokia usurpatzen zidan, askotan izaten den bezala, eta gorroto nuelako uste nuen ulertu ere egiten nuela. [Hiltzaile baten aitormena, Joseph Roth / Matías Múgica (Igela, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

Hori baino andra garratz eta bortagorik!  (Labayru Ikastegia)

bort (Irudia: grotesqueandarabesque.blogspot.com)