Gaurko hitza

Updates from urria, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:41 pm on 2017/10/10 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  anabasa 

  iz. 1. Nahasketa, bereziki hondakin edo zakarrena. 2. Istilua, ardaila. Hango anabasa! 3. Ik. anabaka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [nahasketa]: deboiladura, nahasketa, nahaste, nahasteka, bokata Ipar.

  [istilua]: ahakar, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa, gorabehera, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, tirabira, tirabirako, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., kasaila Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., lazka Bizk., ardaila Gip., matxetin Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., ausiabartza g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) confusión, lío; caos (2) [hondakinak, hondarrak, etab.] revoltijo de cosas (3) Ik. anabaka
  fr fouillis, désordre, confusion, ramassis [de choses]
  en (1) mess; confusion; chaos (2) hotchpotch
  port (1) confusão; caos

  Entzun:
  

  Hau anabasa!

  

  anabasa (Gaurko Hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:04 pm on 2017/10/04 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  albaramendu 

  iz. 1. Altxamendua, errebolta. 2. ZUZ. Sedizioa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  albaramendu (A <- DvHtoy). Revuelta, insurrección. “Sedición” A. Eta bazen orduan Barrabas erraten zioten bat albara-zale batzuekin burdinetan zena, albaramenduan heriotze bat eginik. DvHtoy Mc 15, 7 (Dv bihurrialdian heriotze bat eginik).

  Sinonimoak: iz.

      [altxamendu prestatua]: sedizio (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. asonada, revuelta, algarada (2) iz. (Zuz.) sedición
  fr (1) iz. révolte  (2) iz. (Zuz.) sédition
  en (1) iz. riot (2) iz. (Zuz.) sedition, insurrection
  port (1) assuada, algazarra (2) iz. (Zuz.) ƒ sedição

  Eta bazen orduan Barrabas erraten zioten bat albara-zale batzuekin burdinetan zena, albaramenduan heriotze bat eginik. DvHtoy Mc 15, 7 (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  albaramendu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:22 pm on 2017/09/30 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  alferrik 

  iz. 1 adb. Inolako fruitu edo ondoriorik gabe. Alferrik nekatu baino hobe da geldirik egon. Saiatzen da, baina alferrik. Dirua alferrik edo geldi edukitzeko asmoa zuena. 2 adb. (izan aditzarekin). Alferrik da hartan saiatzea. Alferrik duzu horretan hastea. 3 adb. Arrazoirik edo beharrik gabe. Ez duzu alferrik zin egingo. Ez duzu hartuko alferrik Jainkoaren izena. 4 (Perpaus kontzesibo batzuen sarrera-marka gisa). Alferrik edukiko nauzu harro eta lotsagabetzat, liburu hau eskaintzera noakizu (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adlag.

      [alfer]: alfer, banoki, alferretan Ipar., debaldetan Ipar., debalde Ipar./Naf., alfer gaiztoan g.e., alferki zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. inútilmente, en vano
  fr adb. inutilement, en vain
  en adb. uselessly; vainly, in vain; pointlessly
  port adb. em vão

  Bide guztiak ixten saiatzen ari dira, baina alferrik izango da.

  

  alferrik (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2017/09/27 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azpijale 

  adj.  Pertsonez mintzatuz, azpijanean aritzen dena. Zurikerietan ari den azpijalea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  azpijale, azpijantzaile (V-gip). Falso, engañador, traidor. “Azpijantzallia, conspirador, intrigante, traidor. Diktadoriak, nausi jarri baño len, azpijantzallerik aundiñak” Etxba Eib. Matxin Koipe ostera, nok eztaki andikien morroi, zuriko, azpijantzalle, dollor, guzurti andi bat dala?  Ag Kr 174. Zuk ez egin itzik onen alde; au azpiyale da. Larrak EG 1959 (3-4), 193.

  Sinonimoak: adj.

  [azpijale] azpikari, faltsu  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. falso, -a; engañador, -a; traidor, -a
  fr faux; traître, traîtresse
  en false, insincere
  port falso, -a; traidor, -a

  Beraz, esaten du bere artean gazte hasiberriak, bulego beiraztatu horietan eman beharko ditut egunak, zelai loretsuetan barna pasieran ibili beharrean, eta neure kolkoa itxaropenez bete beharko dut igoerak aipatzen dituztenean, kalkulatzaile, azpijale bat bihurtu beharko dut, nire grinak bridatu beharko ditut nork eta nik, poesia, gaueko trenak, hondartza beroak amesten nituen honek?   [Gauzak, George Perec / Itziar Diez de Ultzurrun (Igela, 2014)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  azpijale (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:40 pm on 2017/09/23 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  axolduritu 

  ad. axolduritu, axolduri/axolduritu, axolduritzen da ad. Ipar. Zah. Axolduri egin. Zeren nola bat bedera bakearekin lokartzen eta ezantsiatzen baita; hala gerlekin, ernatzen, iratzartzen eta axolduritzen da (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  axolduritu (SP, Lar Sup <achol->, Dv, H, A).

  Hacerse cuidadoso. “Axolduritzen da, il devient soigneux” SP. “(Hacerse) cuidadoso” Lar Sup. “Devenir soucieux (Ax). Prendre souci” Dv. “Devenir soigneux, s’appliquer” H. La fuente de todos los lexicógrafos es Axular. Zeren nola bat bedera bakearekin lohakartzen, ez-ansiatzen eta gorputzaren plazeretara emaiten baita; hala gerlekin, etsaiekin eta kontrastekin ernatzen, iratzartzen, eta axolduritzen da. Ax 27 (V 16).

  Sinonimoak: ad. Ipar. zah.

      [kezkatu]: arazotu, arduratu, axolatu, espatu, estutu, kezka eman, kezkatu, larritu, urduritu, arrangura izan Ipar., gogoetatu Ipar., grinatu Ipar., kexatu Ipar., arbindu Bizk., artegatu Bizk., erreustu Zub., malmetitu g.e., ekurugaiztu Zub. jas., antsiatu Ipar. g.e., hagorandu Ipar. zah., estu Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. (zah.) (Ipar.) preocuparse; hacerse cuidadoso
  fr da/du ad. (s’)inquiéter, (se) préoccuper
  en da/du ad. to worry, to bother, to fret
  port da/du ad. preocupar-se

  Zeren nola bat bedera bakearekin lokartzen eta ezantsiatzen baita; hala gerlekin, ernatzen, iratzartzen eta axolduritzen da. (Hiztegi Batua)

  

  axolduritu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:41 pm on 2017/09/19 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arrakada 

  iz. Gehienetan pl. Bizk. Belarritakoa. Eraztun edo arrakada diamantezkoak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 arrakada (V-oroz-arr-ple; Lar, Añ, Hb ap. Lh), arrekada (V-ger). Ref.: A; EI 381. (Pl.). Pendientes. “Arracadas, es voz vascongada, arrakadak, y viene de arraka hendedura, abertura, por las que hacen en las orejas, arrakadak, zirziluak” Lar. Alde batetik dagoz ebilla, ereztun eta arrakada diamantezkuak, bestetik espadin, bastoe eta botoe arri balijosoz betiak. Astar II 135s.

  2 arrakada (Lar, Hb ap. Lh), arrakara (V-gip ap. Iz ArOñ). Desgarrón, rotura. “Rajadura” Lar. “Resentimiento, principio de quebrarse alguna cosa” Ib. “Arrakara bat in xako, una rotura en la ropa” Iz ArOñ. v. 1 arraka, arratada.

  Sinonimoak: iz. Bizk.pl.

      [belarritakoak]: belarritako pl., zirtzilu pl., petenta Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) (batez ere pl.) pendientes
  fr boucle d’oreille
  en earring
  port brinco

  Urrezko hiruki txikiak eta arrakada luzeak belarrietatik dilindan, zilarrezko uztai nielatuak lepoaren bueltan, harribitxizko katea bikoitzak beso-hanken inguruan, perlez, turkesez eta kornalinez nahasitako zintzilikario aberatsak txirikorda luzeen muturretan dar-dar. [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  arrakada (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

  Save

   
• 

  Maite 10:58 pm on 2017/09/18 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arrakero 

  izond. Jokalari tranpatia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  arrakero.

  1. “(V, G), jugador mañoso, tramposo etc.” A.

  2. “(V-m), tacaño” A Apend.

  Sinonimoak: iz.
  [tranpatia] : iruzurgile, zimarkun, tranposo; tranpati, iruzurti, amarrutsu, artetsu, azpijale
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. fullero, -a; tahúr, ventajista
  fr trompeur, qui triche loc, tricheur
  en cheat, cheater
  port tramposo(a), trapaceiro(a)

  Zurekin ez dut gehiago kartetan egingo, arrakero hutsa zara!

  

  arrakero (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save