Gaurko hitza

Updates from urtarrila, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:27 am on 2015/01/05 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  merlenka 

  iz. 800-1.500 g bitarteko legatza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  merlenka (V-m, G-bet ap. A), merlinka (AN-gip ap. A). “Un pez marino, la pescadilla?” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) pescadilla [merluza de 800-1.500 g]
  fr merlan
  en whiting, young hake
  port merlúcio que não sobrepassa os dois kg de peso

  Entzun:
  

  Orain arte ipini didan erregimena hurrengoa da: barazkiak; azenarioak, porruak eta ilarrak, arrain garbia (legatza edo merlenka, egosita) eta fruta. [Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan, Edorta Jimenez (Susa, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Baziren haitzetako barbarinak ere, haragi samur-samurrekoak, akuarioko arrainen kolore gorri bizikoak; merlenka kaxak, opalo ñirñirez beteak; esperlin saskiak, saskitxo garbiak, marrubi saskiak bezain politak, bioleta usain handia hedatzen zutenak. [Parisen sabela, Emile Zola / Karlos Zabala (Alberdania-Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Xerra edo merlenka usaindu egiten zituen zartaginean jarri aurretik. [Lekua, Annie Ernaux / Joseba Urteaga (Igela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  merlenka (Wikimedia Commons)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:45 am on 2014/10/31 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  muker 

  1. izond. Zakarra, muzin egiten duena. Laudatzen badute, harro; mesprezatzen badute, muker. 2. izond. Tematsua. 3. iz. Mukerkeria. Mukerrak hartu. Muzinka ibili, mukerrak erakusten.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  adond. [mukerki]: mukerki

  iz. g.e. [mukerkeria]: gozakaizkeria, mukerkeria, trauskiltasun, zakarkeria, mokorkeria Ipar., trauskilkeria Bizk., lazkeria g.e., mokorreria Ipar. g.e.

  izond. [zakarra]: aketo, arlote, desatsegin, ezatsegin, marroiz, zakar, piltzar Ipar., atsekaitz g.e., basatxori g.e., ezkibel g.e., tratagaitz g.e., basto Heg. beh., saskar Bizk. g.e.

  izond. [tematsua]: burugogor, buruhandi, egoskor, kaskagogor, lepagogor, setati, setatsu, hisiati Ipar., hisikor Ipar., koska Ipar., tematsu Ipar., temati Bizk., temoso beh., burugaizto g.e., burukoi g.e., setoso Gip. beh., buruzkin Ipar. g.e., butoi Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. [zakarra] arisco, -a, huraño, -a, esquivo, -a (2) izond. [tematsua] tenaz, perseverante; obstinado, -a (3) iz. [seta] obstinación
  fr (1) izond. [zakarra] revêche, farouche, têtu, -e (2) izond. [tematsua] obstiné, -ée ; persévérant, -e
  en (1) izond. [zakarra] surly, unfriendly; aloof (2) izond. [tematsua] persevering, persistent; stubborn
  port (1) izond. [zakarra] arisco, -a, esquivo,-a, intratável (2) izond. [tematsua] tenaz, perseverante; obstinado,-a, teimoso,-a

  Entzun:
  

  Muker itxurako gazteak salatzen zituzten hainbat graffitik janzten zuten iruindarraren pisuko egurrezko ate erdi puskatua. [Paperezko hegazkinak, Lutxo Egia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Amaren izeba zen, baina amama esan geniezaion tematu zitzaigun beti, uste baitzuen izeba zahar deiturak adintsu eta muker bilakarazten zuela; izan, mukerrontzia zen, ordea.  [Peaceful soldadua, Michael Morpurgo / Mirentxu Larrañaga (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  muker (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:41 am on 2014/08/04 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  motelaldi 

  iz. Moteltasunezko egoera igarokorra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [moteltasunezko egoera igarokorra] : ahulaldi, makalaldi (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es decaimiento, cansancio, indisposición pasajera
  fr décadente, (desaliento) abattement, (debilidad) affaiblissement, fatigue
  en enervation, lack of energy; exhaustion, fatigue
  port decaimento, cansaço

  Entzun:
  

  Ahozko jardun informalean nabari da, batez ere, motelaldia. [“Euskara informala eskuratzeko beste zerbait behar dugu“, Olatz altuna (Euskararen hauspo berria, Garikoitz Goikoetxea)] (Berria.eus, 2014-08-01 )

  

  motelaldi (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2014/08/01 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mendre 

  izond. (Ipar.) 1. Txikia, baztergarria. Zerbitzaria mendreago da nagusia baino. 2. Ahula. Gutxien uste dugunean hauts daitekeen ontzi mendre batean.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond. Ipar.

  [txikia]: txiki, baztergarri, mirrin, ahul, argal (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [ahula]: ahul, argal, maiskar, makal, maskal, mehe, mengel, enul Ipar., erkin Ipar., erpil Ipar., flako Ipar., malet Ipar., kaden Bizk., meko Bizk., herbal Ipar./Naf., aloxo g.e., gelbera g.e., magalo g.e., debil Heg. beh., enkel Ipar. g.e., entoil Ipar. g.e., flux Ipar. g.e., hozkil Bizk. g.e., makar Bizk. g.e., txakil Bizk. g.e., gelge Gip. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (batez ere Ipar.) pequeño, -a, menor; despreciable (2) (batez ere Ipar.) débil, delicado, -a
  fr (1) (batez ere Ipar.) petit, -e ; moindre (2) (batez ere Ipar.) débile, délicat, -e ; faible
  en (1) little, small, slight (2) weak, feeble
  port (1) pequeno(a), menor (2) fraco(a), delicado(a)

  Entzun:
  

  Eta izugarria da galdegiten zaiena: gai guziak euskaraz eta frantsesez landuak izan daitezen, irakurketatik hasiz. Sekulako desafioa da. Bestetik, ikasleak hasten direnean kolegioan, bigarren hezkuntzan, ez da parekotasunik: hizkuntza maila oso mendrea dute. Atzerritarrak bezala gabiltza gure herrian, Aines Dufau (Euskararen hauspo berria II), Garikoitz Goikoetxea) [Berria.eus, 2014-07-30]

  Euskalgintza gauza mendrea da datu horien aitzinean. Atzerritarrak bezala gabiltza gure herrian, Aines Dufau (Euskararen hauspo berria II), Garikoitz Goikoetxea) [Berria.eus, 2014-07-30]

  

  mendre (celesteh.com, CC)

   
• 

  Maite 10:10 am on 2014/07/28 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mortu 

  1. iz. Basamortua. 2. izond. Lekuez mintzatuz, bakartia, jenderik bizi edo ibiltzen ez dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  mortu (L, B ap. A; Lar, vEys, Dv, H), maurtu (A).

  1. Desierto (sentidos prop. y fig.). v. basamortu, 1 bortu (2).

  2. (O-SP 230, SP, H, A), maurtu. Monte.

  3. (Adj.). Desierto.

  Sinonimoak: iz.
  [basamortua] : basamortu, eremu, desertu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. desierto, yermo, páramo (2) izond. [lekuaz] desierto, -a, solitario, -a, yermo, -a
  fr (1) iz. désert, -e ; nu, -e (2) izond. [lekuaz] désert
  en (1) iz. desert, wasteland, wilderness (2) izond. [lekuaz] uninhabited, isolated
  port (1) iz. deserto (2) izond. ermo(a), deserto(a), descampado(a)

  Entzun:
  

  Gaza mortu nahi du Israelek, armak isiltzen direnean ere, beste isilune batean, bizi direnak akabatzeko.  [Gaza mortu nahi dute, Jon Ordoñez (Berria.eus, 2014-07-27)]
  

  

  mortu (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:04 pm on 2014/07/27 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  madalena 

  iz. opil mota (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es magdalena [pastel]
  fr madeleine
  en cupcake; (often without icing or filling) madeleine
  port madalena

  Entzun:
  

  Kafea egiten ari zen bitartean madalena lehor batzuk aurkitu zituen armairuan. [Berandu da gelditzeko, Unai Iturriaga (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  madalena (Wikimedia Commons)

  

  madalena (Zaldieroa, Berria.eus)

   
• 

  Maite 10:48 am on 2014/07/25 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  merda 

  izond. Mizkina; gutxi jaten duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘milika’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  merda (SP, Dv, H y A (BN), que citan a O), merde (Dv).

  “Mirigosa, nourri trop délicatement, douillet, en Basse Navarre l’on dit merda” O-SP 230. “Melindroso, alimentado demasiado delicadamente” A. Duvoisin dice que la palabra no se ha perdido, pues la emplea Goyhetche en sus fábulas; pero, salvo error, no hay tal en Goyhetche: quizá se trate de mendrea. Haur merda, gurentu denean alfer da. “Nourri trop délicatement”. O Pr 220.

  Sinonimoak: iz.
  [mizkina] : milika, mizke, milinga (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es melindroso, -a, de mal comer
  fr minaudier, -ère ; gâté, -e
  en choosy [especially about food]
  port melindroso(a)

  Entzun:
  

  Haur merda, gurendu denean alfer da.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  merda (vidasana.com)