Gaurko hitza

Updates from maiatza, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:46 pm on 2017/05/08 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  urruma 

  iz. 1 iz. Usoen eta usapalen kantu apal beti-batekoa. Usoak dirudite, teilatu ertzean, urruma eta jolasa, elkarren artean. Eta uso zuriek elkarri urruma egiten diote. 2 iz. Intziria; marruma. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [kurruka]: kurruka, urru g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [usoarena] arrullo (2) iz. [katuarena] ronroneo (3) iz. [abelgorriarena] bramido, mugido (4) iz. grito, chillido
  fr (1) iz. [usoarena] roucoulement (2) iz. [katuarena] ronronnement, ronron (3) iz. [abelgorriarena] mugissement, meuglement, beuglement (4) iz. cri, glapissement
  en (1) iz. [usoarena] cooing (2) iz. [katuarena] purr (3) iz. [abelgorriarena] moo; bellow (4) iz. shout, cry, yell
  port (1) iz. [usoarena] arrulho, arrulo (2) iz. [katuarena] ronrom (3) iz. [abelgorriarena] bramido, mugido (4) iz. grito, berro

  Maite-maite egiten zion bitartean katutxo lasaiak urruma egiten zuen. [Katu kontuak, Xegun Altolagirre (xegun.eus, 2017-05-08)]
  

  

  urruma (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Inaki Agirre 11:28 pm on 2017/03/21 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  uhandre 

  iz. Euproctus, Triturus eta Amphiuma espezieetako urlehortar batzuen izena. (Hiztegi Batua)

  Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa:
  

  iz. 1. ZOOL. Kaudatuen ordenako eta Euproctus, Triturus eta Amphiuma generoetako anfibioen izen arrunta. Urari oso lotuta bizi dira, dimorfismo sexuala dute araldian eta animalia txikiz elikatzen dira. 2. MIT. Gerritik gora emakumezkoa eta gerritik behera arraina den itsasoko ninfa. • gailurretako uhandre. T. alpestris. || uhandre marmolaire. T. marmoratus. || uhandre palmatu. T. helveticus. || uhandre piriniar. E. asper.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Zool.) tritón (2) iz. (Mit.) sirena
  fr (1) iz. (Zool.) triton (2) iz. (Mit.) sirène
  en mermaid
  port (1) iz. (Zool.) tritão (2) iz. (Mit.) sereia

  Salmahaiaren atzeko sorgina azti bati aholkuak ematen ari zitzaion bi isatseko uhandreak zaintzeko; beraz Harryk, Ronek eta Hermionek itxaron egin behar izan zuten. [Harry Potter eta sorgin harria, J.K. Rowling / Iñaki Mendiguren (Elkar, 2000), Orr.: 52 ] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  uhandre (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:17 pm on 2017/03/20 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  urostasun 

  iz. Ipar. Dohatsutasuna, zoriontasuna. Ene iduriko, urostasunaren lehenbiziko gakoa, premiatsuena, maite duzun lan baten egitea da.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  urostasun, urustasun, urustarzun, irustasun. Felicidad. [O Birjina] hainbeste desir bero gure urustarzünaz formatü düzüna. Mercy 22. Hotan dago bizitze huntako urostasuna. CatLuz 29. Gaixtaginen biziak badirudi urusa, bainan haren urustasuna itxurazkoa da. Jaur 174. Mundu huntan ezta urustasun osorik. Gy 25. Zeen hoitan baitao bizitze huntako urustasuna eta bertzeko espeantza. Dv in BOEl 442. Sekulako gal diro / bere urostasuna. Bordel 145. Jende guzien urostasuna / eiten du karitateak. Etcham 237. Nolako urustasuna geure baitan! Hau bizitzearen zoriona! JE Ber 8. Zer urostasuna elgarri baiak eman ginituelarik! Etchebarne 96. v. tbn. GH 1966, 265.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [dohatsutasuna]: zorion, zoriontasun, dohatsutasun Ipar., ontsatasun Ipar., dohakunde g.e., dohatasun g.e., dohatsuera g.e., ditxa zah., bonur Ipar. beh., dontsutasun Bizk. g.e., bienabenturantza Heg. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) felicidad, dicha
  fr iz. (Ipar.) bonheur
  en iz. happiness
  port iz. (Ipar.) felicidade, fortuna

  Nolako urustasuna geure baitan! Hau bizitzearen zoriona! JE Ber 8 (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  urostasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:49 pm on 2017/03/14 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  upategi 

  iz. Upeltegia. Jendeak nahi duena esango du, baina, ardo kontuetan, upategi klasikoak nahiago. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [upeltegia]: soto, upeltegi, bodega Heg. beh., xai Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es lugar donde se hallan las cubas; bodega; tonelería
  fr chai
  en (wine) cellar
  port adega, tanoaria

  Jendeak nahi duena esango dik, baina, ardo kontuetan, upategi klasikoak nahiago. [Gezurrak, gezurrak, gezurrak, Iban Zaldua (Erein, 2001) (Ereduzko Prosa Gaur)]

  

  upategi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:06 pm on 2017/03/09 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  umatu 

  ad. 1. du Ipar. Jipoitu. Bi soldaduk umatu eta eho zuten. 2. da ad. Umea(k) egin. Udaberrian edo udazkenean umatzen diren behiek udan umatzen direnek baino esne gehiago ematen dute. Ardi guztiak umatu zaizkigu. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [bigundu]: Ipar.beratu, bigundu, guritu, leundu, samurtu, uxtertu Ipar., beraztu Ipar./Naf., mardotu Zub., labaindu Bizk. g.e.

      [jipoitu]: Ipar.astindu, bero-bero egin, berotu, bizkarra berotu, ederrak eman, ederrak hartu, egurra eman, egurtu, eskua ezarri, eskua luzatu, hebaindu, hebain-hebain egin, jipoitu, jo, makilatu, zaharoztatu, zehatu, zigorkatu, zigortu, zurratu, azotatu Ipar., panpatu Ipar., zafratu Ipar./Naf., zaflatu Zub., azorriatu g.e., bizkarra hautsi g.e., hagatu g.e., makilakatu g.e., ukaldikatu Ipar. jas.

      [umea egin]: erdi, erditu, haur egin, umea egin, seina egin Bizk., haurgin Gip., emerditu g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. [jipoitu] (Ipar.) apalear, sacudir, golpear (2) du ad. Ik. umotu (3) da ad. engendrar, procrear; parir (4) da/du ad. (batez ere Ipar.) ablandar(se), reblandecer(se)
  fr (1) du ad. [jipoitu] (Ipar.) battre, moudre (2) da ad. engendrer, procréer ; mettre bas (3) da/du ad. (batez ere Ipar.) (se) ramollir
  en (1) du ad. [jipoitu] to beat, to thrash, to hit (2) da ad. [umedun gertatu] to become pregnant; to procreate, to reproduce; to give birth (3) da/du ad. [bigundu] to soften
  port (1) du ad. [jipoitu] (Ipar.) espancar, apalear (2) du ad. Ik. umotu (3) da ad. e engendrar, gerar; parir (4) da/du ad. (batez ere Ipar.) abrandar-se, amolecer

  Alde batetik zenbait hegazti urtar daude, esate baterako, ubarroi handia, murgil handia, eta txilinporta txikia. Lehenengoak ez du gure artean kumatzen, baina sarri ikusiko dugu gure kostaldean, erreketan eta hezeguneetan. Murgil handia eta txilinporta txikia, berriz, podizepiformeen taldekoak dira eta Euskal Herriko hezegune gehienetan ikusi daitezke. Bikote gutxi batzuek, gainera, kumatu ere egiten dute Euskal Herrian. [Zazpi txori-espezie berri argitaratu ditugu: txilinporta, sai zuria, mokozabala, zikoina,…,  (Txoriak.eus, 2017-2-27)]
  

  

  umatu (Argazkia: Txoriak.eus)

  Maite and asarasua are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    asarasua 7:43 am on 2017/03/10 Permalink

    Eskerrik asko berba hori jasotzearren. Uste nuen nahiko erabilera arruntekoa zela (hala darabilt nik, fakultatean ikasi genuenetik, Biologia fakultateko irakasleren bati jasota: Txurruka? Altonaga? Elosegi?), baina egunotan konturatu naiz ezetz, jende askok ez duela ezagutzen. Niretzat ere ikasbidea izan da zure aukeraketa hori, “kumatu”ren aditz erregimen zuzena ikasteko balio izan didalako. “Kumatu dira” eta ez “kumatu dute”, orain arte erabiltzen nuen moduan. Hori bai, oraingoz jarraituko dut “kumatu” erabiltzen, eta ez “umatu”, niretzat animaliek “kumak” (kumeak) izaten dituztelako, eta ez “umeak”. 😉

    Mila esker!

  • 

    Maite 9:59 pm on 2017/03/10 Permalink

    Eskerrik asko zuri! Joango gara ziur Txoriak.eus-etik gehiago ikasten… 🙂

• 

  Maite 9:28 pm on 2017/01/12 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ukitze 

   iz. ukitu aditzari dagokion ekintza. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. zah.

      [ukitua]: hunki, hunkimendu, uki, ukiera, ukipen, ukitu, ukimen g.e., hazka zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) z. tocamiento; contacto (2) iz. (Mat.) tangencia
  fr tact, contact, toucher
  en (undesired) molestation n
  port tocamento

  Bi mutili «ukitze desegokiak» egin zizkiola frogatutzat jota, elizak hiru urterako kargugabetu du Juan Kruz Mendizabal apaiza. [Elizaren iluntasunean, Ainhoa Oiartzabal Azketa (Berria.eus, 2017-01-12)]
  

  

   
• 

  Maite 11:43 pm on 2016/11/10 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  upealako 

  izlg. Neurriz gainekoa. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  upealako. v. UPA LAKO(s.v. 1 upa).

  UPA LAKO. a) “Exorbitante, litm., como un tonel” DRA. Amaikatxu bider damutu yakon eskopetarik ez ekartea! Upielako erbiak ez ebazan ba ondo-ondotxutik atara? Bilbao IpuiB 134. Orain arte amerikatarrak bakarrik jaurtiten ebezan upielako nabarmenkeriak. EgutAr 9-10-1959 (ap. DRA). Orretara ateraten dan diruagaz, upielako kamiño zabalak eiten dira. Ib. 13-9-1960 (ap. DRA). Gitxi au naiko izan da upielako fama artzeko. Ib. 24-4-1962 (ap. DRA).

  b) “Upea lakoa, oscuro” A Apend.

  Sinonimoak: izlg.
  [upealako] : gehiegizko, gehiegi, neurriz gaineko (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es exorbitante
  fr exorbitant 
  en exorbitant
  port exorbitante

  Gutxi hau nahiko izan da upealako fama hartzeko. Orotariko Euskal Hiztegia [mold.]

  

  upealako (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)