hezueri

iz. Hezurretako eritasuna; bereziki, erreuma. Hezueriak abereak jo ez ditzan. Hezueria du amonak. Zahartzean, belaunetan hezueria jartzen da. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

hezueri (L, B ap. A; SP-> Dv, Lar Sup, H, VocB), hezuberi (Urt IV 238; SP ->  Dv hezuberri), ezuri (G-to ap. A), ezurreri, ezoeri. Etim. De hezur + eri, con pérdida de -r fuerte en composición; v. FHV 338.

“La goutte” SP. “Huesos (enfermedad de)” Lar Sup. “En général, mal des os, dans leurs articulations. Belhaunetan hezueria, beharrietan gorreria […]. Arthrite dans les genoux” H. “Enfermedad que no deja desarrollar, agua entre huesos, articulaciones” VocB. “Gota, cierta enfermedad” A. “Ezuria da aunditu bat juntetan sortzen dana, bere gisa sortzen da, la gota es un tumor que nace espontáneamente en las articulaciones” Ib. Cf. Or Eus 88n: “Ezueri ta ezuri ziran “erreumaren” eta “gotaren” izenak. Gaur zenbaitek ezoeri nahiago du esan, “ezotasunetik” datorrelakoan”.

Zahartzean begietako bista laburtzen da […] belhaunetan hezueria iartzen da. Ax (ed. 1864), 44. Ezueri bilddurrik […] etzeunkie ixango, ez-ta elbarri aztarrenik be artuko, askotan jazo oi yaken legez ardau […] indartsuz sabela […] bete daruenai. Otx 111. Beazuneria, dardareria, otzeria eta ezurreria, guziak berdin asten dira. Sabiag Y 1933, 421. Ezueria zuen amonak / tinkin zebillan bernea. “La abuela padecía de reuma”. Or Eus 88. Zaragarrak eta ezueri gaiztoak io ez ditzan [ardiak]. Ibiñ Virgil 100.

Sinonimoak: iz.

    [eritasuna]: gota Heg.; erreuma (UZEI eta Adorez sinonimoen hiztegiak)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. reuma, reúma, reumatismo -> erreuma
fr rhumatisme nm
en rheumatism n
port  reumatismo m

Gaur hezueria, bihar buruko mina. Gaur dieta, bihar bankete. Gaur ezkontza, bihar hileta. Gaur Yemenen eta Ukrainan, bihar nork daki non. [Koloretan pentsatzen, Blanca Urgell (Alea Araba, 2018-09-07)]

hezueri (Argazkia: vaaju.com)