lantzurda

1 iz. Ipar. eta Naf. Euri lanbroa. 2 iz. Ipar. eta Naf. Antzigarra. (Hiztegi EntzikloBatuapedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian

lantzurda. v. lantxurda.

lantxurda (AN-ulz, L-ain, BN-arb-baig, Sal, S, R; Gèze, Dv, H), lanxurda (BN, S; VocBN, Gèze 334 (-ü-)), lantzurda (BN-baig, R; H). Ref.: VocPir 80; A (lanxurda, lantxurda, lantzurda); Iz Ulz; Gte Erd 254.

1. “Ondée mélangée de neige et d’eau, tombant en petite quantité” VocBN. “Lanxurda, aguacero de agua y nieve, cayendo en pequeña cantidad” A. “1.º agua de la niebla; 2.º llovizna” Ib. “Lantxurda ari zelarik (BN-arb)” Gte Erd 254. v. langar. Iautsi zara gure bilha, / uri lanxurda legez. Hm 87 (v. tbn. 130, 152). Lanxurda gisa, xortilaka jausten baitira haren erranak, xokho-mokho gehienetarat. SoEg Herr 9-8-1956, 1.

2. (AN, S; Aq 375 (AN), H), lanxurda (SP vEys), lantzurda (G-azp-to-nav, Ae; -nz- V-gip; Lar, Dv (G), H), lantxurde (G-nav, AN-olza), lantzurde (V-gip, G-azp-nav, AN-ulz, B). Ref.: Bon-Ond 137; A; Echaide Nav 34s; Iz UrrAnz (lantzurdía), To (lantzurda), Als (lenoó); Elexp Berg (lanzurda); Gte Erd 86. Escarcha; gotas que quedan en las hojas después de la lluvia. “Eau demie glacée, verglas” SP. “Escarcha más gruesa, que prendiendo en los árboles, parece que ha nevado” Lar. “Lanzurde, escarcha” Garate 6.a Cont BAP 1949, 360. “Auribeé dana lantzurdiá kuando elúrra ein zeela; arboliak itsetsiik lantxurdiakin” Iz Als (s.v. lenoó). “La niebla que se hiela en los árboles de los altos. Lantzurde gitxi; auntzan adarra (V-gip); lantzurdia, lantzurde gutxi (G-azp)” Iz UrrAnz. “Lantzurde egin du (B)” Gte Erd 86. Cf. VocNav: “Lanchurda o lenchurda, carámbano de hielo (Cuenca). Me he quedado como una lanchurda”, y “lanchurria, niebla muy fría que deja hielo en las ramas de los árboles (Tafalla)“. Ur-ondotik osto-pean / ikharan dago gaxo lantxurda. Elzb Po 185. Benedika jauna, lantxurda eta ihintz guziek. Dih MarH 139 (ap. DRA). Nestatia oboroagotanda ungurunetan, noiz ta karrontek eta arrosadek eta lantxurdak galaraztanteinian erintziuak. Mdg 145. Elurrez zuritutako mendien gañetik igaro ta beroneurria beeratuaz goizetan lantzurde piska bat agertzen bada ere itxas inguruan. EEs 1912, 226.

3. lanxurda (B ap. A; VocB <lanxuda>), lantzurde (B ap. Izeta BHizt). “Bruma, humedad de la nube” A. “Humedad. Mendi zoko hoietan bazen lantzurde haundie” Izeta BHizt. “Lanzurda (L, B), humedad que se pega a la ropa como si hubiera lloviznado. Lanzurda uda ta negu uririk gabe lanoak ematen duen ezetasuna da (L)” A. Hats-hantuarekin sahetsa goiti eta beheiti zerabilala, mihia luzatua, hunen axaletik lantxurdan odolaren bafada bazoakolarik. JE Bur 62.

4. “Lantzurda (G-to-nav), nieve menuda y dura” A.

Sinonimoak: iz. Ipar./Naf.

    [lanbroa]: euri-lanbro, euri-langar, euri-zirin, lanbro, langar, lantxurda, lantzer, zirimiri, zarama Bizk., landur g.e., eurixka Ipar. g.e.
    [antzigarra]: antzigar, intzigar, zurda Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. (GN/Ipar.) llovizna (2) iz. (GN/Ipar.) niebla, bruma (3) iz. (GN/Ipar.) escarcha
fr (1) bruine (2)brouillard, brume (3) givre
en (1) drizzle, misty rain (2) fog (3) frost
port (1) chuvisco, garoa (2) névoa, nevoeiro, bruma (3) geada

Lantxurda-tantek distira esnetsua egiten zuten ilunpeetan. [Azkenaz beste, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

lantzurda (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)