lokuma

iz. Ipar. Logaleak eragiten duen astuntasuna. Ik. lohasma. Iratzar gaitezen gure lokumatik. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

lokuma. v. LO-KUMA.

LO-KUMA. (L-côte ap. A; -kh- SP, Dv).

a) Sopor (sdos. prop. y fig.). “Assoupissement” SP y Dv. “Modorra, sopor” A. v. lohasma. Huneraño ene arima / egotu da lokhuman, / iratzar ezazu othoi / hek obran detzan eman. EZ Eliç 211. Atzar nazazu ene lokhuma pisutik. Ch IV 4, 1 (tbn. en Brtc 71; SP nagitasun, Mst, Ip lohasna phezü, Leon nagikeria, Ol, Pi lozorro). Iratzar gaitezen gure lokhumatik, zeren gure salbamendua hurbillago baidugu fedea errezibitu ginduenean baino. He Rom 13, 11 (Lç, TB, Dv lotarik, BiblE lotatik). Erna zaite beraz, ene semea, zure lokumatik, errepara zazu denbora galduba. Mih 11. Atzar gaitzazu gure lokumatik. Monho 160. Lokhuma triste hortan bethi ehortzia / bahago, hire kontra, oi zer sentenzia! CantIzp (ed. 1826), 40 (ap. DRA). Erraiten daroku erna eta altxa gaitezila gure lokuma lanjerosetik. Jnn Bihotz 70. Petri eta haren lagunak halako lokuma batean zauden. Leon Lc 9, 32 (BiblE logaleak jota).

b) (H; lo-khunba Ht VocGr 425, Dv, H). Sueño profundo. “Sommeil” Ht VocGr (tal vez ‘somnolencia’). “D’après Darthayet (Manuel 40), sommeil profond, il écrit lokhunba” Dv. “Sommeil profond.Lokuma batean sarthu da eta atzodanik ezta atzarri, il (le malade) est entré en un profond sommeil […]” H. Cf. Urt V 389: “Coma, lokhum eritasuna”.

c) (-kh- Dv; lo-kumu V-gip). Cabezada, breve sueño. “Sommeil court et léger” Dv. “Komeni zaigu loalditxoa egitea (V-gip), lokumu bat eitea (V-gip)” Gte Erd 308. “Bazkalondoan lokumu bat egin dot (V-gip)” Ib. 68. v. LO-KULUXKA. Aspaldi logaletuek, / ez baitzezaketen lokumarik dasta. Gy 309. Lokhuma bat egin zueneko jeikiko zen. Laph 191.

e) “(Lf), premier sommeil” Lh.

Sinonimoak: iz. Ipar.

[lohasma]: logale, logura, loeri Ipar., lohasma Ipar., Maria bekaineko haur., Martin itsu haur., zaldi zuri (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Ipar.) modorra, sopor, letargo, sueño profundo
fr iz. (Ipar.) sommeil profond
en iz. (Ipar.) drowsiness, sleepiness; (formal) somnolence
port iz. sonolência, letargia, modorra, torpor

Testuinguruan

Iratzar gaitezen gure lokumatik. (Hiztegi Batua)