luizi

iz. Urak bigunduz eta pisuaren pisuz gertatzen den lur-malkarren higidura. Lubizi batek bidea estali du. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa, “lubizi”)

Orotariko Euskal Hiztegian:

luizi (V-gip, G-azp-to), lubizi (G-to), lubesi (A Apend), luetzi (V-gip). Ref.: A (lubizi); Iz UrrAnz (luisíxa), To (lubiziya); Elexp Berg.

Etim. De lur-bizi, litm. ‘tierra viva’.

Desprendimiento de tierras. “Azkenengo euri aundixekin luizixak ein die batian bestian” Elexp Berg. Luizia. Izt C 235 (en una lista de fenómenos naturales). Lubiziek jandako mendixka bizkar-gorriak. Mok 13s. Lubizi-bildurra dagon tokian lurrari eusteko. Munita 46. Lurrak, izan ere, aldapa aundian ebaki ezkero, badu luizia eta bera joan bearra. Insausti 305. Terrenoak bastante aldapak, eta urak arrastatuta, luiziak ondatutako lekuak. Albeniz 33.

“(G), tierras caídas” A. Itsasora dioazten ibaiek baso-mendietako lurrak eta arkoskoak eraman-ala eramaten dituzte, ta onetara sortzen dira luiziak (eroritako lurrak) eta mausarrak (ibaiak bazterreratutako lur ona). Zait Plat 37s.

Sinonimoak: iz.

[lur malkarren higidura]: lur-jausi, lurtadura, luperi Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es desprendimiento [de tierra(s)]; corrimiento de tierra(s)
fr eboulement
en landslide, landfall
port desmoronamento

Pio Barojaren edo Unamunoren estilo vasco loriatzetik abiatzen da diskurtso politikoaren eta ahulezia linguistikoaren arteko luizia nola zuritu ez dakien saio bat baino gehiago. [Mentura dugun artean, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2001, 136 or.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

Autobidean eta luizi bategatik hainbat bidaiari hiltzen direnean, zera gertatu da, urrutiko edo hurbileko norbaitek fede zantzu bat izan duela. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998, 34 or.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

luizi (Hirian aldizkaria, FlickrCC)