pixerreka

Euskal hitz guztiak ez daude hiztegietan bilduta, zorionez: hizkuntza bizirik dagoen seinale. Ahozko hizkuntzan bizirik dagoen eta lexikografoek oraindik jaso ez duten hitzetako bat da pixerreka. Beharbada, pixa eta erreka osagaiak argiak direnez, hitz elkartetzat jotzen dutelako edo. Hala ere, bai ahoskeraz bai adieraz, berezko lexema bat behar duela uste dugu, eta horregatik proposatzen dugu gaurko hitz moduan.

Pixerrekak bi adiera ditu, elkarri estu lotuak. Jatorrizkoa, pixa edo txixa aire librean egitean, gernuak lurrean osatzen duen erreka gisakoa litzateke. Bigarrena, pixaldiaren ekintza bera adierazteko erabiltzen dena.

Hitza lagunarteko erregistroan erabili izan da, gauza hauetaz jendaurrean jardutea ez baita inoiz gisakoa izan. Horrez gain, komunak asmatu zirenetik, kalean edo landa zabalean pixa egiteko ohitura batik bat mutilen gauza izan da, eta hortaz, jendetasun faltari matxismo kutsua ere egotz dakioke, agian. Dena dela, hitz jator askoa izaten segitzen du. Euskal herrietan, erdaraz hitz egitean ere suelto erabili izan dena: “Voy a echar una pixerreka”.

Sinonimoak: txiza erreka

Beste hizkuntza batzuetan:

es meada
fr pissée
en piss

Pixerrekarik handiena nork egingo jolasten ginen umetan.
Pixerreka bat egin eta ohera.

Xabier Mendiguren Elizegi
Idazlea

pixerreka (FlickrCC, saturmix)