Gaurko hitza

Tagged: J Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:04 pm on 2020/06/08 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jabegai 

  iz. Oinordekoa. Graziak Jainkoaren seme eta Zeruaren jabegai egiten du gizona.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jabegai. (AN, L, BN ap. A ; Añ, H (ia-)), jabegei (V-gip, G, S, R ap. A ), jaubegai, jaubegei (V ap. A ; Añ (V), Izt). Heredero; futuro dueño. “Heredero, yaubeg[e]i, oñordekoa, gei ” Izt 59r. v. primu. [Grazia da] gizona Jainkoaren seme egiten duena, baita zeruaren jabegai, primo edo heredero. CatBurg 34. Egin ginduan Jaungoikoaren beraren adiskide ta seme eta Zeruaren jabegai. AA I 541. Arimea da Jaungoikoaren Alabea, zeruko yaubegei ta herederua. Zav Serm I 22. Zeruko iabe gai gera gu guztiok Jesu Kristogan siniste degunok. LE Urt (ap. H). Zeruaren erederu edo jaube-gei. CatBus 29. Nere etxean jaio dan mendeko au da nere jabegaia. Ur Gen 15, 3 (MarIl 16 jaubegei, CatArrig 85 yaubegei). Kondeak bere ondasunen jabegai bidezkorik ez baitzuen. Arr GB 93. Jaubegeirik bat daukat, bakarrik semea. AB AmaE 420. Ez al naz kristinaua, eta, beraugaitik, errege andi baten alabea eta erreñu andi baten jaubegeia? Itz Azald 8. Santi, yaubegei yaio zan ta yaubegei, oiñordeko, azi ta kozkortu. A Latsibi 12. Maizter jarriko al gera etxe on baten jabegai izanda? Etxde JJ 64. –Badakizu, neuk esanda, neuretzat nai zindukedana. […] Etxerantz yoan astiro neskatillea, bere jaubegai-gurakoa alboan ebala. Erkiag Arran 99. v. tbn. Añ MisE 39. JBDei 1919, 353. KIkV 67. Jabegei: Cb CatV 48. Jaubegai: CrIc 123. Otx 77. Jaubegei: JJMg BasEsc 47. Garit Veni Mecum 6s (ap. DRA). Yabegai: Legaz 36. Ir YKBiz 386.

  Sinonimoak: iz.

  [oinordekoa]: jaraunsle, maiorazko, oinordeko, premu Ipar., heredero zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  iz. heredero, -a, sucesor, -a, destinatario, -a
  fr iz. héritier
  en iz. inheritor, heir
  port iz. herdeiro, -a

  Testuinguruan

  Kondeak bere ondasunen jabegai bidezkorik ez baitzuen. Arr GB 93. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:41 pm on 2020/05/30 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jaurtiketa 

  iz. Aiz. Jaurtitzea. Xabalina-jaurtiketa. Jaurtiketa egin. Hirugarren laurdenean behin eta berriz saskiratu zuen baloia jaurtiketa-saio polit batean.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

  [jaurtiketa] : botaldi, botatze, jaurtitze (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. lanzamiento (2)  iz. (Kir.) [baloiarena] lanzamiento, tiro, disparo
  fr (1) iz. lancement, jet (2) iz. (Kir.) lancer
  en (1)  iz. throwing, flinging, hurling (2) iz. (Kir.) throw, throwing; shot; [pisua] shot put
  port (1) lançamento (2) iz. (Kir.) lançamento, tiro

  Testuinguruan

  Arrakastaz burutu da historiako lehen jaurtiketa espazio-ontzi pribatu batean. #gaurkohitza

  

   
• 

  Maite 9:49 pm on 2020/04/27 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jasangaitz 

  1 adj. Ia jasanezina. Ik. eramangaitz; pairagaitz. Hitz-jario jasangaitzak. Ilunpearen laino jasangaitzak. Egoera jasangaitz honi nolabait aurre egiteko.

  2 adj. Oreka ekologikoa epe luzera bermatzen ez duena. Ik. iraungaitz 2. Gero eta gehiago dira hazkunde ekonomikoan oinarritutako garapen eredu hau jasangaitza dela diotenak. (Hiztegi batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1. (Dv→A), jasakatx. Molesto, desagradable, insoportable, difícil de aguantar. Nere umore gaxtoak hain jasangaitza egiten nau. Dh 83. Zer gauza jasan gaitz eta espantagarria. MarIl 125. [Beroa] ez da bizkitartean sobera jasangaitza. Prop 1881, 67. Dorpeago, saminago, jasan gaitzago izan bide da harentzat lana eskutik utzi behar ukaitea. HU Aurp 123 (v. tbn. Zez 156). Uri andijetako egurats edo axe aztuna […], euren zarata jasakatxa. BAizk Ipuin 87 (ap. DRA). Nik ez dut mundu huntan Gaxina baino jasan-gaitzagorik. Barb Sup 7. Miña gero ta jasangaitzagoa zitzaiola. Anab Usauri 123. Olio-urrin bortitz hura baino jasangaitzagorik bazen. JE Ber 29. Zer zaio hoin jasan gaitz zure begiari? Iratz 40 (v. tbn. Lf in Casve SGrazi 9). Nekhos eta bortxa-kara zaiku. Arropa berriak jasan-gaitz ditugun bezala, hots! Lf ELit 277. Hara zergatik jasan-gaitz zuten Frantsesek frantses dirua. SoEg Herr 7-1-1960, 1. Harriengatik ez balitz jasangaitza eginen litzaidake ene munduko bidaia hau. PPer Harrip 62. v. tbn. Jaur 124. Zait Sof 94 (y-). En DFrec hay 4 ejs. de jasangaitz.

  2. (Uso sust.). Cosa insoportable. Helas! / Zer zorigaitz / zer jasangaitz / hartzeko gogoan. CantIzp 10. (ap. DRA) Lagun proximoaren jasan gaitzak jasaitea. MarIl 32. Bai bai, ainitz eta haundiak izan dituztela jasaiteko gure gogo-bihotz guriek holako urte pisuetan. Guziz, jasan-gaitz batek ordaintzen zuelarik, gutienik ustean, aintzinekoa. Larre ArtzainE 137. 3. jasangatx. (Uso adv.). De modo insoportable. Aragi-griñea, jasangatx, igarian dabil emakume ta gizonezko oneen gorputzetan. Erkiag BatB 134. JASANGAITZAGOKO. Eritasuna baino jasan-gaitzagoko nahigabe asko. HU Aurp 157.

  Sinonimoak

  izond. Ipar. jas. [eramangaitza]: eramangaitz, pairaezin jas., pairagaitz jas., jasanezin Ipar. jas., eroangaitz Bizk. g.e. (UZEI sinonimoen hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan

  • es izond. intolerable, insoportable
  • fr izond. insupportable, intolérable
  • en izond. unbearable, intolerable
  • port izond. intolerável, insuportável

  Testuinguruan

  Isilunea luzatzen uztea jasangaitz bilakatzen ari zitzaion. [Ileak uretan, Josu Penades (Alberdania, 2012)]

  

   
• 

  Maite 6:45 pm on 2019/12/25 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jaiotzatiko 

  adj. Pertsonarekin jaiotzen dena, jaiotzeko une beretik edo lehenagotik badena, hartua ez dena.  Ideia horiek jaiotzatikoak omen ditugu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta Hiztegi Batua

  Sinonimoak: izlag.
  

  [jaiotzatiko] : sortzetiko, berezko

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izlag. (1) izlag. innato, -a, congénito, -a, de nacimiento (2) izlag. (Med.) congénito, -a
  fr izlag. inné, de naissance
  en izlag. innate, inherent, inborn, natural
  port izlag. inato, -a

  Magia, beraz, jaiotzatikoa du gizakiak, eta bere bihotza betetzen duen desira bat kanporatzea besterik ez da.  [Morala eta erlijioaren bi iturriak, Henri Bergson (Xabier Mendiguren Bereziartu), Pentsamenduaren Klasikoak, 2002] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  jaiotzatiko (Gaurko hitza, CCO Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:53 pm on 2019/11/06 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jangartxutu 

  ad. jangartxutu, jangartxu/jangartxutu, jangartxutzen. da/du ad. g.er. Jateko gogoa galdu edo kendu. (Hiztegi Batua

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. (batez ere B) volver(se) inapetente, desganar(se), perder el apetito, hacer perder el apetito
  fr
  en
  port

  Gaixotasunak jangartxutu egin du.  (Elhuyar hiztegia)

  

  jangartxutu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2019/08/17 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jaigai 

  iz. Jai-bezpera (5000 Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jaigai, jeigei (SP, Dv, A (que cita a O), H (BN, S)). “Ieigeiak, les vigiles des bonnes fêtes” O VocPo. “Vigilia, víspera de fiesta” A. Barur egik ieigeietan. O Po 54.

  Sinonimoak: iz.
  

  [jaigai] : jai-bezpera (5000 Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. víspera de fiesta
  fr iz. veille de jour férié
  en iz. holiday eve
  port iz. véspera de feriado

  Batzuk jaiak jaigaietan ospatzen hasten dira.  #gaurkohitza

  

  jaigai (Gaurkohitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2019/08/14 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jasanezin 

  adj. Ezin jasanezkoa. Ik. jasangaitz. Bere bakartasunaren zama jasanezina. Tentsioa jasanezina zen ordurako. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jasanezin. Insoportable. v. EZIN JASANEZKO. Orrengandik lotsagabekeri yasan-eziñok entzun bear ote ditut? Zait Sof 69. Len, yasan-eziñak, noski; orain, ordea, areago. Ib. 154. Bere bakartasunaren azta jasan-ezina zedukan. Mde HaurB 109.

  Sinonimoak: izond. Ipar. jas.

      [paraezina]: eramangaitz, pairaezin jas., pairagaitz jas., jasangaitz Ipar. jas., eroangaitz Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. intolerable, insoportable
  fr izond. insupportable, intolérable
  en izond. unbearable, intolerable
  port izond. intolerável, insuportável

  Egoera jasanezina da. #gaurkohitza

  

  jasanezin (Argazkia: @ikiagirre)