Gaurko hitza

Tagged: J Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:37 pm on 2016/12/25 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jabaltasun 

  iz. Ipar. Baretasuna. Ur geldiaren antzeko jabaltasuna. Isiltasuna, bakea, jabaltasuna. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jabaltasun (Dv). Tranquilidad, calma. Animako osasunaren aztarrenik seguruena, len esan dizudanez, pake ori da, ur-geldiaren antzeko iabaltasun ori. Or QA 185. Entzun dezagun Iñati Antiokiarrak ziona, Kristoren ixiltasuna, pakea, iabaltasuna. Ib. 185.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [baretasuna]: baretasun, lasaitasun, naretasun, sosegu, deskantsu Ipar., jabal Ipar., nasaitasun Bizk., donario Gip., trankiltasun g.e., sosegamendu zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) calma, tranquilidad
  fr (Ipar.) tranquillité, placidité, sérénité
  en (Ipar.)  calm, calmness; stillness; tranquillity (Br); tranquility (Am)
  port (Ipar.) tranquilidade, calma

  Ur geldiaren antzeko jabaltasuna. (Hiztegi Batua)

  

  jabaltasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:07 pm on 2016/11/28 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jakin-min 

  iz. Jakiteko edo zerbait jakiteko gogo bizia. Jakin-mina zuen Sokratesek. Jakin-mina sortzen duen liburua. Irakurlearen jakin-mina zirikatzeko. Jakin-minez irrikan nauzu. Kanpoko mundua, nahiz jakin-minaren pizgarri izan, ez da beste gizakiren bat bezain ernagarri guretzat. || Haren berrien jakin-minez. Nongo herritarra zen jakin-minez. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [jakiteko gogo bizia]: jakin-gose, jakin-nahi, kuriositate, jakingura Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es deseo/ganas/ansia de saber, curiosidad
  fr curiosité
  en curiosity, desire/wish to learn, desire/wish to know
  port curiosidade

  Jakin-minak gidatzen zuen bere ikerkuntza, ez jakiteak min egiten baitzion. [Koldo Garcia, @koldotxu]

  

  jakin-min (Koldo Garcia, @koldotxu)

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2016/11/04 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jarraitutasun 

  iz. Jarraitua denaren nolakotasuna. Ekintzaren jarraitutasuna. Etenik gabeko jarraitutasuna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [jarraikitasuna]: jarraikitasun Ipar.

      [etengabetasuna]: etengabetasun

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. asiduidad, constancia, regularidad, continuidad (2) iz. (Mat.) continuidad
  fr iz. assiduité, constance, régularité, continuité
  en iz. assiduity, regularity; constancy, perseverance
  port iz. assiduidade, constância, continuidade

  Jarraitutasunaren apustua egin du Rajoyk kargurik garrantzitsuenetan [Jarraitutasunaren apustua egin du Rajoyk kargurik garrantzitsuenetan,  Ander Perez Zala (Berria.eus, 2016-11-04)]
  

  

  jarraitutasun (Argazkia: FlickrCC)

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2016/08/02 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jite 

  iz. (Ipar.) 1. Joera, jaidura. Bertsolariak gaztetatik izaten du jitea. 2. Izaera, adiurrea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [etorrera]: etorraldi, etorrera, etorkunde jas., etorpen g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) inclinación, tendencia (2) iz. (Ipar.) carácter, modo de ser, índole (3) iz. [antza] Ik. eite
  fr (1) iz. inclinaison, tendance (2) iz. aptitude, façon d’être
  en (1) iz. inclination, tendency (2) iz. temper, mood
  port (1) iz. inclinação, tendência (2) iz. gênio

  Hire jite onak pozten nau; ez dira jabe guziak hain gogotsu agertzen.  [Hautsi da katea, Toti Mtz. de Lecea / Elena Touyarou (Erein, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Baina orduan, hala izatera, aferak beste jite bat hartzen zuen.  [Erretzaileen eremua, Jon Alonso (Susa, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jite (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2016/07/03 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jolastu 

  da ad. 1. Jolasaren bidez atsegin hartu, jolasean ibili, jolas egin. 2. (hed.) Zerbait edo norbait behar den seriotasunez ez hartu (ezezko esaldietan bereziki). Sentimenduekin ez da jolastu behar. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

      [jolas egin]: jolas egin, jolasean ari izan, jolasean ibili, jostatu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. jugar, divertirse, entretenerse (2)da ad. (hed./batez ere, ezezko testuinguruetan) jugar (con)
  fr da ad. jouer, s’amuser, se divertir
  en da ad. to play
  port jogar, divertir-se

  Jolastu egin nahi nuen, jolastu baino ez, bai. [<//jokoa.com>, Gemma Lluch / Antton Olano (Erein, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jolastu, #27hizki27argazki (FlickrCC, Dabid Martinez)

  Ikusi “jolastu” hitza Dabid Martinezen #27hizki27irudi egitasmoaren blogean.

   
• 

  Maite 11:08 pm on 2016/06/20 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jabaldu 

  da/du ad. (Ipar.) Baretu, ibitu. Hango berotasuna ez da behin ere jabaltzen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Ipar.

      [baretu]: anpletu Ipar., baketu, baretu, ematu, lasaitu, naretu, deskantsatu Ipar., errexitu Ipar., ibitu Bizk., trankildu beh., artetu g.e., balakatu g.e., lañotu g.e., amatigatu zah., apazegatu Ipar. g.e., amondu Ipar. zah., fazegatu Ipar. zah., aplakatu Heg. zah., eregatu Bizk. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. (Ipar.) templar(se), calmar(se), amainar(se), sosegar(se), mitigar(se), ceder
  fr da/du ad. (Ipar.) (se) tempérer, (se) tranquilliser, (se) calmer
  en da/du ad. to calm (down), to cool; to still; [eritasuna] to relieve, to soothe
  port acalmar-se; sossegar-se

  Gero, bat-batean, haizea jabaldu zen eta itsasontzia gelditu, ez aurrera ez atzera.  [Itzarri nahi ez zuen printzesa, Felipe Juaristi (Alberdania, 2002) ] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jabaldu (Gaurkohitza, CC)

   
• 

  Maite 1:46 pm on 2016/05/27 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jalgi 

    (Ipar.) 1. da/du ad. Atera. Bizirik jalgi baitzen hilobitik. Euskara, jalgi hadi plazara, jalgi hadi kanpora! Hagin bat jalgi diote. 2. Ik. jalki. 3. Ik. jaulki. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jalgi (BN; SP, Ht VocGr 426, Dv, H; y- Lecl, VocBN), jalki (-kh- S; -kh- Gèze, Dv (S), H), jali (BN-arb-ad-lab; Dv (BN), H), jelgi (BN; Dv, H), jelki (Dv (-kh-, S), H), jaulgi (H), jaulki (H). Ref.: A (jalgi, jali, jelgi); Satr VocP (ialgi); EAEL 28, Gte Erd 169, 182, 193, 212.

  Tr. Documentado ya en Dechepare, es usado por autores bajo-navarros y suletinos; desde mediados del s. XIX tbn. se encuentra en algún escritor labortano y en el XX en algunos meridionales. Los suletinos emplean sólo jalk(h)i hasta principios del s. XIX; a partir de esta fecha hay tbn. algunos testimonios de jelk(h)i. Durante el s. XX se va imponiendo entre los bajo-navarros la var. jali, documentada desde fines del siglo anterior, o antes, si tenemos en cuenta el sust. vbal. yalte- que usa Goyhetche (37 y 245), además de un más usual yalgiten; cf. en BN-ad yaltzen / yali (EAEL 28 y 252). En DFrec hay 19 ejs. (8 septentrionales) de jalgi, 9 de jalki, 6 (5 sept.) de jali, 3 de ialgi y 1 de yalgi. En algún autor meridional como Ibiñagabeitia el uso de la var. jalki puede deberse a identificación con jaulki, jalki ‘desgranarse’.

  Etim. Para su posible relación (alternancia e-/ja-, de e- + e-) con elki, ilki, y tbn. con jaulki, v. FHV 63, nota 7, y 515.

  Sinonimoak: ad. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [irten]: atera, irten, ilki Ipar.

      [atera]: atera, idoki Ipar., ilki Ipar., edeki Ipar./Naf. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. (Ipar.) salir (2) da ad. Ik. jalki (3) du ad. (Ipar.) sacar; obtener (4) du ad. Ik. jaulki
  fr (1) da ad. (Ipar.) sortir (2) du ad. sortir, extraire
  en (1) da ad. to go out (2) du ad. to take out, to get out
  port (1) da ad. sair

  KONTRAPAS, Bernat Etxepare , 1545

  Euskara,

  jalgi hadi kanpora!

  Garaziko herria

  benedika dadila,

  euskarari eman dio

  behar duien tornuia.

  Euskara,

  jalgi hadi plazara!

  

  jalgi (Gaurko hitza, CC)