Gaurko hitza

Tagged: J Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:48 pm on 2016/05/24 Permalink | Reply
  Tags: J   

  ja 

   adb. Jadanik. Ja egina da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Hiztegi Batuan

  ja adlag. Ipar. eta Naf. ‘dagoeneko‘; ‘ordurako‘

  Sinonimoak: adond. Ipar./Naf.

      [jada]: dagoeneko, honezkero, jada, engoitik Ipar., jadan Ipar., jadaneko Ipar., jadanik Ipar., daborduko Bizk., gaurgero jas., gaurgoitik g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. (GN/Ipar.) (orainaldian) ya, para ahora; (lehenaldian) ya, para entonces
  fr adb. (GN/Ipar.) déjà, à cette heure ; pour lors ; d’ici…
  en adb. already
  port adb. já

  Proiektu horrek ere hizkuntza aniztasuna jardunbideen ardatzetako bat izatea nahi zuen, eta horixe izan zen, hain justu, protokoloaren ernamuina: «Ja eskubideak zehaztuta zeudela, pentsatu genuen interesgarria zela zehaztea eskubide horiek bermatzeko zer neurri hartu behar diren; Kyoton klimarekin egin zen bezala», azaldu du Bilbaok. [Europa osoan bat eginda: eragiten, Arantxa Iraola (Gizartea, 2016-05-24)] (Berria.eus)

  

  ja (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Inaki Agirre 6:33 pm on 2016/04/28 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jito 

  iz. 1. Itsasontzia edo itsas gainean dagoen edozein objektu haizeen, uhinen edo korronteen menpean egotea. Jitoan dago txalupa hori. 2. Ik. deriba. • kontinenteen jito. Ik. kontinente. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jito. “(V-m), deriva, abatimiento” A.

  Sinonimoak: iz.
  [jito] : trebes (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es (Itsas.) abatimiento, deriva
  fr  dérive
  en drift
  port deriva

  Astebete ibili da itsasontzi okertua jitoan, begi hutsez ezinezkoa ematen duen 54 graduko makurdurarekin. Zazpi / Angel Erro  (Berria, 2016-02-05)]
  

  Jitoan dago txalupa hori. (Harluxet)

  Kunduzeko khanerriko ofizial batek egiten zuen buru, eta hark, tsarraren aginduz Krasnoiarsken gertatutakoa ez berritzeko eta emirraren tropek ibaia erraz gurutzatzeko, txalupa pila bat uretaratu eta ibaian behera jitoan joaten utzi zuen. [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jito (FlickrCC, Shivenis)

   
• 

  Maite 10:52 pm on 2016/01/19 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jostorratz 

  iz. Josteko orratza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [orratza]: orratz (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. aguja (de coser)
  fr iz. aiguille (à coudre)
  en iz. needle [for sewing]
  port iz. agulha

  Entzun:

  Medikuak pentsatuko zuen: «Adin horretan? Ez dauka-eta haria jostorratzeko txulotik pasatzen ibili beharrik!». Operatu gabe ere nahiko bizitza normala egin dezakezu, argitu zion medikuak, baina emakumeak, irmo: nola egingo dut ba bizitza normala ezin badut irakurri! [Enigma, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2016-01-19)] (Berria.eus)

  

  jostorratz (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 10:19 pm on 2015/09/20 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jendaki 

  iz. Jendaia.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [jendaki]: jendaia Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [jendaki]: leinu  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) raza, nación, pueblo
  fr parenté, famille
  en nation; race
  port raça, nação,

  Entzun:

  
  MUGAKO JENDEA

  Los atravesados live here

  Mugako jendeak bi alderdietako herriak eta parajeak
  ederki ezagutzen ditu. Badaki
  eremu bakoitzean bertze aldean arrotzak diren legeak
  eta usadioak ohikoak direla bertan.

  Mundu guziari arrotza zaion mugaren idurizko marra
  mugako jendearen gogoan bakarrik aurkitzen ahal da.

  Mugako jendeak dena behatzen du egonarriz,
  ez du inolako presarik
  ez agerian utziko duen deus egin beharrik.
  Ongi aski daki ikusten duenaren arabera
  jokatu beharra dela, eta noizbait
  bertze mugakiderik ikusiko balu
  biek ez ikusiarena eginen lukete, euren arteko
  hitzarmenak isilpean segi dezan. Izan ere,
  mugako jendea ezagutzen duen jendaki bakarra
  mugako jendea bera da.

  Mugako jendea betiko erbestean bizi da,
  atzerrian, sartu-irtenak eginez.
  Beren gogoan baizik ez den idurizko marra
  ez da kartografoen mapetan ageri.

  Mugaldekoak, Edu Zelaieta (Susa poesia, 2004)
  

   
• 

  Maite 9:10 pm on 2015/08/23 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jaugin 

  iz. 1. da ad. Etorri, jin. [Batez ere, daugin forman eta aginterazko formetan, haugi, erabiltzen da] 2. z. Ipar. Joera. (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

   [joera] joera, grina, zaletasun, aiher.
  [etorri] etorri, jin.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. (Ipar.) venir [haugi hona: ven aquí] (2) (Ipar.) tendencia, inclinación, manía
  fr (1) da ad. (Ipar.) venir, arriver (2) tendance, inclination
  en (1) arrive, come (2) tendency, inclination
  port (1) vir (2) tendência, inclinação

  Entzun:

  HAIGU

  adatsa askatzen du emakume beltzaranak
  besoa luzatzen duen eskalearen antzera
  gaueko doinuen saminaren arauera
  Harlem osoa hemen Parisen Jazz Band
  nigar eta algara zotinka
  pianista eta dontzeilak
  emegaldu eta komikoak
  kez eta izerdiz beterik kabareta
  argiz ere ametsarenak diren argi eroez
  oi pinpilipausa dirdiratsuok
  oi artista kexatiok oi arrats odolduok
  artega eta hegatsez milaka xorinoren itzalak
  izarlokak ere hormetan barrena
  begi ausart biko neskatilak
  zeta gorrizko gona altzatu eta
  haigu erraiten derautzu
  keinu bildu eta amultsu batekin
  eta bazoaz balantzaka

  [Izuen gordelekuetan barrena, Joseba Sarrionandia (BAK, 1981)] (armiarma.eus)

  

  haugi (Argazkia: David Cornejo, Flickr)

   
• 

  Maite 9:13 pm on 2015/07/23 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jabalaldi 

  iz. (Ipar.) Barealdia, geldialdia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jabalaldi (L ap. A; Dv, H (ia-)).

  Momento de reposo, de calma. “Uriak, ekhaitzak, sukharrak gaitzerizkoak, ithurri batzuek… etc. badituzte bere iabalaldiak” H. “Momento de calma” A. Nahiz aintzineko urthetan baino bathaiatze gehiago egin den, fedearen urhatsak yabal aldi bat erakusten duela. Prop 1899, 5s. Kardal artean ondatzen / urliak batela, aren zai aoa / zabalik orra osiña; / jabaldi-zun sandia. Gazt MusIx 119. (Lar), jabaldi (Lar). “Vacación” e “intermissión” Lar.

  Sinonimoak: Ipar.

      [barealdia]: barealdi, eztialdi, lasaialdi, jabaldura Ipar., nasaialdi Bizk., lasaibide jas.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) momento de calma, bonanza en el mar; momento de alivio
  fr (Ipar.) accalmie, répit, calme
  en (moment of) relief, (moment of) calm; fair weather

  Entzun:

  Uriak, ekhaitzak, sukharrak gaitzerizkoak, ithurri batzuek… etc. badituzte bere iabalaldiak.  H.  Orotariko Euskal Hiztegia

  

  jabalaldi (FlickrCC, Dirk Vorderstraße – Egen Wark)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2015/04/14 Permalink | Reply
  Tags: J   

  jardule 

  iz. HIZKL. 1. Kontaketaren egiturazko analisian, ekintzaren protagonista (hau da, aditz aktiboaren subjektua eta aditz pasiboaren agentea). 2. Izakiak edo gauzak adierazten dituen unitatea, aditzak adierazten duen prozesuan era batera nahiz bestera parte hartzen duena. (adib., Peruk gozokia eman dio semeari perpausean, gozokia eta semea jarduleak dira, ekintza egiten duena irudikatzen ez badute ere). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal hiztegian:

  jardule, jardunle.

  1. Hablador, charlatán; murmurador. Nik esan nai nebana da iardulea dala gure etxeko andratxoa. Ag AL 57. Beti [oi da] jardunleren bat ondamuaren kolkotik ertetzen dioten itzak lagun artean ereiñ oi dituana. Ag G 218.

  2. (El) que se ejercita, practica (en) algo.  Ai euzkel-elerti barrutian onen antzeko jardule bat bagenu! Irakurlearen agoa gozatzeko. TAg GaGo 52. Akademiak izan bear du, noski, euskal-ekintzaren ardatz eta buru; baiñan euskeraren egille, jardule, biziragille, gu guztiok. Egan 1956 (3-4), 68.

  3. Actor. Au ez da irakurri bakarrik, entzun bakarrik egitten, baita ikusi ere yardule edo begitantzale nabarben oriik begitandu oi dutena. Or LEItz 40s. Iarduleak negar zeragidaraño. “Histrionis […] qua mihi lacrimae excutiebantur”. Or Aitork 56. [Eszenario tipi-medarrean] jarduleak, zirkin ta errankizun apartekoz, egoki agertarazi zuten. A. Irigoyen Egan 1956 (3-4), 70.

  4. Interlocutor. Eztabai zorrotza sortu zan arrantzale gazte biren artean. […] –Zertarako naizan? […] –erantzun zion jarduleetan gazteenak. TAg Uzt 45.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [aritzaile] : aritzaile, ekintzaile.
  [jokatzaile] : jokatzaile

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) el/la que actúa (2) agente
  fr (1) (personne) qui agit (2) agent
  en (1) the one who acts (2) agent
  port (1) (pessoa) que age (2) agente

  Entzun:
  

  Zehatz hitz eginda, beraz, irudiari dagokion guztia eslei dakioke irudien historia sozialean jardule direnetakoren bati edo besteri. [Irudia, Jacques Aumont / Josu Zabaleta (EHU, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  jardule (Gaurko hitza, CC)