Tagged: J Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 7:50 am on 2014/12/09 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jopu 

    iz. eta izond. 1. Morroia, zerbitzaria, bereziki gizarte feudalean. 2. Askea ez den, jabearen menpekotasun osoan dagoen pertsona, esklaboa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    [morroia]: azpiko, esaneko, eskuko, eskupeko, etxeko, etxetiar, hankapeko, mendeko, mirabe, morroi, mutil, zerbitzari, manuko Ipar., manupeko Ipar., peko Ipar., petzero Ipar., sehi Ipar., agindupeko Bizk., ogipeko Bizk., otsein Bizk., nerabe Naf., mainata Zub., mixkandi Zub., mutilko zah., ogituko Bizk. g.e., sujet Ipar. zah.
    [esklaboa]: esklabo, loteki neol.


    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz./izond. siervo, -a, criado, -a, súbdito, -a (2) iz./izond. esclavo, -a
    fr (1) iz./izond. servant, -e ; domestique, sujet (2) iz./izond. esclave
    en iz./ izond. serf; slave
    port (1) iz./ izond. servo, -a, criado, -a (2) escravo, -a

    Entzun:

    Gasteizko patata tortillarenak bipolaritatera eraman nau: batetik, barrez lehertu naiz, jopuei jauntxoak ipurdi bistan ikusteak sorrarazten dien mendeku sentipen askatzaile beraz. Bestetik, sumindu egin naiz, herritar arduratsuen gisan, eta aldarrikatu dut nola litekeen halako eskasak izatea gure agintariak, munduko patata tortilla erraldoiaren Guinness marka lortzeko ezgauza. [Tortillarenak, Idurre Eskisabel (Bira, 2014-12-05)] (Berria.eus)

    jopu (wattpad.com)

    jopu (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 7:46 am on 2014/05/08 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jariakin 

    1. FIS. Ik. fluido. 2. BIOL. Ik. sekrezio.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [jariakin] : 1 jariagai. 2 jario, isuri. 3 fluxu (5000 Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) [substantzia] (Biol.) secreción (2) (Fis.) Ik. fluido
    fr (1) sécrétion (2) fluide
    en (1) secretion, secreta (2) (Fis.) fluid
    port (1) secreção (2) fluido

    Entzun:

    Txirlarrian gorputz arrotz bat sartzen denean, barruko animaliak erantzun egiten du jariakina askatuz…  [Zazpi orduak, Miren Agur Meabe (Elkar, 2010) Orr.: 125] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    Larruazala izatearen arrazoi nagusia hau da: gorputzeko ehun gehienak nahiko ahulak direla eta denek (baita jariakin edo erdi jariakin ez direnek ere) oso ingurune hezea behar dutela eta, beraz, babestu behar direla lurrunketan ura gal ez dezaten. [Giza gorputza lanean, John Lenihan / Irene Aldasoro (EHU, 2006)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

    Bestetik, adituentzat gauza jakina da jariakin (latinez secretio) guztiak kaltegarri edo toxiko direla: hala, baldintza patologikotan, ez da harrigarri agiria, enpresak isilka (secretum) jariatzen duen papera, gehiegiko neurrian xurga dadin ostera, eta lokartaraz, geldiaraz edo zuzenean hil dezan bera izerdikatu duen organismoa.  [Sistema periodikoa, Primo Levi / Juan Garzia (Alberdania, 1998)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

     

  • Maite 9:12 am on 2014/01/30 Permalink | Reply
    Tags: J   

    joare 

    iz. Zintzarria, abereak lepoan daraman kanpai-modukoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Aldaerak (Orotariko Euskal Hiztegia)

    joare (AN-gip-5vill, B, BN, S, R; SP, Arch VocGr (y-), Dv, H), joale (Lar, Añ (AN), Dv, H, A), joaire (S), juale (AN-5vill-ulz; Aq 1108 (AN), H), iualle (L), juare (AN-5vill, R; Ht VocGr 426; y- Lecl, VocBN), jaola (Izt), xuale (Aq 1108 (AN)), fale (G-nav, Ae), fara (G-nav), goale (B; Lar), goare (L, B; Lar, H), guale (Aq 1108 (AN)), guare (Lar, H), gare (L, B; Lar, Dv, H, VocB), gari (L-côte), gale (BeraLzM). Ref.: A (joare, joale, iuale, iualle, juare, fale, goare, gare); Lh (joaire, gari); Ond Bac (fara); Iz Als (farí), Ulz (yualia); Satr VocP (ioale); Izeta BHizt2 (yoare).

    Sinonimoak:  iz.
    [zintzarria] : bulunba, dunba, zintzarri, metale Ipar., xilintxa Ipar., arran Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es cencerro, campanilla
    fr cloche, clochette
    en bell; cowbell
    port chocalho, sineta, campainha

    Entzun:

    Ezin jakin noiz astindu zituzten joareak lehenbizikoz, baina oihartzuna oraino aditu liteke, urtetik urtera joaldunek zaharberritzen duten usadioari esker.  [Joareen hotsa, mela-mela, Iker Tubia Ituren (Berria.info, 2014-01-28)]

    joare (Gari Garaialde, @GariGaraialde)

    joare (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 10:19 am on 2013/08/08 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jendaila 

    iz. (herr.) Behe-mailakotzat jotzen den pertsona-multzoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    jendaila (-alla Lar y H; T-L), jendalia (Lar), jendalle (AN-larr ap. Asp Leiz2).

    Sinonimoak: iz.
    [jendaila]: jendillaje, jende-modu (5000 Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es plebe, populacho, chusma, gente de baja clase; gentuza
    fr plèbe, populace, canaille, racaille
    en (the) plebs (inf); rabble
    port gentalha, gentaça

    Entzun:

    Jendaila horrek ez luke hemen egon behar. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    jendaila (Devianart, CC)

     

  • Maite 2:01 pm on 2013/07/17 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jats 

    iz. (Ipar.) 1. Erratza. 2. Isatsa. 3. Adatsa. 4. Ik. sorgo. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Ipar.
    [erratza] : erratz, isats, erkatz Ipar., eskoba Heg., inar Bizk., isuski Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) escoba (2) rabo (3) cabellera (4) Bot. sorgo
    fr (1) balai (2) queue (3) chevelure (4) Bot. sorgho
    en (1) broom (2) tail (3) hair (4) Bot. sorghum
    port (1) vassoura (2) cauda (3) cauda (4) Bot. sorgo

    Entzun:

    Ostatuko zerbitzaria jatsa pasatzen ari zen. [Skyroom, Ramuntxo Etxeberri (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Nire txakurrak jats ederra du.

    Atarian zegoen neskak inoiz ikusi dudan bilo-jatsik ederrena zuen.

    Sorgoz inguraturik zegoen etxetxoa.

    jats (FlickrCC, Libertinus)

    jats (FlickrCC, Kátia)

    jats (FlickrCC, El Tecnorrante)

    jats (Wikimedia Commons)

     

    • Patxi Petrirena 8:27 pm on 2013/07/17 Permalink

      Hitz polita. Horrekin lotuta, ezpela etorri zait gogora. Nik ez dakit zehazki zenbateraino zabaldua izango zen hori Euskal Herrian, baina nik baserrian ezagutu dut (Sunbillan) erratz gisa ezpela erabiltzen ( http://eu.wikipedia.org/wiki/Ezpel ): adaxka txikiz sorta bat egin eta kirten bati lotuta, sukalde ingururako, eta adar handiago bat osorik hartuta, ukuilu ingururako. A, eta menda-belarra ere bai, geletan: usain goxoa emateaz gain, ona omen zen arkakusoen kontra. Gauza ezagunak izango dira, beharbada, baina…

  • Maite 9:27 am on 2013/01/18 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jarki 

    da ad. (B) 1. Buru egin, aurpegi eman (objektua -i kasu-atzizkiaz). Jarki haize gogorrari. Ezin jarki zitzaion urlasterrari. 2. Ekin (aditz osagarria -t(z)era eran).

    izond. (B) Ausarta, bipila. Gizon adoretsu, sendo eta jarkia, inoren beldurrik ez duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    jarki, jarki, jarkitzen. zaio ad. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: iz.
    [buru egin]     aurka egin, aurpegi eman, aurpegia eman, aurre egin, aurre eman, buru atxiki, buru egin, buru eman, burura eman, gogor egin, gogortu, indar egin, kontra egin, kontrakarrean jarri, burutzia egin Ipar., iharduki Ipar., dorpetu g.e., ihardetsi Ipar. g.e., kontratu Ipar. zah.     (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es ad. (1) (objektua -i kasu-atzizkiaz) oponerse, resistir, enfrentarse (2) acometer una obra, ponerse a hacer algo / izond. resuelto, -a, valeroso, -a, atrevido, -a
    fr ad. (1) résister, s’opposer (2) se livrer à une action, se mettre à / izond. courageux, -euse
    en ad. to resist, to put up with sth / izond. courageous, brave, audacious, daring, bold
    port ad. (1) opor-se (2) acometer / izond. corajoso(a)

    Uste dut badela sasoia jarkitzeko, eta bagarela esateko, euskaraz bizi gura dugulako. [Irauli beharra, Leire Narbaiza (Kalamuatik Txargainera)

    Gu ere ez gaude jarkitzeko motiboen eskasian, eta erakutsia dugu badakigula jarkitzen. Jarki bai eguraldi zakarrari, bai egoera zakurrari. Zenbat lorpen jarkiaren jarkiz jardunda bizi pertsonalean bezala sozialean ere! Boterearen jarkierak ez gaitzala izutu: jarki beldurrari eta bildu kemena bidegabekeriei jarkitzeko. [Jarki!, Anjel Lertxundi (Berria.info)

    La liberté guidant le peuple, Eugène Delacroix (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 3:19 pm on 2013/01/17 Permalink | Reply
    Tags: J   

    jan-zahar 

    iz. Baraua; denbora asko jan gabe dagoenaren egoera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.

    [jan-zahar] barau (egoera) (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es [egoera] ayuno; que lleva horas sin comer
    fr jeûne
    en fast, fasting
    port jejum

    Gosariaz geroztik fitsik ahoratu gabea nintzen, eta jan zaharra egoteak muturtzen eta zakartzen ohi nau.  [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    • Maite 10:09 am on 2013/01/18 Permalink

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel