Gaurko hitza

Tagged: U Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:30 am on 2016/04/24 Permalink | Reply
  Tags: U   

  pagadi 

  iz. Pagoz osatutako basoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  pagadi (V, G; Lar, H (+ ph-)), pagadoi (H (+ ph-)), pagadui (V-ger-ple-gip; Zam Voc), pagadei (V-gip), pagari (V-gip, G-azp), pagai (V-gip), pagodi (V-ger, L), pagodei, pagori (BN-baig), pagoi (V-gip), bagadi (AN-ulz, B), bagadoi (S, R; ZMoso 68), bagodi (L-ain), fagadi (BN; SP, Lar, Dv, H), fagadoi (BN; Dv, H), fagodi (Arch ms. ap. DRA), fagodri (BN-baig). Ref.: A (pagadi, pagodi, pagori, bagadi, bagodi, fagadi, fagodri); Lh (pagodi); Lrq (bagardoi [oxít.]); Iz ArOñ (pagádui), UrrAnz (págadeixa), Als, Ulz (bagadi); Etxba Eib; Elexp Berg; Izeta BHizt2 (bagadi).

  Hayedo. “Hayal” Lar. Pagari-gastañarikoa da guztietan oberena [iturria]. Izt C 86. Bagadoi anitx. Mdg 130. Pagadietako bide itzaletan gora. Ag G 133 (AL 141 pagodi). Non ditut nere arizti ta pagadi ederrak? Mok 14. Borda gaineko pagodi hartarat. Zub 75. Pagadi baten babesean. TAg Uzt 254. Bazter-gabeko pagadiak. Munita 55. Pagodeietan usuak urru. BEnb NereA 40. Pagadui eder guztiek. Akes Ipiñ 25 (24 pagadi). Pagadiaren freskura. Arti in MEIG VI 182. Pagadi sarri batera maiz etortzen zan. Ibiñ Virgil 34. Sartu giñan pagadi batean. BBarand 81. Eskerrak pagadixe-eta aundixe eta gordeleku onak… Gerrika 72. v. tbn. EA Txindor 130. Ldi BB 112. Or Eus 327. SMitx Aranz 129. Etxde JJ 62. Bilbao IpuiB 154. Gand Elorri 211. Vill ib. 12. NEtx LBB 182. Uzt Sas 168. Lasa Poem 95. BasoM 65. AZink 80. Pagari: Apaol 63.

  Sinonimoak: iz./izond. Naf.

      [pagadi]: pago-baso  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. hayedo
  fr iz. hêtraie
  en  iz. beech forest
  port  iz. faial

            ZURE GORPUTZAK SUAREN KOLOREAK DITU

   

  Zure gorputzak suaren koloreak ditu

  zure ausentziak negua dakargu

                          hego haizearekin

                          pagadiak dantza dagi uso beltzak jaulkiz

                          milaka uso urgun

  zure begietan itsasoak gaua jotzen du

   Poza eta gero, Jose Luis Otamendi (Susa poesia, 1990)
  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 4:12 pm on 2016/03/04 Permalink | Reply
  Tags: U   

  urtebetetze 

  iz. Pertsona baten jaiotza-egunetik urte–kopuru jakin bat iragan den eguna.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [jaiotegunaren urtemuga]: sortegun Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. cumpleaños; aniversario
  fr iz. anniversaire [de naissance]
  en iz. birthday
  port iz. aniversário

  Hara, baduzu pista txiki bat nire urtebetetze egunaz oroitu nahi baduzu! [Desio izeneko tranbia, Tennessee Williams / Xabier Paya (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  urtebetetze (publicdomainpictures.net)

   
• 

  Maite 10:01 am on 2016/01/17 Permalink | Reply
  Tags: U   

  urlo 

  iz. Lurrazaleko sakongune natural edo kokaleku artifizial batean dagoen urbildu ez oso handia, normalean iraunkorra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘urmael’)

  Sinonimoak: iz.
  [urlo] : ur bildu, ur geldi, urmael (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es remanso
  fr nappe d’eau dormante
  en stagnant water

  
  ANTSIEN OHARRAK -1

  Desioaren protozooa esperantzaren urlo berdean bizi da.

  Protozooaren desioa esperantzaren urlo berdean bizi da.

  Urlo berdeko protozooa desioaren esperantzan bizi da.

  Protozooaren esperantza desioaren urlo berdean bizi da.

  Urlo berdeko protozooa esperantzaren desioan bizi da.

  Esperantzaren protozooa desioaren urlo berdean bizi da.

  Azalaren kodea, Miren Agur Meabe (Susa poesia, 2000)

   
• 

  Maite 2:16 pm on 2015/09/23 Permalink | Reply
  Tags: U   

  udatzen 

  iz. Lau urtaroetatik hirugarrena. Ipar hemisferioan, iraileko ekinoziotik abenduko solstiziora hedatzen da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘udazken’)

  Sinonimoak: iz. g.e.

      [udazkena]: udazken, udagoien Bizk., larrazken Ipar./Naf., neguantz g.e., ihartze Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [urte-sasoia] otoño (2) iz. (hed.) otoño
  fr iz. automne
  en iz. autumn, fall
  port iz. outono

  Entzun:
  

  Udatzen batean, basoak gorritzen ari zirelarik, antzara bat aurkitu zuen lurrean zauritua. [Gauza txikien liburua, Pako Aristi (Erein, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  udatzen (Wikimedia Commons)

  
  

  Udazken koloretan

  Udazken koloretan,
  landen lurrinak
  zeharkatuz,
  hitaz oroit
  eta higan nauk.

  Zuhaitz biluziaren
  gerizpean orpondoa,
  orbelaren hilobi,
  horiz eta gorriz
  dena lokarturik,
  dena lokarturik.

  Eskuratu hostoa
  xume bezain eder,
  hain soila bere heriotzean,
  zuhaitz guztiaren
  bizkortasunez hain betea,
  non erortze honen duintasunak
  hiri kantatzera naraman.

  Berriro zuhaitzari
  so natzaiok, kezkaturik ote?…
  joate askearen oparotasunean,
  betikotasunaren irria zirudik.
  irria zirudik.

  Gatibu naukan denborak,
  bere baitan egositako
  ametsetaz isekaz
  bailegoan.

  Udazken koloretan,
  landen lurrinak zeharkatuz,
  hitaz oroit eta higan nauk,
  hain soil hire heriotzean,
  hain xume, adiorik gabeko
  partitzean.

   
• 

  Maite 7:09 am on 2015/05/19 Permalink | Reply
  Tags: U   

  ubeldura 

  iz. Larruazalean kolpe baten, hotz handiaren, etab.en ondorioz sortzen den kolore iluneko gunea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘ubel’)

  Sinonimoak: iz.

  [odolbildua]: odolbildu, ubel, ubeldu, ubelune, ubeluri Ipar., uspel Ipar., uspeldura Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es cardenal, moradura
  fr bleu [ecchymose]
  en bruise, welt
  port (mancha) mancha-roxa

  Entzun:
  

  Gorputza ubeldurez josia zuten gazteek.

  

  ubeldura (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 11:06 am on 2015/05/06 Permalink | Reply
  Tags: U   

  ursain 

  iz. Usina, doministikua.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ursain. v. urtzintz.

  Sinonimoak: iz.

  [doministikua]: urtzintz, usin, atija Naf., doministiku beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) estornudo
  fr iz. (Ipar.) éternuement
  en sneeze [sni:z]
  port espirro [iʃ’piRu]

  Entzun:
  

  Haurrak ursain handi bat egin zuen eta etxe osoan egin zuen oihartzun.

  

  ursain (FlickrCC, Cristina Domínguez)

   
• 

  Maite 7:57 am on 2015/02/05 Permalink | Reply
  Tags: U   

  uf 

  interj. Norbait nekaturik, egonezinik edo asperturik dagoela adierazteko hitza. Uf! Hau da beroa! (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Hiztegi Batuan:
  

  interj. (nekearen-eta adierazlea) 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. ¡uf! (voz con la que se denota cansancio, fastidio, sofocación, etc.)
  fr excl oh là là!
  en interj phew
  port excl fam ufa!

  Entzun:
  

  Uf, utzidazu arnasa hartzen. [Jeans-ak hozkailuan, Patxi Zubizarreta (Alberdania, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Uf! Hau nazka! (Elhuyar hiztegia)

  Uf! Hau da beroa!  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  uf (Pixabay, CC0 Public Domain & Gaurko hitza, CC)