txiribiri

iz. 1. Bizk.Tximeleta. || 2. iz. Bizk. Txirbila, txirlora. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 txiribiri (V; Mg Nom 66 (V), Dv (<ch-> V)), txiribiria, txiribili, txiribia (V-m; Mg PAbVoc -> Izt 71r, Añ (V)), txiripiri (V), txiribira (Izt 71r). Ref.: A (txiribiri, txiribia, txiripiri); EI 359; X. Kintana Iker-10, 1997, 160.

1. Mariposa. v. txiribita. Txiribirija baten lana da sedia. Ur Dial 4 (It inguma, Dv pinpiriña, Ip jinkollo). Ar bat txiribirija biurtutia. Ib. 8. Erubeari kusku-barruan txiribiri-egoak sortu ekiozan. A Latsibi 147. Txiribiri ta erliak duaz / baltzik bidiak betien. Enb 42. Begiko zaizkit txiribili ain / margoztuen jira-birak. EA OlBe 26.

2. “(V; msOch), pelele, persona ligera” A. Sakristau txiribiri / gizon-antzekoa. Azc PB 258.

2 txiribiri (V-gip, G-goi), txiribi (V-gip), txirimiri (G-azp). Ref.: A; Iz ArOñ (txirimiri); Etxba Eib; Elexp Berg (txiribi).

1. Viruta. “Anton arotzanetik ekarrizuz txiribiri batzuk, sua ixotu deigun” Etxba Eib. “Txiribixa ona da sua pizteko” Elexp Berg. v. txirbil, txibiri.

2. Tinta-txiribiri sendoetan eta xipoaren ikutuz loraketa doi-doietan. “En densas volutas de tinta”. MEIG IX 123 (en colab. con NEtx).

3. txirbi. “Txirbixa, se quita cuando se está hilando un tropiezo del lino como pincho” Iz ArOñ.

Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    [tximeleta]: Bizk.inguma, jainkoilo, mitxeleta, sorgin-oilo, tximeleta, apex Ipar., pinpirin Ipar., mitxirrika Gip., pinpilinpauxa jas., tximirrika g.e.
    [txirbila]: txirbil, txoskin, txirlora Bizk., kizkur Gip., zirringila Ipar. g.e.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. viruta, cepilladura (2) iz. (B) mariposa
fr (1) copeau (2) papillon
en (1) shaving (2) butterfly
port (1) maravalhas, lasca, estilha (2) mariposa, borboleta

“Pentsa, tornuan ari ninduan eta pixt! begian txiribiri bat sartu zaidak.” [Elurretan hotsak, Pablo Sastre (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

txiribiri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)