urdekeria

iz. Zikinkeria, lohikeria. Ikusten dugu gaiztakeriak, lapurretak, urdekeriak gainez egin duela munduan. Lasaikeria eta urdekeria itsusienak leku santuan egiten ziren. Haren ahotik ateratzen ziren urdekeriak. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

urdekeria.

1. (AN, L, BN, S ap. A ; Añ, Hb, Dv, H), urdakeria (Lar, Hb, H), urdankeria. Suciedad; cosa sucia. “Asquerosidad” , “suciedad”, “porquería” Lar y Añ. “Horrura, bascosidad” Lar. “1. cochonnerie, choses d’une saleté dégoûtante. Khen bitez begietarik urdekeria horiek, […] ces choses dégoûtantes; 2. aliments de mauvaise qualité, de mauvais goût, de mauvaise préparation. Hori da mahainerat ekhartzeko urdekeria?” H. “Cochinada” A. Tenplo gontan (gorputzean) nola daike agoanta desonestidadeain urdakeria? (186) LE-Ir. Urdankeriak sortüko dü phozoña janhariak ezarten ditügün untzietan. Arch Gram 35. (Urt, H), urdakeria (G, AN ap. A), urdikeri, urdankeri. Obscenidad, dicho o acción obscena. “Cohircinatio, elkharrekiko […] urdekeriak” Urt V 301. “Non ikhasiak dituk urdekeria horiek?” H. Urlia, zuk in duzu, ta ixiltzen duzu ladronkeria gau, urdakeria gau. (287) LE-Ir. Orregaitik lotsa izan biar gara infernuko urdekerija, eta pekatuben zikinkerija bilauben artian ibilten. Astar II 253. Gizonak emakumeakin beren buruak zikintzez nagaturik, elkarrekin egiten zituen ezin aitatu ditezkean urdakeriak. AA II 131. Lasaikeria eta urdakeriarik itsusienak leku santuan egiten ziran. Lard 333. Ezin erran ere ditazke haren ahotik ateratzen ziren urdekeriak. HU Aurp 47s. Au da urdakeri bat iñon ikusten eztana. Iraola 17. Itz loi ta urdikeri ta katarren marruak. EG 1952 (1-2), 53. Ele-eder dalako ori, eunetatik larogei ta emeretzi, gordinkeri, likiskeri, lizunkeri, urdekeri, ustelkeri besterik ez da. Or EG 1954 (5-8), 101. Erriak bere urdankeriz ta bazterrak bere sorginkeriz saltzen zitun, urdanga eder ta zoragarri arengatik. Ol Nah 3, 4 (Dv linburkeriez, Ker lillurakeriz, BiblE lohikeriez). (B), urdankeria (S). Ref.: Lrq (urdankeria); Izeta BHizt2. .
Vileza, villanía, acción vil. “Infamie, action infâme” Lrq. “Urdekerie in dakute” Izeta BHizt

2. Eta hori, zakurkeriaz, bardin du den bezala erranik ere, urdekeriaz; soldadoen arropa nahiz desohoratu, eta bereziki soldado aitzindariei afruntu egin. HU Zez 134s. Aitortu bear da Agata ta Joxe Migeli egindakoa urdekeri bat besterik eztela. Etxde Egan 1958 (3-6), 288. 2. (H), urdankeria ( -ri S? ap. A). Charcutería, productos derivados del cerdo. “Urdekeriarik etzaio lakhet, la cochonnaille ne lui plaît pas” H. “Salchichería” A. Cf. GAlm 1958, 61: “Urdekeria edo zerrikeria frantsesez ez da ‘cochonnaille’ bainan bai ‘cochonnerie'”. Saldaren orde, “charcuterie”. Ez ginakien hatik hitz hori eskuaraz “urdekeriak” erraiten zela. Herr 19-12-1957 4. Ez gira guti harritu irakurtuz haste-hastetik janen zituztela “urdekeriak”! GAlm 1958, 61.

Sinonimoak: iz.

[zikinkeria]: berdekeria, gordinkeria, haragikeria, lizunkeria, lohikeria, txerrikeria, zikinkeria, indezentzia beh., haragikoikeria g.e., haragikoitasun g.e., likinkeria g.e., limurkeria g.e., luxuria g.e., desoneskeria zah., likiskeria Ipar. jas., pailardiza Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. cerdada, cochinada, guarrada, gorrinada; guarrería, marranada
fr iz. cochonnerie, saleté, action malhonnête
en iz. dirty thing, disgusting thing
port iz. sujeira, nojeira, porcaria

Testuinguruan

Ikusten dugu gaiztakeriak, lapurretak, urdekeriak gainez egin duela munduan. (Hiztegi batua)